Əmr be məruf və nəhy əz münkər (2)
Ümumi məna kəsb edən əmr be mərufun aid edildiyi ünvanlar;
Cahilin təlim və tərbiyəsi;
Təzəkkür və nəsihət;
Düşmənin məkirli planlarına qarşı ictimai mübarizə;
Cəmiyyətin oyanış və dirçəlişi üçün edilən cihad.
Keçən bəhsimiz əmr be məruf və nəhy əz münkər barəsində oldu. Soruşulurdu ki, imam Hüseynin (ə) icra etmək istədiyi əmr be məruf necə bir əmr be məruf idi ki, biz onun oxşarına tarixdə rast gəlməmişik və hökmünü da bilmirik? Əvvəlki bəhsimizdə müqəddimə olaraq bəzi sözlərin hərdən ümumi mənada, bəzən də xüsusi mənada işlədilməsinə aid müxtəsər izah vermişdik. Əmr be mərufun Quranda və rəvayətlərdə nəzərdə tutulan mənasına əsasən, belə nəticəyə gəldik ki, əmr be mərufun da iki istilahi mənası var. Onlardan biri ümumi, digəri isə, xüsusi mənadır. Əmr be mərufun xüsusi mənası onun həmin istilahi mənası olub, bizim şəri məsələlərdə rastlaşdığımız əmr be mərufa şamil edilir və onun üçün xüsusi şərtlər nəzərdə tutulur. Əmr be mərufa əməl etməyin şərtlərindən biri də, qarşıda zərər təhlükəsinin olmamasıdır. Amma əmr be mərufun daha geniş mənaları da vardır; onlar həm şəri məsələlərə, həm də digər başqa ünvanlara şamil olur, hətta bəzən cihad məsələlərinə də aid edilir. Hazırkı bəhsimizdə əmr be mərufun aid edildiyi ünvanları yığcam şəkildə izah edəcək, imkan daxilində onların hər birinin hökmləri haqda ayrı- ayrılıqda müxtəsər açıqlamalar verməyə çalışacağıq.
Ümumi məna kəsb edən əmr be mərufun aid edildiyi ünvanlar
Ümumi mənada göstərilən əmr be məruf və nəhy əz münkər, bir şəxsin digər şəxsə təsir etməsi üçün göstərdiyi hər cür fəaliyyət sahəsi deməkdir. Bu fəaliyyətdən məqsəd, fərdi və ya vacibi əmrlərə sövq etmək, ya da onu pis əməllərdən çəkindirməkdir. Bu fəaliyyət müxtəlif yollarla məsələn, hökmün təlimi, ya da nəzərdə tutulan əməlin mövzusunun təlimi olaraq həyata keçirilə bilər. Yəni, hər hansı bir şəxsə müəyyən bir əmrin İslamda vacibliyini başa salmaq və ya həmin vacibi həyata keçirməyin necəliyini öyrətmək kimi ola bilər.
Mümkündür, təlim-tərbiyənin özü ümumi məna kəsb edən əmr be mərufun ən mühüm ünvanlarından biri olsun. Başqa bir tərəfdən, ümumi mənada olan əmr be mərufun, imam Hüseynin (ə) Kərbəlada şəhadəti ilə nəticələnən digər bir ünvanını da tanıyırıq. Beləliklə, ünvan baxımından əmr be məruf üçün üç qism başlıq nəzərdə tutmaq olar.
Kitabın adı: Kərbəlada çaxan bir şimşək
Müəllif: Doktor Mishab Yəzdi