Sual: İnsanın tövbə etmək üçün nə qədər vaxtı var?
Ətraflı cavab: Şəhid Mütəhhəri bu suala aşağıda qeyd etdiyimiz hədisə işarə edərək cavab verir:
«انینُ الْمُذْنِبینَ احَبُّ الَىَّ مِنْ تَسْبیحِ الْمُسَبِّحین»
"Allah-taala buyurur: "Günahkarların naləsi mənim yanımda təsbih deyənlərin təsbihindən daha sevimlidir.”
Gedin öz Allahınızın hüzurunda fəryad edin. Fikirləşin ki, günahlarınız yadınıza düşsün, amma heç kimə deməyin. Başqalarının yanında öz günahlarınıza iqrar etməyiniz günahdır. Lakin öz ürəyinizdə günahlarınızı xatırlayın!
Beləliklə, nə qədər ki, insan yaşayır və ömrü var tövbə etməyə də möhlət vardır. Yalnız diqqət mərkəzində saxlamaq lazımdır ki, insan ölüm ayağında olarkən tövbə etmək istəsə, onun tövbəsi qəbul olmayacaq. İnsanın tövbə etməsi o vaxt məqbul sayılır ki, ölməmişdən qabaq tövbə etsin. İnsan ömrünün son anlarında və ölüm ayağında olarkən tövbə etsə, tövbəsi qəbul olmayacaq. Habelə axirət aləmində də tövbə etməyin mənası yoxdur. Belə ki, insan həmin anlarda tövbə etməyə fürsət tapmayacaq, fürsət tapdığını fərz etsək belə, tövbəsi həqiqi tövbə olmayacaq. Sadəcə olaraq onun tövbə etməsi zahiri bir əməl kimi dəyərləndiriləcək – onun tövbəsi qəbuldur, amma nə üçün o vaxta qədər təxirə salmalı və bu cür tövbə etməlidir?
Qurani-kərimdə buyurulur:
«فَلَمّا رَاوْا بَاْسَنا قالوا امَنّا بِاللَّهِ وَحْدَهُ وَ کَفَرْنا بِما کُنّا بِهِ مُشْرِکینَ»
"Bizim qısas aldığımızı görən zaman tövbə etmək istəyəcəklər. Amma biz onların tövbəsini qəbul etməyəcəyik”.
Həmçinin, bizim intiqam alacağımızı bildikdə, iman gətirmək və tövbə etmək istəyəcəklər. Amma onların bu işlərinin faydası olmayacaq. Görəsən, nə üçün onların tövbələri qəbul olmayacaq? Çünki tövbə etmək yalnız peşmançılıq çəkmək və günahdan dönmək deyil. Yəni, insan hər bir səbəb üzündən səhv yoldan düz yola dönərsə, onun bu işi tövbə sayılmır. Tövbə insan daxilində çevrilişə səbəb olarsa, ondan qəbul edilər. Yəni, insanın vücudunda gizlənmiş müqəddəs qüvvə şeytani, qəzəb və şəhvani qüvvəyə qalib gələrsə və hökmranlığı ələ alarsa, buna tövbə demək olar. Tövbə, yəni insanın daxilində pisdən yaxşıya tərəf çevrilişin (inqilabın) yaranması.
İnsan elə bir mərhələyə çatır ki, ölümlə qarşıdurmanı hiss və ilahi əzabı dərk edir və bu üzdən iman gətirdiyini izhar edir. Lakin bu cür iman gətirməyi bəyan etmək daxili müqəddəs çevriliş (inqilab) deyil. Quranda Misirin hakimi Firon haqqında buyurulur:
«حَتّىاذا ادْرَکَهُ الْغَرَقُ قالَ امَنْتُ انَّهُ لاالهَ الَّا الَّذى امَنَتْ بِهِ بَنوا اسْراییلَ»
Firon nə qədər ki, həyatdadır, fironluq edəcək. Heç bir dəlillə qane olmur. Nəsihət qəbul etmir. Musa (ə) ilə sehirbazlar arasında müsabiqə keçirir. Sehirbazlar iman gətirirlər, amma o tüğyan edir. Həzrət Musanı (s) və onun ailəsini öldürmək fikrinə düşür. Firon özünün dənizin ortasında qərq olduğunu gördükdə və ömrünün son anlarında deyir:
«حَتّى اذا ادْرَ کَهُ الْغَرَقُ قالَ امَنْتُ انَّهُ لاالهَ الَّا الَّذى امَنَتْ بِهِ بَنوا اسْراییلَ»
"...Mən Musanın Allahına iman gətirdim.”
Fironun imanı və tövbəsi qəbul olmur. Allah bu cür imanı və tövbəni niyə qəbul etmir? Məgər Allah paxıllıq edir? Xeyr! Belə deyil. Əgər tövbə həqiqi olsa, qəbul edər. Lakin buna tövbə demək olmaz. Tövbə batində baş verən bir çevrilişdir, amma Fironun tövbəsi belə tövbələrdən deyil. Dənizin ortasında, hər tərəfini su bürümüş, hara baxırsa, su görür, bu zaman edilən tövbə qəbul deyil. Ona görə ki, onun vicdanı və fitrəti oyanmayıb, özünün əleyhinə qiyam etməyib yalnız çarəsizlik üzündən iman gətirir. Bu zaman ona deyilir:
«الْانَ وَ قَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ»
"Bir saat öncə azad olduğun vaxt niyə belə danışmırdın?”
Beləliklə bir saat öncə azad olduğun zaman bu cür danışsaydın, sənin daxilində müqəddəs inqilabın baş verdiyi məlum olacaq idi. Lakin bu andan sonra belə danışırsansa, səndə dəyişiklik olmayıb. Əksinə, çarəsizlik üzündən belə deyirsən.
Mənbə: Ayətullah əl-uzma Məkarim Şirazinin dəftərxanasının rəsmi internet saytı
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6677
Bu gün: 0
