Karvanın yolunun dəyişilməsi
Şəhadət karvanının Kərbəla ərazisində düşərgə salması hadisəsi belədir. Hürr ibn Yezid Riyahinin komandanlığı altında olan qoşun zöhr və əsr namazlarını İmamın(ə) başçılığı ilə qıldıqdan sonra İmam (ə) öz yoldaşlarına yola düşmək əmrini verdi. Bu zaman Hürr dayanıb dedi: «Mənə tapşırılıb ki, bu karvanı əmir Übeydulla ibn Ziyadın yanına aparım. İmam (ə) buyurdu: «Sənə tabe olmayacağıq». Beləcə mübahisə başladı. Sonda Hürr təklif etdi ki, elə yolla gedək ki, Kufəyə çatmamış mən də Əmir Übeydulladan nə edəcəyim barədə məlumat əldə edim. Ümidvaram ki, Allah elə şərait yaratmaz ki, mən sizinlə döyüşməli olum. Karvan yoldan çıxıb sol tərəfə Qadisiyyə səmtinə üz aldı. Hürrün elçisi Kufəyə yola düşdü.
Beləliklə, Kufə əsgərlərinin nəzarəti altında olan Hicaz karvanı Üzeyb məntəqəsinə çatdı. Burada kufəlilərdən Əmr ibn Xalid Seydavi, Məcməül Aizi və oğlu Cünadə ibn Haris Səlmani adlı dörd nəfər özlərini İmamın (ə) karvanına çatdırdılar. Onlar sevincdən bilmirdilər ki, nə etsinlər. Eləcə də, Hürr ibn Yezidin ordusu ilə üzbəüz olmamış, Kufənin pak adamlarından olan bir sıra şəxslər, o cümlədən Həbib ibn Məzahir Əsədi, Müslüm ibn Oscə, Abbas ibn Şəbib Şakiri, Nafe ibn Hilal Cəməli, Hübab ibn Amir Timi, Müslüm ibn Kəsir Əzdi və başqaları və habelə bəsrəlilərdən Amir ibn Müslüm Əbdi, Seyf ibn Malik, Ədhəm ibn Üməyyə, Həccac ibn Bədr Bəsri, Qənət ibn Əmr Əzzi, Yezid ibn Subeyd və iki oğlanları Abdulla və Übeydulla İmamın(ə) karvanına qoşuldular. Tarixin bütün şahidləri bundan xəbər verirlər ki, bu ləyaqətli, fədakar və şəhadət aşiqləri Kufə və ya Bəsrədən yola düşərkən və açıq-aşkar olaraq hər hansı guşədən olursa-olsun bir fədakar əsgər (adətən Zübalə məntəqəsindəki hadisədən və İmamın(ə) öz yoldaşlarını mürəxxəs etdikdən sonra) İmamın(ə) azsaylı ordusuna fəda olmaq məqsədilə qoşulurdular. Bu müddəanın dəlili aşağıdakılardır:
1. Yuxarıda Kufənin daxili vəziyyəti barədə qeyd edəndə gördük ki, Übeydulla ibn Ziyadın gəlməsi ilə Kufə əhalisinin hərəkatı süqut etdi. Xüsusilə də Müslüm ibn Əqil və Hani ibn Ürvənin şəhadətindən sonra (Dəqiq şəkildə Həzrət Əbu Abdullanın karvanının Məkkədən yola düşməsi ilə eyni vaxta düşür). Kufənin başçıları, tayfa başçıları, qəbilə şeyxləri, böyüklər və hərəkat iştirakçıları istər-istəməz əməli olaraq üç yerə bölündülər və üç mövqedə qərar tutdular.
a) Bir qrup adamı Übeydulla həbs etdi. Muxtar ibn Əbi Übeydə Səqəfi, Süleyman ibn Surəd Xüzai, Müseyyib ibn Nəcibə Fəzzari, Abdulla ibn Səd Əzdi, Abdulla ibn Val Təmimi, Rüfaə ibn Şəddad Bəcli və başqaları bu qəbildəndirlər.
