Əmr be mərufu tərk etməyin aqibətinə aid başqa nümunələr
Əvvəlki bəhsimizdə Şüeyb peyğəmbərin qövmünün başına gələnləri nəql etmişdik. Bu qövmün qırx min nəfəri günahkar olduğu üçün, Allah qalan altımış min nəfər günahsızı da əmr be məruf etmədikləri üçün onlarla birlikdə əzaba düçar etmişdi. Buna oxşar hadisələri başqa qövmlərin də tarixində görmək olar. Sibt qövmünün başına gələnləri yəqin ki, eşitmisiniz. Həzrəti Musanın (ə) şəriətində şənbə günü balıq ovu qadağan olunmuşdu. Əlbəttə, bundan ağır təklifləri də var idi. İndinin özündə də yəhudiliyə etiqadı olan yəhudilər şənbə günü yemək hazırlamır, ocaq yandırmır, qurban kəsmir, ov ovlamır və digər işlər görmürlər. Qədim adət-ənənələrə etiqadı olan yəhudilər indi də həmin qanunlara riayət edirlər. Allah-taala o zaman belə bir qanunu göndərməklə onları imtahan etmək istəyirdi. Qurani-Kərimdə də bu barədə ətraflı məlumat verilmişdir.
Yəhudilərdən bir dəstəsi dərya və ya çay qırağında yaşayırdı. Şənbə günü balıqlar sahilə yığılırdı və o zaman onları ovlamaq çox rahat olurdu. Halbuki, həftənin digər günləri belə deyildi, balıqlar sahildə çox seyrək olurdu. Başqa bir tərəfdən də şənbə günü balıq ovlamaq qadağan idi. Sonda camaatın bəziləri buna davam gətirmir, fikirləşib hiyləyə əl atırdılar. Sahil qırağında balaca hovuzlar düzəldirdilər. Şənbə günləri hovuzların ağzını açıq saxlayırdılar; çayın suyu balıqlarla birlikdə hovuzlara daxil olduqdan sonra, onların ağzını bağlayır və suyun qabağını kəsirdilər. Gözləyib həmin balıqları bazar günü tuturdular. Allah da bu əməllərinə görə onları məsx etmişdi. (İnsan qiyafəsindən çıxarıb meymun şəklinə salmışdı.) Əgər bunu Quran ayəsi açıqca söyləməsəydi, bəlkə də rəvayət yolu ilə inanılması çətin olardı. Buyurulur ki, Allah-taala onları meymun şəklinə saldı. Bu adamların hamısı Allahın əmrindən çıxıb, şənbə günü ovu qadağan edilmiş balıq ovlayanlar deyildi. Bunların arasında həm də qadağan olunmuş gündə balıq ovlamayanlar da var idi. Onlar da digər qanunu pozanlarla bir yerdə əzaba düçar oldular. Bu qövm üç dəstədən ibarət idi. Birinci dəstə şənbə günü ov edənlər idi. İkinci dəstə isə, ov etmirdilər, amma birinci dəstəni də nəsihət edib əyri yoldan çəkindirmirdilər. Üçüncü dəstə ov etmir, başqalarını da ov etməkdən çəkindirərək deyirdilər: "Niyə ov edirsiniz, bu iş günahdır?!” İkinci dəstə ov etməsə də, birinci dəstəyə etiraz edib, mane olmurdu. Bu işə mane olan üçüncü dəstəyə deyirdilər: "Sizin etiraz etməyinizin nə xeyri var? Onsuz da onlar öz bildiklərini edəcəklər.”
Bunları söyləməkdə mənim nə demək istədiyimi yəqin ki, başa düşürsünüz. Yəni, onlar demək istəyirdi ki, əmr be mərufun bir faydası olmadığı üçün bu işi görmürük. Nəsihətlərinin təsir etməyəcəyini bilə-bilə əmr be məruf edən kəslərə isə belə deyirdilər: "Boş yerə çənə vurub onlarla bəhs etməyin, onsuz da bir faydası olmayacaq. Onsuz da Allah onları həlak edəcəkdir, belə olan halda onlara nəsihət etmək nəyə lazımdır?”
Birinci dəstə Allahın hökmünə itaət etmədikləri üçün, ikinci dəstə isə əmr be mərufun bir nəticə verməyəcəyini əldə əsas tutaraq bu təklifdən boyun qaçırtdıqlarına görə meymuna çevrildilər. Bu rəvayət bizə dərs olmalıdır. Yəni, biz də ikinci dəstə kimi ümidsizliyə qapılmamalı və istənilən vəziyyətdə boynumuzda olan vacibi hökmləri yerinə yetirməliyik.
Hər halda üç dəstəyə ayrılmış bu qövmün arasından ancaq nəsihətlərinin təsir etməməsinə baxmayaraq, əmr be məruf edən dəstə nicat tapır. Qalan iki dəstə əzaba mübtəla olub, meymuna dönür.
Kitabın adı: Kərbəlada çaxan bir şimşək
Müəllif: Doktor Mishab Yəzdi