أَمَّا حَقُّ بَصَرِكَ فَغَضُّهُ عَمَّا لا يَحِلُّ لَكَ وتَرْكُ ابْتِذَالِهِ إلاّ لِمَوضِعِ عِبْرَةٍ تَسْتَقْبلُ بهَا بَصَرًا أَو تَسْتَفِيدُ بهَا عِلْمًا، فَإنَّ الْبَصَرَ بَابُ الِاعْتِبَارِ.
«Ancaq gözünün sənin boynunda haqqı budur ki, onu sənə halal olmayan hər şeydən qoruyasan və onu günaha batırmayasan. Yalnız, ibrət götürüb, elm və biliyini artırmaqdan ötrü bəzi şeylərə baxmayasan. Çünki, görmək bir növ ibrət vasitəsidir.»(Ayətullah Xoinin risaləsi. )
«Bəsər» lüğətdə, iki mənada, görmək istedadı və göz mənasında işlənir. Rağib İsfahani özünün "Müfrədat" kitabında yazır: Bəsər, lüğətdə həm göz, həm də görmək istedadına deyilir. "Bəsurə" yəni, görən oldu. «Bəsər» və "əbsərə" yəni, gördü, dərk etdi, müşahidə etdi.
«Bəsər» həm gözə və həm də görmək hissinə deyilir. Məsələn, ayədə deyilir: «Qiyamətin qopması [əmri] bir göz qırpımında, yaxud daha tez olar».(Nəhl surəsi-37 )
«Bəsər» sözünün cəm şəkli «əbsardır». Quran buyurur:
«Sonra sizə qulaq, göz və qəlb verdi.»(Nəhl surəsi-78 )
«Bəsirət» sözü, qəlbin görməsi mənasında olub, mərifət və dərk ilə həmrədifdir. «Əqrəbul-Məvarid» kitabında nəql olunur ki, «bəsər» sözünün mənalarından biri də elmdir. Məşhur alim Təbərsi, Quranın, «Mən və mənə tabe olanlar, açıq-aşkar bir dəlillə (insanları) Allaha çağırırıq"- ayəsində, «bəsirət» sözünü, mərifət və qəlbin görməsi mənasında qeyd etmişdir. Həmin səbəbə görə bəsirəti, ağıl və zirəklik mənasında işlədiblər.
Görmək üzvü, neçə elmin hədəfi
Göz, hiss və idrak vasitəsi olduğuna görə psixologiya elmində diqqət mərkəzində olur. Nur və işıq qanunlarına bağlı olduğuna görə fizikada ondan bəhs olunur. Görməyin sirri keyfiyyətinə görə fəlsəfə elmini özünə cəlb etmişdir. Bədənin bir üzvü olub, xüsusi vəzifə yerinə yetirdiyinə görə şərh və fiziologiya elmində gözün cüziyyatları bəyan olunur. Bütün bunlara görə gözü bir neçə elmin hədəfi adlandırsaq, mübaliğə etmərik. Bunun vasitəsilə də rəngləri, şəkilləri və cisimlərin fasilələrini dərk edirik.
Kitabın adı: İslamda hüquq nəzəriyyəsi
Müəllif: Qudrətullah Məşayixi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6678
Bu gün: 0