b) İkinci qrup adamlar, əmirin vədələri ilə dirhəm, dinar və vəzifə ilə aldadılaraq axirətlərini öz və başqalarının dünyası bahasına satanlar idi. Bunlar Şəbs ibn Rəbi, Hicar ibn Əbcər, Qeys ibn Əşəs, Yezid ibn Haris və başqaları idilər. Bu adamlar İmamın(ə) Aşura günü öz tarixi xütbəsində mühakiməyə çəkərək rüsvay etdiyi namərdlərdir. İmam(ə) buyurdu: «Ey Şəbs ibn Rəbi, ey Hicar ibn Əbcər, ey Qeys ibn Əşəs, ey Yezid ibn Haris və s... məgər siz mənə yazmamışdınız ki, meyvələr yetişmiş, bağlar yaşıllaşmış və quyular su ilə dolmuşdur. Sən hazır bir qoşuna tərəf gələcəksən?»
c) Amma üçüncü qrupa daxil olanlar o adamlar idilər ki, İbn Ziyadın casuslarının qorxusundan Kufədən çıxmışdılar. Məsələn, Abdulla ibn Hürr Cöfi (Yuxarıda onun «Qəsri Bəni Məqatil»də İmamla (ə) görüşü barədə bəhs etdik). Bu adamlar risalət xanədanını sevməklə yanaşı, canlarını axirət səadətindən çox istədiklərinə görə İmamın (ə) köməyinə gəlmədilər və sonradan da peşman oldular. Sonrakı peşmançılığın isə faydası yoxdur.
Bu üçüncü qrupa daxil olanların heç də az olmayan başqa bir hissəsi isə canlarının qorxusundan gizləndilər. Bu qrup öz ləyaqətləri ilə bağlı olaraq iki dəstəyə ayrılırlar. Bunların böyük bir hissəsi gizlin yaşamaqla kifayətləndilər. Bəlkə də bunlar köməksiz qaldıqlarına, vəziyyətdən xəbərsiz olduqlarına görə, ya da ailələrinin və başqa amillərin təsiri altına düşüb başqa bir çarələri qalmamışdı. Bunlar Aşura hadisəsindən sonra aşkara çıxıb bir-biri ilə görüşəndən sonra şəhadət hadisəsini olduğu kimi eşidib gizlində dəyirmi stol keçirərək öz əməllərini tənqid edib özlərini danlayan adamlardır. Öz aralarında əhd-peyman bağladılar ki, mümkün olan şəkildə bu ləkəni öz üzərlərindən təmizləsinlər. Bu da «Təvvabinin qiyamı» ilə nəticələndi.
Amma bu gizlənənlərin pak niyyətliləri və ləyaqətliləri İmamın(ə) Məkkədən çıxması xəbərini eşitcək, yaşamaq eşqlərinə əlvida deyib, mümkün olan bütün yollarla Kufədən qaçaraq yolboyu karvanın dayandığı məntəqələrdə özlərini İmamın(ə) ordusuna çatdırırdılar. Rəsulullahın(s) yaşlı səhabəsi, fəqih və müctəhid, Həzrət Əli ibn Əbi Talibin(ə) sirdaşı olan Həbib ibn Məzahir də belələrindən biri idi. Biz 16-cı fəsildə nəql etdik ki, bu böyük şəxsiyyət nəinki özünün şəhid olacağından, hətta Meysəm Təmmarın da necə şəhid ediləcəyindən xəbərdar idi. Bir gün oturduqları yerdə Meysəm ona dedi: «Qırmızı üzlü və gur saçlı bir kişi tanıyıram ki, Peyğəmbər(s) balasına kömək etmək yolunda şəhid olacaqdır və başını Kufə şəhərində gəzdirəcəklər. Bu müjdəni Rəşid ibn Həcəriyə xəbər verərkən o, dedi: Allah Meysəmə rəhmət eləsin, yəqin unutmuşdur ki, desin: Onun (Həbib ibn Məzahirin) başını gətirən şəxs başqalarından yüz dirhəm çox mükafat alacaqdır».
