Altımış il yolu tərsinə getmişəm!
Doktor Həmid Fərzam, cənab Şeyxin mə᾽nəvi cazibəsini və kəlamının tə᾽sirini belə bəyan edir: Tehran universitetinin məşhur ustadlarından olan Cəlaləddin Hümayi elm və maarifdə, xüsusilə fars ədəbiyyatında və islami irfanda dövrümüzün məşhur şəxsiyyətlərindən biri idi. O, həm də mənim müəllimim idi. İlk dəfə altmış yaşında ikən Şeyxlə görüşə bilmişdi.
Mən on yeddi yaşımda olarkən ustad Humayinin hüzuruna getdim. O, həmin vaxtlarda Əbu Reyhan Biruninin «Əttəfhimu li əvailis-sənaəti təncim» kitabını, eləcə də İzzuddin Məhmud Kaşaninin «Misbahül-hidayət» və «Miftahul kifayət» adlı kitablarını təshih etmiş, eləcə də imam Məhəmməd Qəzzalinin əsərləri ilə bağlı «Ğəzzalinamə» kitabını çox dəqiq və incəliklə yazmışdı. Onun «Misbahül-hidayət» kitabına yazdığı müfəssəl müqəddimə demək olar ki, nəzəri və əməli irafanın tam külliyatıdır.
Bəli, altmış yaşlı bu böyük irfani şəxsiyyət mənim ustadım idi. Adətimizə görə bir gün cənab Şeyxin hüzuruna çatdıqda mənə buyurdu:
«Sənin ustadın cənab Cəlaləddin Humayi mənim yanıma gəlmişdi. Ona bir neçə cümlə dedim. Dərindən təsirləndi, həsrət və peşmançılıq əlaməti olaraq öz alnına bir sillə vurdu və öz-özünə dedi: «Qəribədir: Altmış il yolumu tərsinə getmişəm!!»
Bəli, cənab Şeyxin cazibəsi və kəlamının tə᾽siri elə bir dərəcədə idi ki, ustad Humayini kimi böyük irfani və elmi məqamda olan şəxsin həyatında əsaslı bir dönüşə səbəb olur. Allah ona rəhmət eləsin!
Şeyx qızğın söhbətə məşğul olduğu dua və raz-niyaz məclislərində buyururdu:
«Dostlar! Mənim sizə dediyim bu sözlər irfanın axırıncı səviyyəsindədir!»
Doğrudan da belə idi.
Şeyxin şagirdlərindən biri deyir: Şeyxin dərsləri misi qızıla çevirirdi.
Buna əsasən, Şeyxin insan quruculuğunun bəyanında ilkin məsələ onun dinləyicilərə tə᾽sirinin sirrini açmaq, bu ilahi şəxsiyyətin insan quruculuğu yolunda və insan tə᾽lim-tərbiyəsində seçdiyi üslubu araşdırmaqdan ibarətdir.
Kitabın adı: Məhəbbət iksiri
Müəllif: Məhəmməd Reyşəhri