Sual: İkinci dəfə günaha batmamaq və tövbəmizin davamlı olması üçün nə etməliyik?
Ətraflı cavab: Tövbənin davamlı olması zəruridir. Əgər insan "nəfsi-əmmarə”nin (günaha sürükləyən nəfsin) vəsvəsəsilə günaha mürtəkib olarsa, tövbə etməlidir. Sonra "nəfsi-ləvvamə” (danlayan nəfs və ya vicdan) – mərhələsinə çatmalı və "nəfsi-mütməinnə” (aram nəfs) əldə edənə qədər vəsvəsələrin kökünü kəsməlidir.
Digər tərəfdən, əgər insan hər bir günaha görə tövbə edərsə, tövbəsini qorumaq üçün diqqətli olmalı və Allahla bağladığı əhdə əməl etməlidir. Başqa ifadə ilə desək, günaha görə tövbə edərsə, lakin həmin günahdan cüzi də olsa ürəyində qalarsa, mübarizə aparmalı və bu yolda cihad etməlidir. Bu minvalla mücahidlərin sırasında dayanmalıdır.
Bəzi əxlaq alimləri səmərəsiz və ya az nəticəsi olan tövbə haqda tədqiqat aparmış və düşünmüşlər ki, görəsən, günahlar qarşısında cihad edən tövbəkar şəxsin, yoxsa, günahın kökünü qəlbindən qoparan şəxsin tövbəsi üstündürmü?
Bunlardan hansının üstün olması o qədər də mühüm məsələ deyil. Mühüm olan budur ki, tövbə edən şəxs hansı yollara əl atmalıdır ki, keçmişdə etdiyi günahlarına bir daha dönməsin. Buna nail olmaq üçün bir neçə işi yerinə yetirmək lazımdır:
1. Günah məclislərində iştirak etməmək və günah olan mühitdən ayrılmaq lazımdır, çünki tövbə edən şəxs hələ ilk günlərdə günaha yaxın olur və zərər görür. Buna yataqdan yeni qalxmış xəstəni misal çəkmək olar. Əgər xəstə yenidən mikroblarla dolu olan mühitə getsə, təzədən həmin xəstəliyə yoluxması mümkündür. Habelə, uyuşdurucunu yeni tərk etmiş narkoman təzədən həmin mühitə qayıtsa, tezliklə narkomanlıq vəziyyətinə qayıdacaqdır.
2. Keçmişdə onu günaha tərəf sürükləyən dost və tanışlardan imtina edərək uzaqlaşmalıdır.
3. Onda günahla bağlı vəsvəsələr yaransa, Allahı xatırlamalıdır, çünki Allahı yad etmək qəlblərə aramlıq gətirir).
(«الا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَیِنُّ الْقُلُوبُ»(2))
4. Həmişə ona zərər yetirən günah barəsində fikirləşməlidir. Qəflət yuxusuna getməməli və ölümcül günahın təsirini yaddan çıxarmamalıdır ki, günahın təsiri onda inkişaf edib hər tərəfdən onun qəlbinə ox kimi sancılmasın.
5. Qədim dastanlardakı müxtəlif günahların təsiri altında bəlalara düçar olan insanlar haqda düşünün. Onların taleyini nəzərdən keçirin. Peyğəmbərlərin düçar olduğu səhvlər haqda mütaliə edin. Misal olaraq, həzrət Adəm (ə) nəyə görə əzəmət sahibi ola-ola Cənnətdən qovuldu. Həzrət Yunis (ə) Allahın qəzəbinə tuş gəldi və balığın qarnında həbs edildi və ya həzrət Yaqub (ə) nəyə görə illər boyu övlad acısı çəkdi?
Yuxarıda sadaladığımız məsələlər haqqında mütaliə etmək şübhəsiz, günahın vəsvəsələrini azaldır və tövbənin davamlı olmasına səbəb olur.
6. Günahlarla bağlı ayrı-ayrılıqda vədə verilmiş işgəncə və cəzalar haqda fikirləşin. Əgər tövbədən sonra təzədən günah etməyə başlasanız, ondan da ardıq cəzalara düçar olacağınızı nəzərə almanız lazımdır.
Tövbə edən insana Allahın lütfü şamil olmuşdur. Belə insan diqqət etməli və Allahın lütfü haqda fikirləşməlidir. Allahın bu lütf və mərhəmətini hifz etməlidir. Ey insan, Allahın sənə nəsib etdiyi bu məqamı asancasına əldən vermə!
7. Bütün gün ərzində düzgün və sağlam proqramlar nəzərdə tutulmalıdır. Abırlı həyat üçün çalışılmalıdır. Allaha bəndəlik və ibadət eləmək üçün sağlam həyat qurmaq lazımdır. İşsiz qalmaq və gününü boş keçirmək günah etməyə dönüş və günahın vəsvəsələrinə zəminə yaradır.
Bir alimdən soruşurlar ki, «الْتَّایِبُ حَبیبُ اللَّهِ» (Tövbə edən Allahın dostudur) hədisinin təfsiri necədir? ("Məhəccətul-bəyza", c. 7, səh. 187)
Cavab verir:
«التَّایِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّایِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُوْنَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَ بَشِّرِ الْمُوْمِنی.( "Tövbə" surəsi, ayə 112.)
"(Bu möminlər) həmin tövbə edənlər, ibadət edənlər, həmdü-səna deyənlər, oruc tutanlar, (cihad və dini elm kəsb etmək üçün) səfər edənlər, rüku edənlər, səcdə edənlər, yaxşı işlərə də vət edənlər, pis əməllərdən çəkindirənlər və Allahın dininin təməl və hüdudlarını qoruyanlardır. Bu möminlərə müjdə ver!” (Ayətullah Məkarim Şirazi, "Əxlaq dər Quran")
Mənbə: Ayətullah əl-uzma Məkarim Şirazinin dəftərxanasının rəsmi internet saytı
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6678
Bu gün: 0
