Xanım Zəhranın(ə.s) Fədək xütbəsinin tərcümə və şərhi
(Silsilə 8)
Natiq kitabın və doğru Quranın əzəməti
1.
كِتابُ اللَّهِ النَّاطِقُ وَالْقُرْآنُ الصَّادِقُ، والنُّورُ السَّاطِعُ وَالضِّياءُ اللاَّمِعُ، بَيِّنَةٌ
Buna görə də həzrət Muhəmmədin(s) sizin aranızda qoyduğu, danışan kitab (yə'ni Əmirul-Mu'minin Əli ibn Əbi Talib) parlaq nur, doğru Qur'an və işıq saçan çıraq, hamı üçün aydın dəlildir.
2.
بَصائِرُهُ، مُنْكَشِفَةٌ سَرائِرُهُ، مُتَجَلِيَةٌ ظَواهِرُهُ،
Baxışları aydın, sirləri aşkar və zahiri parlaqdır.
3.
مُغْتَبِطُ بِهِ اَشْياعُهُ،
Qur'anın ardınca gedənlərə başqaları qibtə edir.
4.
قائِدٌ اِلَى الرِّضْوانِ اِتِّباعُهُ،
Ona itaət edən insanları Allahın razılığına tərəf aparır.
5.
مُؤَدٍّ اِلَى النَّجاةِ اسْتِماعُهُ.
Onu dinləmək nicat tapmağa səbəb olur.
6.
بِهِ تُنالُ حُجَجُ اللَّهِ الْمُنَوَّرَةُ،
Onun vasitəsilə Allahın açıq və aydın dəlillərini,
7.
وَعَزائِمُهُ الْمُفَسَّرَةُ،
Vacib əməllərin izahını və tə'kid olunan əmrlərini,
8.
وَمَحارِمُهُ الْمُحَذَّرَةُ،
Qadağan olunmuş haramlarını,
9.
وَبَيِّناتُهُ الْجالِيَةُ،
Açıq və aydın dəlillərini,
10.
وَبَراهينُهُ الْكافِيَةُ،
Kifayət edən dəlillərini,
11.
وَفَضائِلُهُ الْمَنْدُوبَةُ،
Əxlaqi sözləri və müstəhəb olan fəzilətləri,
12.
وَرُخَصُهُ الْمَوْهُوبَةُ،
Bağışlanmış mubah işləri,
13.
وَشَرائِعُهُ الْمَكْتُوبَةُ
Allahın yazılmış və sənədləndirilmiş şəriətlərini və qanunlarını tanımaq və bilmək olar.
Şərh
Birinci: Həzrət Fatimə(ə) müsəlmanların kamilliyə və öz işlərində düzgün təfəkkürə çatmasına kömək etmək və onların hər hansı bir məsələyə aid qərar qəbul edərkən lazımi me'yarlara malik olmaları üçün, xüsusilə, hakimiyyətə gəlib dinə və müsəlmanlara ürək yandırdığını iddia edən kəsləri müdafiə edərkən səhv etməsinlər deyə Qur'ana və onun xüsusiyyətlərinə işarə edir. Çünki hədislərdə qeyd olunmuşdur ki, əgər qorxulu fitnələr, cəhalət və nadanlığın zülmətləri sizləri bürüyərsə, Qur'ana tərəf tələsin. Buna görə ki, yolları açan və azadlıq bəxş edən təkcə odur. Qur'ana müraciət edən kimi Mə'sum İmamın(ə) olmasının zəruri olduğu hiss olunur.
İkinci: Təfsir mə'nanın həqiqətini açıb göstərmək deməkdir. Bunu bir neçə qismə bölmək olar:
1-Sözlərin mə'nasını açıqlamaq (Əqli təfsir),
2-Ayələri Mə'sum İmamların(ə) hədislərinə uyğun olaraq izah etmək (Rəvayət əsasında təfsir),
3-Ayələri bir-biri ilə müqayisə etmək və mə'nalarını açıqlamaq (Qur'anı Qur'anla təfsir etmək).
Lakin bunların hamısını nəzərə aldıqdan sonra, Allah təala Qur'anı bütöv şəkildə Peyğəmbərin(s) qəlbinə nazil etdi. Sonra isə Öz sirlərini və heyrətləndirici elmlərini, bütün həqiqətlərini ona ilham etdi. Mə'sum İmamlar(ə) bütün peyğəmbərlərin, xüsusilə də İslam Peyğəmbərinin(s) elmlərinin varisləridir. Həmçinin, ilahi ilhamın alınması üçün bütün kanalların hamısı tam şəkildə onların üzərinə açıqdır. Həmin səbəbə görə onların söylədikləri sözləri və rəftarları Qur'an ayələrinin təfsiridir.
Üçüncü:
كِتَابُ الله النَاطِق وَالقُرآن الصَّادِق...
Həzrət Fatimə(ə) bu müqəddimələrdən sonra, nübuvvətin nəticəsinin əhəmmiyyətinə və əzəmətinə işarə edir;
1-Allahın danışan kitabı (Qur'ani-Natiq--bizim əqidəmizə görə bu, həzrət Əlidir).
2-Allahın İslam Peyğəmbərinin(s) qəlbinə nazil etdiyi və sonradan Qur'anın buyurduqlarına əməl etməklə Allahın dinini və vəhyini öhdənizə almanız üçün ixtiyarınızda qoyduğu doğru Qur'an;
Heç bir şübhə olmadan Qur'ani-Kərim açıq-aşkar camaatdan tələb edir ki, bizim elmlərimizi bilən kəsə müraciət etsinlər. Buna görə də onun baxışları aydın, sirləri aşkar və zahiri isə parlaq və işıqlıdır.
