Xanım Fatimətuz-Zəhranın(s.ə) Fədək xütbəsinin şərhi
( Silsilə 4)
Peyğəmbərin (s) əzəmətində mühüm sirlər
1.
وَأشْهَدُ اَنَّ اَبيمُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ،
Şəhadət verirəm ki, atam həzrət Muhəmməd (salləllahu- ələyhi və alihi və səlləm) Allah təalanın bəndəsi və onun elçisidir.
2.
اِخْتارَهُ و انتجبه قَبْلَ اَنْ اَرْسَلَهُ، وَ سَمَّاهُ قَبْلَ اَنْ اِجْتَباهُ،(اجتبله)
Onu risalət üçün göndərməmişdən qabaq onu seçdi. Onu yaratmamışdan qabaq ona ad qoymuşdur.
3.
وَاصْطَفاهُ قَبْلَ اَنْ اِبْتَعَثَهُ
Be'sətdən ( peyğəmbərliyə seçilmək) qabaq onu ən yaxşı bəndələrinin içindən seçdi.
4.
اِذ الْخَلائِقُ بِالْغَيْبِ مَكْنُونَةٌ، وَبِسَتْرِ الْاَهاويلِ مَصُونَةٌ، وَبِنِهايَةِ الْعَدَمِ مَقْرُونَةٌ
O zaman ki, məxluqlar hələ vücuda gəlməmişdi və qorxulu qeyb pərdəsinin arxasında saxlanırdılar (bəlkə də varlığın potensial vəziyyətinə işarədir. Yə'ni bir zaman məxluqlar maddə və surətsiz bir aləmdə idilər) və yoxluq sərhədində yaşayırdılar.
5.
عِلْماً مِنَ اللَّهِ تَعالي بِمائِلِ الْاُمُورِ، وَ اِحاطَةً بِحَوادِثِ الدُّهُورِ، وَ مَعْرِفَةً بِمَواقِعِ الْاُمُورِ
Çünki Allah təala bütün işlərin nəticəsini tam şəkildə bilirdi və dünyada baş verən hadisələr Onun qüdrəti altında idi. Onlar tam şəkildə Onun nəzarəti altında idilər. Mümkün olan işlərin məqam və şəraitindən xəbərdar idi.
Şərh:
Birinci: Əzanda və başqa yerlərdə verilən şəhadət danışan şəxsin dediyi həqiqəti qəlbən təsdiq etməsi və yaxud da müşahidə etməsidir. Amma hər bir şəxsin verdiyi şəhadət onun özünün dərk səviyyəsinə uyğundur. Məsələn: Bir şəxs həzrət Muhəmmədin(s) Allah təalanın elçisi olmasına şəhadət verərkən onun şəhadət verməsinin minimum mə'nası budur ki, həzrət Peyğəmbərin(s) ilahi və səmavi məqamını qəbul edir. Amma o həzrətin risalət məqamından daha artıq xəbərdar olsa, verdiyi şəhadətin məzmununa iman gətirəcək.
Həzrət Fatimənin(ə) şəhadəti misilsiz, yəqini və real bir müşahidədir ki, yalnız həzrət Muhəmmədin (s) Mə'sum sülaləsinə məxsusdur. Həzrət Əmirul-Mu'minin Əli (ə) be'sət günü buyurdu: "Mən peyğəmbərliyin ətrini duydum."
İkinci: Şəhadət verərkən bəndəlik məqamı risalət məqamından əvvəldə durur. Çünki həzrət Peyğəmbər (s) əvvəl kamil bəndə oldu və sonra risalət, nübuvvət və başqa səmavi məqamlara nail oldu. Bu hər bir əsrdə mə'nəvi dəyərləri tanımaq üçün ən yaxşı ölçüdür ki, ağıl sahibləri imamət və xilafət məqamına layiq olanların sirrini bu yolla yaxşı tanısınlar.
وَاخْتَارَهُ وَانْتَجَبَهُ قَبْلَ اَنْ اَرْسَلهُ ..
Həzrət Peyğəmbər və Əhlu-Beytinin, yə'ni həzrət Əli, həzrət Fatimə və on bir Mə'sum İmamların (ə) vücudu varlıq aləmi yaranmamışdan qabaq nur şəklində yaranmışdır və Allahın ərşində Ona təsbih deməklə məşğul idilər. Varlıq aləminin xəlq olmasına əsl səbəb onların müqəddəs olan vücudları olub. Hədis-qüdsidə oxuyuruq:
لَوْلاَکْ لمَاَ خَلَقْتُ الاَفْلَاک وَ لَوْ لاَ عَلِیُّ لمَاَ خَلَقْتُکَ وَلَوْ لَا فَاطِمَةَ لمَاَ خَلَقْتَکُمَا
Ey peyğəmbər (s)! Əgər sən olmasaydın, dünyanı yaratmazdım. Əgər Əli olmasaydı, səni yaratmazdım və əgər Fatimə (ə) olmasaydı, sizin ikinizi də yaratmazdım.
