Peyğəmbər (s) ən gözəl örnəkdir
Bildiyimiz kimi İslam dininin tez bir zamanda irəliləməsinə səbəb olan Peyğəmbərin (s) gözəl əxlaqı və nümunəvi rəftar və davranışı olmuşdur. Allah-taala, Qurani-Kərimdə bu mətləbə işarə edərək buyurur:
Əgər qaba, sərt ürəkli olsaydın, əlbəttə onlar sənin ətrafından dağılıb gedərdilər.
Peyğəmbər (s), özünün vəsf olunmaz gözəl əxlaq və davranışı ilə hamını özünə məftun edər və hamıya eyni gözlə baxardı. Rəvayətlərdən birində deyilir:
«Peyğəmbər (s), iştirak etdiyi məclislərdə öz sevgi və məhəbbət baxışlarını hamıya bərabər ölçüdə göstərərdi. » Onun özü pisxasiyyətliyi pisləyərək buyurardı: «Pisxasiyyətlik qan-qaraçılıq və kədər gətirir. Sizin ən pisiniz pisxasiyyət olanınızdır. »
Başqa bir yerdə buyurur: «Ey Əbdül Müttəlibin övladları! Siz heç vaxt camaatı var-dövlətlə razı sala bilməzsiniz, elə isə onları gözəl əxlaq və gülər üzlə razı salın. »
Peyğəmbərin (s) xidmətçilərindən biri olan Ənəs ibni Malik dəfələrlə O həzrətin (s) gözəl əxlaq və davranışından söz açaraq deyərdi: «Peyğəmbərə (s) xidmət etdiyim on il ərzində bir dəfə də olsun onu qaşqabaqlı görmədim. Gördüyüm işlərdə səhvə yol verdikdə bir dəfə də olsun nə məni danladı, nə də acıqlı söz dedi. Onu daim gülərüz və xoşhal görmək olardı. » Yüksək əhval-ruhiyyə və gözəl xasiyyət hətta uzun ömürlüyə belə səbəb olur. İmam Sadiq (ə) bu haqda buyurur: «Xeyirxahlıq və gözəl davranış şəhərləri abad, ömrü isə uzun edər. »
«Gözəl əhval ruhiyyə bir çox xəstəliklərin qarşısının alınması və onların müalicəsi üçün istifadə olunan ən gözəl vasitədir. Süni və təsiri qısa müddətli olan dərmanlar müsbət təsir göstərməklə yanaşı öz mənfi təsirini də göstərir. Lakin yüksək əhval-ruhiyyənin qoyduğu müsbət təsir daim zərərsizdir. Onun qoyduğu müsbət təsir bədənin bütün üzvlərində öz əksini tapır. Yüksək əhval-ruhiyyə gözləri nurlu, bədəni sağlam, çevik, səsi daha saf və insanın daha fəal və qətiyyətli olmasına köməklik edir. Bütün bunlarla yanaşı insanın həyata daha çox ümid bəsləməsinə, bədəndə qan dövranının fəallaşmasına, havanın böyrəklərə daha tez çatmasına və orqanizmin sağlam qalaraq xəstəliklərlə mübarizə aparmağa qadir olmasına müsbət təsir göstərir. »
Doktor Sanderson.
Diqqəti cəlb edən məsələlərdən biri də imam Sadiq (ə)-ın xeyirxahlıq və yüksək əhval-ruhiyyənin uzun ömürlüyə səbəb olduğunu hesab etməsidir. Bu da həqiqətdən savayı bir şey deyildir. Belə ki, daim xeyirxahlıq edən şəxslər hər zaman özlərində bir növ rahatlıq və fərəh hissi keçirirlər. Tibbi baxımdan da bütün bunlar insan orqanizminə müsbət təsir göstərib onun uzun ömürlüyünə və sağlamlığına səbəb olur.
