Tovhid və Allahı tanıma
Silsilə 2
1.
وَأشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ،
Şəhadət verirəm ki, bir olan Allahdan başqa mə'bud (ibadətə layiq olan) yoxdur. O, təkdir və şəriki də yoxdur.
2.
كَلِمَةٌ جَعَلَ اْلإخْلاصَ تَأْويلَها،
O ("La ilahə illəllah" sözü), məzmunu ixlasdan ibarət olan bir kəlmədir. Yə'ni bütün işləri Allah üçün etmək, bütün şeylərdə təkcə Onu tə'sir qoyan bilmək, təkcə Onu mə'şuq bilmək, ürəyi Ondan başqalarından təmizləmək və bir olan Allaha birləşmək, deməli, ixlas sözü tovhid kəlməsinin həqiqi mə'nasını özündə daşıyır.
3.
وَضَمَّنَ الْقُلُوبَ مَوْصُولَها،
Allah "La ilahə illəllah"a qovuşmağı qəlblərdə qoyub. Çünki insanın qəlbi yeganə məkandır ki, onun qeyb və mə'na aləminə, xüsusən, Allah təalanı tanımağa yolu vardır.
Hədisdə deyilir ki, qəlb Allahın evidir; başqasına orada yer vermə.
4.
وَأَنارَ فِي التَّفَكُّرِ مَعْقُولَها،
Onu ("La ilahə illəllah" sözünü) düşünməyi zehndə işıqlandırdı. (insanın zehni tovhid kəlməsi barədə düşündükcə yol onun üçün işıqlanır ki, əqli dəlillərlə mətləbləri yaxşı başa düşsün).
5.
الْمُمْتَنِعُ مِنَ الْاَبْصارِ رُؤْيَتُهُ،
Gözlərin onu görməsi mümkün deyil. (gözlər günəş nurunu müşahidə edə bilmirsə, həqiqi nuru necə görə bilər?
6.
وَمِنَ الألْسُنِ صِفَتُهُ،
Dillər Onu tə'rif və vəsf etməyə acizdir. Çünki insan Onu o zaman tə'rif edə bilər ki, Onu tanımış olsun. İnsan Allah təalanı tam və kamil şəkildə tanımağa acizdirsə, deməli tə'rifi də naqis olacaq.
7.
وَمِنَ الْاَوْهامِ كَيْفِيَّتُهُ
Onun keyfiyyətini dərk etmək zehn üçün qeyri-mümkündür. (Çünki zehnin düzəltdiyi hər bir qəlib onun öz məhsuludur. Deməli, zehndə canlandırılan Allah onun öz məxluqudur, halbuki, tək olan Allah zehndə canlandırılmaqdan daha ucadır.)
Şərh:
Birinci:
كَلِمَةٌ جَعَلَ الْإخْلاصَ تَأْويلَها
Həzrət Fatimə (ə) tovhidə tə'rif verərək belə buyurur:
"La ilahə illəllah” kəlməsi, Allaha olan əqidəni saflaşdırır və onun həqiqətini işıqlandırır. Yəni əgər bu mətləbə diqqət etsək, həqiqət özünü göstərər. Çünki "La ilahə” ilə bütün mə'budlar və məhbublar kənara qoyulur və insan qəlbində heç bir məhbuba, yaxud mə'buda yer qalmır. "İlləllah” (bir olan Allahdan başqa)- bu sözün mə'nası budur ki, insan tam mə'rifət əldə edərək sözlərdə yatan həqiqəti dərk etməlidir. Qur'anda deyildiyi kimi, ayələrin tə'vilini Allah və dərin elmlərə və yəqinliyə çatanlardan başqa bir kəs bilmir. Buna görə də "La ilahə illəllah” kəlməsi ixlasın insanda formalaşmasıdır. Əgər bir şəxs özünü günahdan paklasa, lazım olan ləyaqəti əldə edər və Allah təala elmin nurunu onun qəlbinə salar ki, həqiqəti yaxından müşahidə etsin və inansın ki, Allah təaladan başqa varlıq aləmində tə'sir qoyan birisi yoxdur və bütün vücudu ilə "La şərikə ləhu" (Onun heç bir şəriki yoxdur) desin: Həqiqi aşiqlər bu mə'nanı başa düşürlər. Çünki aşiq üçün həqiqi "BİR"dən artıq mə'şuq ola bilməz. Heç vaxt iki mə'şuqa eşq bəsləyən bir aşiq tapmaq olmaz. Şərikləri rədd etməyin mə'nası elə budur. Sonrakı cümlələr bu həqiqəti açıqlayır və buyurur:
İkinci:
وَضَمَّنَ الْقُلُوبَ مَوْصُولَهَا
Qəlblərə ona qovuşmaq vəzifəsini qoydu. Allah təala insanın qəlbini Özünə yer və məskən kimi qərar vermişdir. Qur'anda buyurulur ki, "qəlblər Allahı yada salmaqla aramlaşır" və yaxud hədislərdə deyilir ki, "qəlb Allahın evidir". Həzrət Fatimə(ə) buyurur: "Uca olan Allah qəlblərdən əhd aldı ki, Allaha qovuşalar." Çünki insanın Allahla və qeyb aləmi ilə rabitə vasitəsi təkcə qəlbdir. Ona görə ki, əgər qəlblər günah və şirk qübarından təmizlənsə, tovhidin həqiqətini göstərmək üçün şəffaf bir güzgü olacaqdır.
Üçüncü:
وَ أَنَارَ فِي الْفِکْرِ مَعْقُولَهَا
Ağılla onun barəsində fikirləşmək insanın düşüncəsinə aydınlıq bəxş edir. Yə'ni insan bütün məxluqlara nisbət Allahın məqamını dərk etmək məqsədilə "La ilahə illəllah" kəlməsi barədə nə qədər çox düşünsə, Onun nurunu özündə daha çox hiss edəcək. Başqa sözlə desək, nə qədər Allaha bəndəlik yolunu tapmaq və Ona itaət etmək barədə düşünülsə, günbəgün insanın ağlı da kamilləşər. Yə'ni o, öz seçim və qərarını bu yolla müəyyənləşdirir. Çünki onu aciz olan məxluqlara bağlılıqdan azad edib bütün səbəblərin mənbəyi olan özünə tərəf yönəldir.
Kitabın adı: Həzrət Fatimənin (ə) xütbəsi
Müəllif: Seyyid Həmid Fəttahi
Tərcümə edən: Hacı Tərlan Seyfullah
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6677
Bu gün: 0