Dördüncü:
مُغْتَبِطَةً بِهِ أَشيَاعُه...
Qur'anın ardınca gedənlərə başqaları qibtə edirlər. Qibtə (غبطة) başqalarında sevilən və bəyənilən bir şeyi görən və eşidənlərin ürəyində yaranan arzu və istəyə deyilir ki, onlar da arzu edirlər ki; "Kaş biz də belə olaydıq.”
Qur'an Allahın qeybi sirlərindəndir. Fotoqrafın xüsusi bir üslubla çox gözəl və yaşıl bir mənzərənin şəklini çəkib göstərdiyi kimi, Qur'an da öz qanunlarını gözəl şəkildə bütün kamillikləri özündə cəm etmiş insanın həqiqi simasını aşkar edir.
Başqa sözlə desək, Qur'an, qeybi sirləri gözəlləşdirən və öz ardıcıllarını mə'nəvi zinətlərlə bəzəyən bir kitabdır. Buna görə də Əmirul-Mu'minin(ə) öz vəsiyyətində çox tə'kidlə belə buyururdu:
"Sizi Allaha and verirəm ! Qur'anın qanunlarına əməl etməkdə başqalarının sizdən qabağa keçməsinə icazə verməyin !"
Odur ki, Qur'an insan yaradan formulların məcmusudur və Allahın höccətinin vasitəsi ilə öz tə'sirini qoyur. Bu səbəbdən də, bütün sahələrdə ona yaxınlaşanları çox sür'ətlə kamilliklərin uca zirvələrinə çatdırır.
Beşinci:
بِهِ تُنَالُ حُجَجُ اللهِ المُنَوَّرَه....
Quran, aydın höccətlərini onu sevənlərə təqdim edir. Bu cümlənin özündə mühim məsələlər vardır.
1-Mə'sum İmamlar(ə) hər bir zaman Allahın höccətləridir və başqaları üçün Qur'anı yalnız onlar(ə) açıqlaya bilərlər.
2-Hər kəs Qur'ana yaxınlaşsa, onun ürək ovsunlayan səsini eşidər ki, belə söyləyir: Mənim çox qiymətli və düzgün şərikim var və o da zəmanənin İmamıdır.
(Elə bugünümüzdə də Qur'an onu oxuyan hər bir kəsə özünün həqiqi bir müəllimi və şəriki olduğundan danışır. Kaş, Qur'anın bu sədasını duyan qəlb olaydı...)
3-Qur'anın ayələri ilə hidayət edən Mə'sum İmamların(ə) şəxsiyyəti və məqamları açıqlanır.
بِآيَاتِنَا يُوقِنُونَ وَجَعَلْنَا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا لَمَّا صَبَرُوا وَكَانُوا
"(Çətinliklərə) səbr etdikləri və ayələrimizə ürəkdən inandıqları üçün Biz onlardan əmrimizlə (insanlara) haqq yolu göstərən rəhbərlər tə’yin etmişdik”
4-Qur'an, hər əsrdə İmamın varlığının zəruri olduğunu açıqlayır ki, hər zaman ilahi kitabın mə'nasını başa düşərək, onu başqalarına tərcümə edən və qanunlarını icra edən bir kəsin olması zəruridir.
5-Qur'anın təhrif olmaması və şər qüvvələrin hiylələrindən amanda qalması, onu qoruyanın və gözətçisinin olduğuna böyük bir sübutdur. Düşmənlərin çox olmasına baxmayaraq heç kəs onu təhrif edə bilməmiş və Qur'an ayələrindən hətta birinə də bənzər olan özündən bir cümlə gətirə bilməmişdir.
Həzrət Fatimə(s) Qur'anın həyatımızdakı əməli tə'sirlərinə və nəticələrinə işarə edir.
1-Öz ardıcıllarını Allahın razılığına və Firdovsa tərəf çəkib aparır.
2-Ayələrini eşidənləri bədbəxtlikdən xilas edir.
( استماعُهُ )
İndiki zamanda aparılan təcrübələr bunu göstərir ki, Qur'anın səsini eşitmək bir çox əsəb, xərçəng, cismi və mə'nəvi xəstəliklərə öz müsbət tə'sirini qoyur.
3-Qur'an mütəxəssis bir həkimin tam şəkildə diqqət edərək yazdığı dəqiq reseptdir
(yerinə yetirilməsi və çəkinilməsi lazım olan işləri içində daşıyır).
4-Dəlilləri aşkar və çoxdur. Ona müraciət edənləri cavablandırır və beləliklə də başqa şeylərə müraciət etməyə ehtiyac qalmır.
5-Qur'anda insanın bütün ehtiyacları nəzərə alınmışdır. Lakin bu məsələni də unutmaq olmaz ki, bütün bu faydalar və həqiqətlər ilahi höccətin (İmamların) varlığı ilə reallaşır. Çünki Mə'sum İmam(ə) onların hamısını sözlərində və əməllərində yaxşı cilvələndirir. Ümumiyyətlə, Mə'sum İmam hər zamanda natiq və danışan Qur'andır. Buna görə də səmavi kitab hamıya özünü açıq-aydın şəkildə göstərmək üçün həmişə özünə uyğun olan səmavi insana ehtiyaclıdır.
Kitabın adı: Həzrət Fatimənin (ə) xütbəsi
Müəllif: Seyyid Həmid Fəttahi
Tərcümə edən: Hacı Tərlan Seyfullah