Mürabitə, müraqibə, mühasibə və müaqibə
Mürabitə
Mürabitə Allah yolçusunun qət edəcəyi ən əsas yoldur. Bu yolu keçmədən heç bir kəs təkamülə yetişə bilməz. Mürabitə leksik mənaca "bir-birinə birləşmə" mənasını verib, əxlaq elmində isə "özünə birləşmə" mənasında işlənərək özünü qorumaq və həmişə özündən nigaran halda olmaq deməkdir.
Mürabitə dörd mərhələyə bölünür:
1) Müşaritə (özü ilə şərtkəsmə, sözvermə)
2) Müraqibə (özünüqoruma)
3) Mühasibə (özü ilə hesablaşma)
4) Müaqibə (özünütənqid)
Müşaritə insanın dini vəzifələri və məsuliyyətləri yerinə yetirməsində heç bir şeyi əsirgəməyəcəyi və müqəddəs şəriət qanunlarını pozmayacağı haqda özü-özünə söz verməsidir. İnsan xeyir işlərdə çalışıb qəbih əməllərdən çəkinsin deyə, özü-özü ilə belə əhd bağlayır. Bu əhd-peyman o zaman təsirli olur ki, insan ruhunda adətə çevrilib möhkəmlənənədək hər gün təzələnsin. Müşaritə üçün ən gözəl vaxt sübh namazından sonrakı vaxtdır, çünki bu vaxt insan qəlbi səfalı və təmiz olur.
Mürabitənin qaydası
Mürabitə mərhələsində əlimizin dünyadan üzülüb həsrətlə barmağımızı dişimizə tutaraq "Allaha itaət barəsində etdiyim təqsirlərə görə vay halıma! Həqiqətən, mən (Allahın hökmlərinə, «Quran»a, Peyğəmbərə və möminlərə) istehza edirdim!" - deyə peşman olacağımız günü yada salmaq münasib olardı. Bu mərhələdə dünyaya qayıtmaq arzusunda olduğumuz və yalvararaq "Ey Rəbbim! Məni geri (dünyaya) qaytar! Bəlkə, zay etdiyim ömrün müqabilində yaxşı bir iş görüm..." - deyəcəyimiz günü xatırlayaq. Bizə cavab verirlər ki, bu əsla olan iş deyil. "Ey Rəbbim! Məni geri (dünyaya) qaytar!" kəlməsini çox deyəcəyik, amma bir faydası olmayacaq...
Demək, indi nə qədər fürsət vardır, bu qiymətli ömrümüzün bihudə keçməməsi üçün özümüzə söz verək. Onun bütün dəqiqə və anlarından düzgün istifadə edək. İndi isə vaxtın əhəmiyyətini daha yaxşı başa düşməyimiz üçün belə bir hədisi burada qeyd edirik:
Allah-təala 1 gündə (gecə-gündüzdə) hər biri 1 saatın müqabilində olan 24 xəzinə yerləşdirmişdir. Bu xəzinələr insan ömrünün bütün saatları ilə bərabər halda tərtib olunub, hər bir saatın əməli özünəməxsus xəzinəyə yığılır. İnsan bu dünyadan köçəndən sonra bu xəzinələr açılır və insan öz əməllərini müşahidə edir. Deməli, əgər insan bir xəzinəni yaxşılıqların nuru ilə dolu görərsə, çox sevinər. Əgər onun sevincini bütün cəhənnəm əhlinə bəxş etsələr, onların hamısı bundan məst olub öz əzab-əziyyətini unudar. Yox əgər xəzinəni günahla dolu, qaralmış görərsə, buna narahat olar. Əgər onun bu narahatçılığını behişt əhli arasında bölsələr, behişt əhli də narahat olar. Əgər istirahət, qəflət və mübah əməllərlə dolu olan saatların xəzinələrini onun qarşısında açarlarsa, içində heç bir sevindirici bir şey görməyib peşmançılıqdan barmağını dişləyər. Çünki öz şirin ömrünün bir hissəsini bihudə işlərə sərf edib bu qiymətli sərmayədən faydalanmamış və öz həvayi-nəfsinə (ehtirasına, şəhvətinə) aldanmışdır.
Yaxşı olardı ki, Allah bəndəsi hər sübh bu hədisi xatırlayıb ömrünün hədər getməməsi üçün özü ilə hesablaşsın. Daha yaxşısı budur ki, insan hər sübh "əsr" surəsini oxuyub mənasını düşünsün. Düşünsün ki, Allah-təala necə də «Əsr»də and içib buyurur: "Yalnız iman gətirib yaxşı əməllər edən, bir-birinə haqqı və səbri tövsiyə edənlərdən başqa bütün insanlar ziyandadırlar.” Yəni təkcə həyatın bu qiymətli sərmayəsini imanla, saleh əməllərlə, bir-birinə haqqı və səbri tövsiyə etməklə ötürən şəxslər doğru yoldadırlar, qalanları isə yolunu azanlar və ziyanda olanlardır.
Kitabın adı: İslamda əxlaq
Müəllif: Ayətullah Məhəmmədrza Məhdəvi Kani
 |
Mətndə qramatik səhv var? Onu siçan ilə seçin və
"Ctrl+Enter" düyməsini sıxın (Savab qazanmağa çalışın) |
Bilgilendirme
Yorum Ekleyebilmeniz için Sitemize Kayıt Olmanız Gerekmektedir.
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6678
Bu gün: 0
