وَأمّا حَقُّ مَنْ سَاءَكَ القَضَاءُ عَلَى يَدَيهِ بقَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ فَإنْ كَانَ تَعَمَّدَهَا كَانَ العَفْوُ أَوْلَى بكَ لِمَا فِيهِ لَهُ مِن القَمْعِ وَحُسْنَ الأَدَب مَعَ كَثِيرِ أَمْثالِهِ مِنَ الخَلْقِ، فإنَّ اللهَ يَقُولُ (وَلَمَنِ انتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولئِكَ مَا عَلَيْهِمْ مِنْ سَبيلٍٍ. إنمَّا السّبيلُ عَلى الَّذين يظْلِمونَ النَّاسَ ويَبغونَ في الأرْضِ بغَيرِ الحَقِّ، أُولئِكَ لهُم عَذابٌ أليِمٌ. وَلمَنْ صَبَرَ وَغَفَرَ إنَّ ذلِكَ لََمِنْ عَزْمِ الأُمُورِ)
وَقَالَ عَزَّ وَجَلَّ {وَإنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوا بمِثلِ مَا عُوقِبتُمْ به وَلَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصَّابرِينَ} هَذا فِي الْعَمْدِ فَإنْ لَمْ يَكُنْ عَمْدًا لَمْ تَظْلِمْهُ بتَعَمُّدِ الانتِصَارِ مِنْهُ فَتَكُونَ قَدْ كَافَأتَهُ فِي تَعَمُّدٍ عَلَى خَطَأٍ. وَرَفِقْتَ بهِ وَرَدَدتَهُ بأَلْطَفِ مَا تقْدِرُ عَلَيْهِ. ولا قُوَّةَ إلا باللهِ.
"Qəza və qədərdən, sənə pisliyi dəymiş (və ya, ittifaqən, onun əli ilə sənə pislik yetşən) şəxsin sənin boynunda haqqı budur ki, əgər qəsdən bu işi görübsə, sənə yaxşı olar ki, onu bağışlayıb, ondan keçəsən. İnsanlarla bu cür yaxşı və ədəblə rəftar et. Çünki, Allah-taala buyurur: "Zülmə məruz qaldıqdan sonra (həddi aşmadan) onun əvəzini çıxanlara heç bir cəza verilməz... "Nəhayət, buyurur: "Bu, doğru işlərdəndir!" Yenə də Allah-taala buyurur: "(Ey möminlər! ) İntiqam almaq məqsədilə (birinə ) cəza verəcək olsanız, sizə nə cəza verilibsə, onu da o cür cəzalandırın. Agər onlardan (intiqam almayıb) səbr etsəniz, bu, səbr edənlər üçün daha xeyirlidir!" Bu mövzu, pisliyin qəsdən olması haqqında idi.
Amma, əgər onun sənə pisliyi qəsdən olmazsa, qəsdən ondan intiqm almağa çalışma. Bununla, qəsdən olan işi xəta ilə dəyişirsən. Hər nə qədər bacarırsansa, onunla mülayim rəftar et!"
İmam Səccad (əleyhissalam), "pislik edəninhaqqı" barəsindəki sözünün qısası budur ki, sənə pisliyi dəyənin işi iki haldan xaric deyildir. Ya qəsdən bu işi sənin haqqında görüb, bu vaxt sənə yaxşı olar ki, onu bağışlayasan. Əlbəttə, bunu o halda et ki, sənin bağışlamağından sui-istifadə etməmiş olsun. Yaxud, səhvən və xəta üzündən sənə pisliyi keçib. Bu zaman onun əvəzni çıxmaq istəsən, sənin bu işin xətadan olan işin əvəzini qəsdən çıxmaqla bitir. Bu da müsəlmana yaraşan iş deyil. Bu halda daha yaxşı olar ki, onun xətasını ən yaxşı rəftar və mülayimətçiliklə bağışlayıb yola verəsən.
Kitabın adı: İslamda hüquq nəzəriyyəsi
Müəllif: Qudrətullah Məşayixi