"Ali-İmran” surəsi (19-20)
19. إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ إِلاَّ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَمَن يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللّهِ فَإِنَّ اللّهِ سَرِيعُ الْحِسَابِ
"Həqiqətən, Allah yanında (qəbul olunası) din İslamdır. Kitab əhli ixtilaf etmirdi. Bu onlara elm hasil olduqdan sonra baş verdi. (Bu ixtilaf) onların arasındakı həsəd və düşmənçilikdən doğdu. Kim Allahın ayələrinə küfr etsə, (bilsin ki,) həqiqətən, Allah tez hesab çəkəndir.”
1. Allahın birliyinə, ədalətinə, izzətinə və hikmətinə iman insanın Onun hüzurunda təslim olması zəminəsidir.
2. Allah qarşısında təslimçiliyin şərti İslamın son ilahi din kimi qəbul olunmasıdır.
3. Həqiqət dairəsindən çıxmaq ixtilafların yaranmasına səbəb olur.
4. Bir çox məzhəbi ixtilafların qaynağı cəhalət və nadanlıq yox, həsəd və zülmdür.
5. Həsəd küfr zəminəsidir.
6. Kitab və elm təklikdə qurtuluşu təmin etmir.
7. Bilərəkdən ixtilaf törədənlər tezliklə öz paylarını alasıdır.
20. فَإنْ حَآجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ وَالأُمِّيِّينَ أَأَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُواْ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ وَاللّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ
"Əgər səninlə höcətləşməyə başlasalar, onlara de ki, mən və ardıcıllarım Allaha təslim olmuşuq. Kitab əhlinə (yəhudi və məsihilərə) və ümmilərə (savadsız Məkkə müşriklərinə) de ki, siz də Allah qarşısında təslim olmusunuzmu? Əgər təslim olub İslama gəlmişlərsə, həqiqətən, hidayət olmuşlar. Əgər boyun qaçırmışlarsa, (nigaran olma, çünki) sənin vəzifən yalnız ilahi dəvəti çatdırmaqdır. Allah Öz bəndələrinin halını görəndir.”
Deyirlər "ürəkdən ki, gəldi söz, oturar könüldə düz.” Bu, ümumi bir qanundur və istisna hallar da var. Çünki peyğəmbər öz sözünü ürəkdən desə də, bu söz kafirlərin qəlbinə yatmırdı. Halbuki həzrət can-dildən buyururdu: "Mən bütün vücudumla Allaha təsliməm.” Amma yenə də bir dəstə ona etiraz edirdi.
Dinin xas mehvəri əvvəlki və hazırkı ayədə bəyan olunduğu kimi, haqqa təslim olmaq mənasında İslamdır.
1. Cidal və höcətləşmə peyğəmbər müxaliflərinin xasiyyətlərindəndir.
2. Risalətin bəyanı və sübutu yaxşıdır, amma höcət insanlarla cidal qadağan olunur.
3. Nəticəsiz mübahisələrə son qoyun.
4. Danışıqda özünüzün və yoldaşlarınızın mövqeyini aşkar elan edin.
5. Peyğəmbərin həqiqi ardıcılları Allaha təslim olanlardır.
6. Qərəzli söhbətlər qarşısında insanı hifz edən, Allaha bağlılıqdır.
7. Peyğəmbərlər bütün vücudları ilə, eşq və şadlıqla Allaha könül vermişlər.
8. Rəhbər həm elm əhli, həm də avam camaata qarşı diqqətli olmalıdır.
9. Səmavi kitablar bəşər nəsli üçün dəyərli bir mədəniyyət sənədidir. Ayədə insanlar iki qismə bölünmüşlər: Kitab verilənlər və avamlar.
10. Gerçək hidayət Allah hüzurunda təslimçilik sayəsində mümkündür.
11. İnsan yol seçimində məcbur yox, azaddır.
12. Elm və kitab təklikdə kifayət deyil. Elm olan yerdə təslimçilik olmaya da bilər.
13. Bizə vəzifəni yerinə yetirmək əmr olunub. Nəticəyə isə zamin deyilik.
14. Allah peyğəmbərlər vasitəsi ilə xalqa höccəti tamamlayır, bəhanəyə yer qalmır.
Kitabın adı: Nur təfsiri (ikinci cild)
Müəllif: Möhsin Qəraəti