Merac gecəsində mühüm xəbər
Ənəs adlı ravi, İslam Peyğəmbərindən (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) nəql edir: Merac gecəsində bir dəstənin yanından keçdim ki, dırnaqları ilə üzlərini cırırdılar. Cəbraildən soruşdum ki, bunlar kimlərdir?
Buyurdu: Bunlar o kəslərdir ki, camaatın qeybətini etmiş, onların abır-həyasını hərraca qoymuşlar.»(Əl-Mühəccətül-beyza, 5-ci cild. səh-251. )
Qeybət və onun əks təsiri
Bu dünyanın sabit qanunlarından biri budur ki, insanda baş verən hər hansı bir əməlin, hər hansı bir əks-təsiri olur. Başqa sözlə desək, hər hərəkətin əksül-hərəkəti də var. Aşağıdakı nümunələr bu məsələyə şahiddir:
Daşın müqabilində durub fəryad etmək, səbəb olur ki, səs insanın özünə eyni halda qayıtsın və fəryad edən həmin səsi eşitsin. Topu nə qədər sürətlə yuxarı atsan, həmin dərəcədə sürətlə aşağı gələcək. Turşu adını eşidəndə, azığın suyu hərəkətə gəlir. Bütün bunlar əməl müqabilində, əksül-əməl adlanır. Şair Məsnəvi demişkən:
Bu dünya bir dağdır, işimiz nida!
Özümüzə qayıdar, çox etmə nida!
İndi də qeybət və onun əksül-əməli. Borra adlı ravi nəql edir: İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) bizlərə moizə oxudu. Belə ki, azad olmuşlar da, evlərində eşitdilər. Buyurdu: Ey o kəslər ki, qəlbdə yox, dildə iman gətirmisiniz! Müsəlmanların qeybətini qırıb, onların sirlərini axtarmayın! Hər kəs belə etsə, Allah da onun sirlərini açar, belə şəxs öz evinin içində də olsa, rüsvay olar!"(Əl-Mühəccətül-beyza, 5-ci cild. səh-251. )
Bəli! Budur əməlin əksül-əməli! Qeyd etdik ki, bu mövzuda sünni və şiə ravilərindən rəvayətlər nəql olunmuşdur. Bura kimi sünni ravilərinin rəvayətlərini söylədik. İndi də şiə ravilərindən də bir neçə hədis nəql edək. Şeyxs Səduq, öz sənədi ilə İslam Peyğəmbərindən (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) nəql edir, buyurur:
«Hər kim din qardaşının qeybətini edib, onun gizli sirlərini açmağa səy etsə, ilk götürdüyü addım Cəhənnəmə tərəfdir. Allah da onun sirrini insanların gözü önündə aşkar edər. Hər kim müsəlmanın qeybətini qırsa, orucu və dəstəmazı batil olar. Əgər belə halda ölsə, Allahın haram buyurduqlarını halal bilən kimi ölmüş olar.»(Əl-Mühəccətül-beyza, 5-ci cild. səh-251. )
Aydın məsələdir ki, namaz və orucun batil olmasından məqsəd, fiqhi hökm deyil. Çünki, alimlər, qeybəti, namaz və orucu batil edənlər sırasında qeyd etməmişlər. Bəlkə də, məqsəd namaz və orucun təsirinin aradan getməsidir.
İmam Sadiq (əleyhissəlam), İslam Peyğəmbərindən (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) nəql edir:
«Qeybət, insanın imanının aradan getməsində, rak xəstəliyinin cismə etdiyi təsirdən də güclüdür!(Əl-Mühəccətül-beyza, 5-ci cild, səh-250 )»
Belə olan halda qeybəti dində rak xəstəliyi kimiadlandırmaq olar. Müfəzzəl ibni Ömər, İmam Sadiq (əleyhissəlam)-dan nəql edir:
«Hər kim möminin zərərinə söz danışa və məqsədi onu xar etmək, abır-həyasını xalqın gözündən salmaq olsa, Allah onu Öz himayəsindən çıxarıb Şeytanın himayəsinə atar. Şeytan da onu qəbul etməz!»(Əl-Mühəccətül-beyza, 5-ci cild, səh-250 )
Qeybət, təkcə dillə deyil! Başqasının eyb və nöqsanını çatdıran, haqqında deyilənin xoşuna gəlməyən hər şey qeybət adlanır. İstər sözlə, işlə, aşkar, işarə, rəmz, tənə vurmaq, yazmaq və s. olsa da, hamısı qeybətdir.
Dillə qeybət ona görə haramdır ki, qardaşının nöqsanlarını başqasına anladır. Beləliklə, hansı yolla başqasının eybini anlatmaq istəsə, qeybət və haram olur. Başqasının yerişini yamsılamaq və özünü ona oxşatmaq haramdır. Bəlkə də, bunlar qeybətdən də pisdir. Çünki, eybi daha çox aşkar edir. Qadınlardan biri Ayişənin yanına gəlir. Çıxıb gedərkən, Ayişə əli ilə onun balaca boyluğuna işarə edir. İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) buyurur: Qeybət etdin!(İslami əxlaq elmi, 2-ci cild, səh-393. )
Kitabın adı: İslamda hüquq nəzəriyyəsi
Müəllif: Qudrətullah Məşayixi