Əmr be məruf və nəhy əz münkərin mərhələləri
Əmr bu məruf və nəhy əz münkərin qarşıya çıxma fəlsəfəsi və onun tətbiq edildiyi hallarda Quran və rəvayətlərə diqqət etsək, bu kəlmənin bir növ geniş məna kəsb etdiyinin şahidi olacağıq. Misal olaraq, əmr be məruf və nəhy əz münkərin rəvayətlərdə göstərilən bəzi mərhələlərindən danışacağam.
1. Atifi hiss;
Əmr be məruf və nəhy əz münkərin mərhələlərini rəvayətlərdə araşdırarkən görürük ki, bu vəzifənin ilkin mərhələsi nəhy əz münkərin qəlblə olunan inkarıdır. Yəni, insan cəmiyyətdə bir günah əməli, azğınlığı gördüyü zaman ürəyində o əməli pisləyib, narahatçılıq hissi keçirməlidir. Bu nəhy əz münkərin ilkin mərhələsidir.
2. Narahatçılığı biruzə vermək;
Hədis və rəvayətlərə əsasən, insan sonrakı mərhələdə öz narahatçılığını üzdə biruzə verməlidir. İnsan cəmiyyətdə azğın bir əməllə üzləşərsə, daxili inkardan əlavə, öz narahatlığını izhar etməlidir. Rəvayətlərdə göstərilir ki, insan günah bir əməllə üzləşdikdə küskün vəziyyət alıb etirazını zahirdə biruzə verməzsə, alnında qəzəbdən qırışlar yaranmazsa, həmin adamın alnı cəhənnəm atəşində qırışacaqdır. Deməli, qəlbi inkardan sonra ikinci mərhələdə etirazı üzdə biruzə verməkdir.
3. İnkarı dildə izhar etmək;
Üçüncü mərhələ etirazı dilə gətirib, təzəkkür verməkdir. Bunun da öz mərhələləri var. Birinci mərhələdə şərait münasib olarsa, sözün qarşı tərəfə necə təsir edəcəyini nəzərə alıb şirin dillə və yumuşaqlıqla məruf və münkər edilməlidir. Amma mülayimliklə nəticə hasil olmasa bir qədər şiddətli formada yeni bir mərhələni başlamaq lazımdır.
4. Fiziki müqavimət;
Şifahi şəkildə edilən nəsihət günahkar şəxsə təsir etməsə, sonrakı mərhələdə fiziki təsir göstərmək lazımdır. Bu da əmr be məruf və nəhy əz münkərin digər bir mərhələsidir.
5. Cihad;
Bu vaxta qədər qeyd olunan mərhələlər əmr be məruf və nəhy əz münkərin adi dərəcələrindəndir. Amma onun digər mərhələləri də vardır ki, cihada da şamil olur. Ümumi olaraq cihadın bütün növləri, əmr be məruf və nəhy əz münkərin nümunələrindən sayıla bilər. Hətta xalqın hidayəti yolunda maneələrin qaldırılması üçün nəzərdə tutulan ibtidai cihad növü də həqiqətdə əmr be mərufun bir növüdür. Çünki, ibtidai cihadda cəmiyyət haqq yola istiqamətləndirilir və doğru yola hidayət olunur. Həmçinin müdafiə ünvanı ilə aparılan cihad da münkərdən çəkindirməyin bir növüdür.
Müdafiə xarakterli cihadda haqqın cəmiyyətdə küfrdən müdafiə olunması nəzərdə tutulur. Cihadın başqa bir növü də üsyankar tayfa, haqq əleyhinə qiyama qalxmış dəstə ilə edilən cihaddır. Üsyankarlar o kəslərə deyilir ki, onlar İslam ölkəsində təfriqə ilə məşğul olub, adam öldürməklə, qarışıqlıq salmaqla ölkənin nizam-intizamını pozurlar. Bu dəstə ilə müharibə aparılmalıdır. Bu da nəhy əz münkərin bir başqa nümunəsidir. Cəmiyyətdə öz azğın əməlləri ilə fəsad törədən kəslərlə mübarizə aparılmalıdır, onun qarşısı alınmalıdır.
Cihadın xüsusi bir nümunəsi də var. Bu cihad çox nadir hallarda meydana çıxır. Məsələn, dünyanın bir yerində, xüsusi şəraitdə İslamın əsasları təhlükəyə düşərsə, İslam dövləti və müsəlmanlar həmin fəsadın qarşısını almalıdırlar.
Kitabın adı: Kərbəlada çaxan bir şimşək
Müəllif: Doktor Mishab Yəzdi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6734
Bu gün: 2
