Rəvayətlərdə qocaların ehtiramı haqqında
"Üsul-Kafi" kitabında, "Ağsaqqal müsəlmanın ehtiramının vacib olması" ünvanı ilə çoxlu rəvayətlər gətirilib. Biz bu rəvayətlərə işarə etməklə, İslam əxlaq məktəbində yaşlılara necə ehtiram olunmasını bəyan edəcəyik. Rəvayətlərdə, ağsaqqaları olan ailələrə, onları qocalar evinə göndərməkdənsə, belə şəxslərdən necə müvazib olmaları bəyan olununur.
İmam Sadiq (əleyhissalam)-dan nəql olunur, buyurur: "Qoca və yaşlı müsəlmana ehtiram göstərib hörmətini saxlamaq, Allahın ən çox xoşuna gələn işlərdəndir. "(Şərh-Risalətül-hüquq. Qapançı. C.2.səh.445 )
Başqa bir rəvayətdə yenə də İmam Sadiq (əleyhissalam)-dan nəql olunur ki, İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) buyurur: "Hər kim qoca və yaşlının qədrini bilib ona ehtiram etsə, Allah-taala onu qiyamət gününün heybət və vəhşətindən amanda saxlayar. "(Şərh-Risalətül-hüquq. Qapançı. C.2.səh.445 )
Yenədə başqa rəvayətdə İmam Sadiq (əleyhissalam)-dan nəql olunur, buyurur:
"Üç dəstə var ki, yalnız münafiq şəxslər olar ki, onların haqqını tanımasınlar: Əvvəl: Saqqalını İslam yolunda ağardan. İkinci: Quranvə İlahi vəhyi həml edəni. Üçüncü: Cəmiyyətdə ədalətlə rəftar edən adil hakimi.”(Şərh-Risalətül-hüquq. Qapançı. C.2.səh.445 )
Üçüncü rəvayətdə ibni Sənan, İmam Sadiq (əleyhissalam)-dan nəql edir ki, Həzrət mənə buyurdu:
"Qoca və mömin müsəlmana ehtiram göstərmək, Allah-taalaya ehtiramdır.Hər kim qoca möminə ehtiram göstərsə, Allaha-taalaya ehtirama başlayıb. Hər kim mömini yüngül tutub, hörmətsizlik etsə, Allah-taala, ona ölməmişdən əvvəlelə bir kəsi mübtəla edər ki, ona qarşı həmin hörmətsiliyi edər."(Şərh-Risalətül-hüquq. Qapançı. C.2 )
Bəli, budur əməl və əksül-əməl. "Hədisi Qüdsüdə" Allah-taala buyurur:
"Saqqalın ağartısı mənim nurumdur. Mən Öz nurumu cəhənnəm atəşinə atıb əzab verməkdən həya edirəm. "(Şərh-Risalətül-hüquq. Qapançı. C.2 )
"İbni Əbi Şeybə" nəql edir ki, İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) ağ tükü saqqaldan yolmaqı qadağan etdi, buyurdu: O, möminin nurudur! "(Şərh-Risalətül-hüquq. Qapançı. C.2 )
"Hüzeyl" qəbiləsindən bir nəfər İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) hüzuruna gəlir və ərz edir:
"Ey Allahın Peyğəmbəri! Mənim yaşım çoxalıb. Sümüklərim və qüdrətim zəifləyib. Belə ki, namaz və orucumu lazım olan kimi yerinə yetirə bilmirəm. İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) buyurur: Sözlərini təkrar et. Sənin ətrafında olan bütün mövcudat sənin halına yanır. Necə ola bilər ki, Allah-taala sənə rəhm etməsin? "(Qoftar fəlsəfi.c.2.səh.90 )
Allah-taala Lut peyğəmbərin tayfasının şəhərlərini alt-üst edib dağıtmağı sübhə kimi təxirə salır. Lut bu təxirin səbəbini soruşur. Cəbrail ərz edir: Allah-taala buyurur: Bu cəmiyyətin arasında saqqalı ağarmış bir kişi arxası üstə yatıb. Onun saqqalının ağlığına görə əzabı sübhə kimi təxirə saldım ki, o da üzü üstə çevrilsin.
İslam Peyğəmbəri(səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) buyurur:
"Allah-taala, hər gün sübh və şam vaxtı qoca mömin kişinin ağarmış saqqalına baxıb buyurur: Ey Mənim bəndəm! Yaşın çoxalıb. Sümüklərin boşalıb. Bədəninin dərisi nəzilib. Əcəl yaxınlaşıb Vaxt çatıb ki, Mənə tərəf gələsən. Məndən utan ki, Mən, sənin ağ saqqalını cəhənnəm atəşində yandırmaqdan həya edirəm. Sonraİslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) ağladı. Peyğəmbərdən soruşdular: Ağlamağının səbəbi nədir? Buyurdu: Ağlayıram ki, Allah ona əzab verməkdən həya edir, bəs o, necə Allahdan utanmır?!"(Qoftar fəlsəfi.c.2.səh.479)
Yenədə başqa bir rəvayətdə İmam Sadiq (əleyhissalam)-dan nəql olunur, buyurur:
"Allah-taala yetmiş yaşlı qoca kişilərə ehtiram göstərir. Həştad yaşlı qocalardan isə həya edir. Bəs əmr edir ki, onların günahlarını bağışlayıb əməllərinə yaxşı işlər yazılsın! "(Qoftar fəlsəfi.c.2.səh.126 ) "
Kitabın adı: İslamda hüquq nəzəriyyəsi
Müəllif: Qudrətullah Məşayixi