İmam Sadiq (ə) bunu insanın xoşbəxtliyinə səbəb olan ən başlıca amillərdən biri hesab edərək buyurur: «İnsanın xoşbəxtliyinə səbəb olan ən başlıca amillərdən biri də onun gözəl əxlaq və davranışa yiyələnməsidir. »
Samuel Smaylz deyir: «İnsanın həyatda əldə etdiyi nailiyyətlər nə qədər zati və fitri istedadlardan asılıdırsa, bir o qədər də yüksək əxlaq və xüsusiyyətlərdən asılıdır. Bu bir həqiqətdir ki, insanların səadət və xoşbəxtliyi onun başqaları ilə mehribanlıqla davranmasından və gözəl əxlaqa yiyələnmələrindən çox asılıdır. »
Əli (ə), gözəl əxlaqa yiyələnməyin ruzinin artmasına səbəb olduğu haqda buyurur: «Gözəl əxlaq və gülərüzlük ruzini artırır və dostlarla daha səmimi münasibətdə olmağa kömək edir. »
Doktor Marden «Özünü tərbiyə» adlı kitabında yazır:
«Olduqca gözəl əxlaqa malik olan bir mehmanxana müdiri tanıyıram. O, özünün gözəl əxlaq və davranışı ilə ad-san qazanmış və külli miqdarda var-dövlət sahibi olmuşdur. Turist və səfərdə olanlar özlərini ev şəraitində hiss etmək üçün onlarla kilometr qət edib onun mehmanxanasına gəlirlər. Onlar buraya gəldikdə digər yerlərdə görmədikləri səmimiyyət və istiqanlığın şahidi olub özlərini öz doğma el-obalarında hiss etməyə başlayırlar. Sair mehmanxanalarda hiss olunan soyuqluğu orada müşahidə etmək qeyri-mümkündür. Mehmanxana xidmətçiləri daim çalışırlar ki, öz müştəriləri ilə səmimi dost kimi davranıb onları göstərdikləri xidmətlərdən razı salsınlar. Onlar müştərilərlə gülərüzlə davranıb bununla nəinki onları gələcək səfərlərdə də məhz bu mehmanxananı seçməyə, hətta öz el-obalarına qayıtdıqdan sonra da bu barədə xoş təəssüratlarını danışmağa vadar edirlər. »
Belə bir üsulun müştərilərin cəlb olunmasına nə qədər böyük təsir göstərdiyi hamıya məlumdur. Marden sözlərinə davam edərək deyir: «Bu günlər, təlim-tərbiyəyə verilən yer və əhəmiyyət heç bir vaxt verilməmişdir. Bu günlər müvəffəqiyyətə nail olmaq istəyən hər bir şəxs ən gözəl əxlaqi dəyərlərə yiyələnməli və yaşadığı cəmiyyətdə ətrafındakılarla səmimi münasibətlər yaratmağa çalışmalıdır. »
İmam Sadiq (ə) başqa bir yerdə gülərüzlüyü kamal və zəkanın əlamətlərindən hesab edərək buyurur: «Ağıl və şüur baxımından ən kamil insan gözəl əxlaqa yiyələnənlərdir. »
Samuel Smaylz deyir:
«Tarix göstərir ki, bütün dahi insanlar gülərüz və xoş təbiətli şəxsiyyətlər olmuşlar. Onlar həyatın həqiqi mənasını başa düşmüş və təlif etdikləri əsərlərdə öz ruhlarınıtəcəssüm etmişlər. Belə ki, onların əsərlərini mütaliə etdikdə sağlam ruhiyyə və tərzi-təfəkkürə yiyələndikləri oxucuya bəlli olur. Kim yüksək ruhiyyəyə malik olan bu şəxslərdən örnək götürsə daim şad və xoşhal olar. Nümunəvi əxlaqa yiyələnən bu dahi insanların təsiri altına düşərsə, yalnız onların yüksək təbiət və əhval ruhiyyəsindən bəhrələnə bilər. »
Peyğəmbər (s) buyurur: «Tərəfdarlarımın cənnətə getməsinə hər şeydən daha çox səbəb olan onların Allahdan qorxması və gözəl əxlaqa yiyələnmələri olar.
Ağıl və şüurunun nurundan bəhrələnib şərəfli həyat tərzi sürmək istəyənlər hər şeydən əvvəl bu misilsiz mənəvi sərmayəyə yiyələnməlidirlər. İnsan, özünün hər hansı bir xoşagəlməz xüsusiyyətlərindən yaxa qurtarmaq üçün ilk növbədə öz iradəsini təmərküzləşdirməlidir və mübarizə aparmaq üçün onların verdiyi ağır nəticələrə diqqət yetirməsi insana yetər.
Kitabın adı: Əxlaqi və psixoloji çatışmazlıqların araşdırılması
Müəllif: Seyyid Müctəba Musəvi Lari
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6678
Bu gün: 0
