"Ali-İmran” surəsi (65-66)
65. يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِي إِبْرَاهِيمَ وَمَا أُنزِلَتِ التَّورَاةُ وَالإنجِيلُ إِلاَّ مِن بَعْدِهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ
"Ey kitab əhli! Nə üçün İbrahim haqqında höcətləşirsiniz? (Hər biriniz onu öz dininizdən sayırsınız?) Halbuki Tövrat və İncil ondan sonra nazil olmuşdur. Nə üçün düşünmürsünüz?”
Həm yəhudilər, həm də məsihilər İbrahimi öz dinlərinə aid edirdilər. Bu mübahisələr o qədər qızışmışdı ki, Quran növbəti iki ayədə bu məsələyə münasibətini açıqladı. Ayə onların iddialarını rədd edərək bildirir: İbrahim onun vaxtında nazil olmamış bir kitaba necə tabe ola bilərdi?! Axı o, Tövrat və İncildən qabaq olmuşdur. Heç olmasa dediklərinizi tarixlə tutuşdurun.
1. Moizə zamanı qarşı tərəfin sabit ləqəblərindən və əqidə ünvanlarından istifadə edin.
2. Elm və kitab elə bir dəyərə malikdir ki, ona yaxın olanlar da möhtərəm sayılır. Kitab əhli, qələm əhli, elm əhli bu qəbildəndir.
3. Öz mövqeyinizi sübuta yetirmək üçün böyük şəxsiyyətləri özünüzə aid etməyə çalışmayın. Şəxsiyyətləri özünüzə aid etmək əvəzində onların yoluna tabe olun.
4. Öz iddialarınızı məniq, fitrət və tarixlə sübuta yetirin.
66. هَاأَنتُمْ هَؤُلاء حَاجَجْتُمْ فِيمَا لَكُم بِهِ عِلمٌ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ
"Siz o adamlarsınız ki, bildiyiniz şeylər haqqında höcətləşirsiniz. Bəs bilmədiyiniz şeylər haqqında nə üçün mübahisə edirsiniz? Halbuki Allah sizin bilmədiyinizdən xəbərdardır.”
Bu ayədə kitab əhlinə xəbərdarlıq olunur ki, onlar bildikləri şeylər haqqında yersiz suallar verirlər. Halbuki bu adamlar həzrət İsanın həyatından xəbərdardırlar və onun qidaya, məskənə və libasa ehtiyaclı olduğunu öz gözləri ilə görmüşlər. Bütün bunlara baxmayaraq, yenə də bu mövzuda mübahisə edirlər. Bir dəstə onu yalançı, digər bir dəstə isə Allahın övladı hesab edir.("Təfsire-Əl-mizan”; "Təfsir-fi-zilal”, "Təfsire-Məraği”; "Təfsire-əl-mənar”.) Onlar nişanələri Tövrat və İncildə bəyan olunmuş və yaxşı tanıdıqları həzrət Məhəmməd (s) haqqında da mübahisə edirlər.("Təfsire-Məcməül-bəyan”; "Təfsire-Qurtubi”. ) Onlara xatırladılır ki, siz cidal əhlisiniz və bir nəticəyə çatmayacaqsınız. Bilmədiyiniz şeylər haqqında isə danışmağınız yersizdir. Məsələn nə bilirsiniz ki, həzrət İbrahimin məzhəbi nə olub?
1. Lovğa və höcətkeş insanları alçaldın.
2. Höcətkeş və inadkar adamlar ən aydın məsələ haqqında da mübahisə edirlər.
3. Həqiqəti üzə çıxarmaq məqsədi ilə mübahisə aparmaq dəyərlidir. İşə maneçilik məqsədi ilə aparılan mübahisə isə tənqid olunur.
Kitabın adı: Nur təfsiri (ikinci cild)
Müəllif: Möhsin Qəraəti