Bu hədisdə bir çox sirlər var:
1- Bu ailənin şəxsiyyətləri bir-birilərindən ayrılmazdır.
2-Dinin vücuda gəlməsinin səbəbi Peyğəmbərdir(s).
3-Həzrət Əli(ə) Peyğəmbərdən qalanları qoruyub saxlayandır.
4-Həzrət Fatimə(ə) risaləti imamətə birləşdirən bir körpü rolunu oynayır. Onun bərəkətindəndir ki, hər əsrdə onun övladları atasının şəriətini qoruyub saxlayırlar. Əgər imamlar olmasaydı, İslam peyğəmbərinin şəriətindən heç bir əsər qalmazdı. Deməli, həzrət Fatimə(ə) olmasaydı, həzrət Peyğəmbər(s) və Həzrət Əlidən(ə) heç bir əsər-əlamət qalmazdı.
İlahi sirlərdən bir hissə:
Həzrət Fatimə (s.ə) bu xütbədə insanların çoxunun xəbərsiz olduğu bir sıra həqiqətləri açıqlamaq istəyir.
"Allah dünyanı xəlq etməmişdən qabaq atamı seçdi və məqama tə'yin etdi, hansı ki, hələ heç bir məxluqu xəlq etməmişdi...” cümləsi ilə demək istəyir ki, həzrət Peyğəmbər(s) adi bir şəxs deyildir ki, başqaları kimi qırx yaşına qədər istədiyini etsin və sonra risalət məqamına tə'yin olunsun. Əksinə, o, rəhmət və ilahi bir nurdur ki, heç vaxt günah ona yaxın gəlmir və gəlməz. Çünki Allah tam şəkildə onu qoruyur və uşaqlıqdan, ondan da qabaq Alahın bəndəsi və onun peyğəmbəri idi, necə ki, Allah Qur'anda İsa, Yəhya və başqaları barədə buyurur ki, beşikdə və uşaqlıq çağlarında "Biz Alahın bəndəsi və onun peyğəmbəriyik”- dedilər. Həzrət Fatimə(ə) bu məsələni açıqlayır ki, elə fikirləşməsinlər ilahi məqam olan risalət, nübuvvət və imamət müvəqqəti və adi olan bir məsələdir və hər bir şəxs camaatın cəhalət və nadanlığından sui-istifadə edib öz namizədliyini bu ilahi məqam üçün irəli sürsün !
Həzrət Fatimə (ə) insanlara atasının, həyat yoldaşının və ailəsinin məqamlarını başa salmağa çalışır. Siz belə fikirləşməyin ki, Hicaz camaatı arasından bir cavan çıxdı və bu məqama nail oldu. Yox, bu heç vaxt belə deyil ! Çünki nübuvvət və imamət kimi ilahi məqamlara layiq olmaq qeyb aləminin sirlərini kəşf etmək, varlıq aləminin mərkəzinə nüfuz etmək və s. hər kəsin işi deyil və Allah təaladan başqa heç kəs bu ləyaqətin insanda olmasını tə'yin edə bilməz.
عِلْماً مِنَ اللهِ تعالی، بِمَا يَلِی الْأُمُور.
Çünki yalnız Allah təala bütün işlərin nəticəsindən xəbərdardır və hər əsrin ləyaqətlilərini aləmləri xəlq etməmişdən qabaq müəyyən etmişdir.
احَاطةً بِحَوَادِثِ الدُّهُور..
Çünki zamanların hadisələrinə tam şəkildə əhatəsi vardır və bütün mümkün olan işlərdən xəbərdardır.
Deməli, be'sət günü İslam Peyğəmbərinin peyğəmbərliyə çatdığı gün yox, məqamının aşkar olduğu gündür. Çünki o həzrət o günlərdən də qabaq seçilib və tə'yin olunmuşdur.
Əgərبِمَا يَلِی الْأُمُورifadəsi "Bimail” şəklində oxunsa, cümlənin mə'nası belə olacaq: "İşlərin yönəldiyi tərəf." Əgər "ma” nisbi əvəzlik olsa, "vələyə” sözündən olan "yəli” kəlməsi nəticə mə'nasında olacaq və nisbi əvəzliklə budaq cümlə birlikdə "işlərin ardınca baş verənlər” mə'nasını verəcəkdir. Daha yaxşısını Allah bilir.
Hər iki mə'nanı qəbul etmək olar, amma ikinci daha düzgün nəzərə çarpır.
Kitabın adı: Həzrət Fatimənin (ə) xütbəsi
Müəllif: Seyyid Həmid Fəttahi
Tərcümə edən: Hacı Tərlan Seyfullah