İndi deyin görüm, cənab Həbib kimi böyük şəxsiyyət öz şəhadət hadisəsini Həzrət Əli ibn Əbi Talibin(ə) mübarək dilindən eşitmişdi, necə ki, Rəşid Həcərinin, Meysəm Təmmarın, Əmr ibn Həməqin, Cəririyyə ibn Müsəhhərin, Humeyl ibn Ziyadın, Hücr ibn Üdəyyin və başqalarının şəhadət macəralarını eşitmişdi, Əlinin(ə) şəhadətindən uzun illər sonra isə şahid olmuşdu ki, hadisələr mövlasının dediyi kimi, biri digərinin ardınca həqiqətə çevrilir və indi də özü hərəkat başçılarından biri hesab olunur, Kufədə ümumi şəkildə bildiyimiz siyasi vəziyyətdən xəbərdardır, bununla belə, gecə vaxtı Müslüm ibn Oscə ilə birlikdə İmamın(ə) karvanına qoşulmaq məqsədilə Kufəni tərk edir. Amma bilmir ki, ölümə gedir? Belə bir şey mümkündürmü?
2. Übeydulla ibn Ziyad Kufəyə gəlməmişdən qabaq Bəsrənin hakimi idi. İndi də o, əvvəlki vəzifəsini saxlamaqla Kufəyə vali təyin olunur. O, dərhal qardaşı Osmanı Bəsrədə səlahiyyətli nümayəndəsi təyin edib, özü Kufəyə yola düşdü. Təbiidir ki, Übeydullanın hökuməti sayəsində Əli ibn Əbi Talibin(ə) şiələri necə günlər yaşayacaqdılar. İndi İmamın(ə) karvanının Məkkədən Kufəyə tərəf yola düşməsi xəbəri Bəsrə şiələrinə çatdıqda məxfi şəkildə Əbdülqeys tayfasından olan Mariya bint Münzər adlı bir qadının evində kiçik bir yığıncaq təşkil olunur. Bu, məxfi bir yığıncaq idi. Çünki İbn Ziyadın yazılı fərmanına əsasən, Bəsrənin valisi şəhərdən çıxan fərdlərə nəzarət etməli və bir nəfərin belə Hüseyn ibn Əlinin(ə) ordusuna qoşulmasına imkan verməməli idi.
Təşkil olunan yığıncaqda Yezid ibn Subeyt Əbdi qısa bir söz dedi və sonra da özünün İmam Hüseynin(ə) karvanına qoşulmağa hazırlığını elan etdi. O, yalnız oğlanlarından kömək istəyib dedi: hansınız atanızla gələcəksiniz? Onun on oğlundan yalnız iki nəfər - Abdulla və Übeydulla hazır olduqlarını bildirdilər. Məclisdəkilər əvvəlcə nəinki hazır olduqlarını bildirmədilər, hətta Yezid ibn Subeytə də dedilər ki, hökumət tərəfindən sənin üçün nigaranıq. Lakin elə ki, o və iki oğlu yola düşməyə hazırlaşdılar, Amir ibn Müslüm Əbdi və onun ağası Salim, Seyf ibn Malik, Ədhəm ibn Üməyyə də onlara qoşuldular və deyildi ki, Həccac ibn Bədr Bəsri və dostu Qənəb ibn Əmr Əzzi də sonradan İmamın(ə) ordusuna gəldilər.
Deyirlər, Bəsrənin 7 nəfərlik karvanı səhra ilk özlərini «Əbtəh» məntəqəsinə yetirdilər və eşitdilər ki, İmamın(ə) karvanı da buraya çatmışdır. Odur ki, azacıq istirahətdən sonra Yezid ibn Subeyt Rəsulullahın(s) balasını ziyarət etmək məqsədilə Həzrətin(ə) düşərgəsinə tərəf yola düşdü. Oraya çatanda ona dedilər ki, Həzrət(ə) səni görmək üçün sizin məntəqənizə getmişdir. Odur ki, dərhal qayıtdı. Gördü ki, İmam(ə) oturub. Yezid ibn Subeytin daxil olması ilə İmam(ə) bu ayəni oxudu:
بِفَضْلِ اللّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُواْ
«Allahın fəzli və rəhməti ilə şadlanarlar». («Yunis» surəsi, 58-ci ayənin əvvəli)
Tarixçilərin yazdıqlarına görə, Bəsrənin həm Yezid ibn Subeytlə olan 7 nəfərlik dəstəsi, həm də həmin iki nəfər bəsrəli Aşura günü sübh tezdən başlayan ilk hücumda uca şəhidlik məqamına nail oldular. Allah onlara rəhmət eləsin.
Kitabın adı: Qədir günündən Aşurayadək
Müəllif: Seyid Kazim Pərpənçi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6678
Bu gün: 0
