Bizim iki düşmənimiz - “Keçmiş” və “Gələcək”

Xoşbəxt-(xəyalları ilə) zamanlarda (keçmişdə və ya gələcəkdə) yaşayan deyil,yalnız indiki zamanda yaşayandır.
Lüdviq Vitgenşteyn
Hər gün orta hesabla insanın beyninə təxminən 40 000-50 000-ə yaxın fikir gəlir. Tədqiqatlara görə,onların əksəriyyəti faydasız və insana lazım olmayan fikirlərdən ibarətdir. Bu fikirlər əsasən də insanın keçmişi və gələcəyi ilə əlaqədardır. Hər bir fikrin insanın enerjisini almaq xüsusiyyətini nəzərə alsaq,o zaman məlum olacaqdır ki, insan öz gücünün əksəriyyətini havayı xərcləməkdədir. Belə ki, ömrümüzü bizim üçün heç bir faydası olmayan məsələləri həll etmək, onlara görə narahat olmaqla keçiririk. İnsanın keçmişi keçmişdə qalmış, gələcəyi isə hələ gəlməmişdir. Belə bir deyim vardır: “Dünən yoxdur, gələcək yoxdur, bircə bir gün var, o da bu gündür”. Hazırda əlimizdə olan bu günümüzdür və onunla yaşamaq lazımdır. İnsan öz düşüncələrinə diqqət etsə, görər ki, əksər vaxtlarda ya keçmişdə, ya da gələcəkdə qərar tapmaqadır. İşləyəndə, yemək yeyəndə, televizora baxanda, ailəsi ilə vaxt keçirəndə, yaxınlarla söhbət edəndə, dincələndə belə fikirlərimiz fəaliyyətdə olduğumuz işlə məşğul deyildir. Aydındır ki, bu zaman insan yediyi yeməyin ləzzətini hiss etməyəcək, müşahidə etdiyi təbiətin gözəlliyindən həzz almayacaq, övladları ilə vaxt keçirən zaman onların gülüşlərinin, sevinclərinin valideynə bəxş etdiyi dəyərlilik hissini duymayacaqdır. Ağıza qoyulan qidanın dadını və ətrini hiss etmək üçün insanın fikri keçmişdən və gələcəkdən qırılaraq hazırda etdiyi işə yönəlməli, etdiyi işin yanında və bu zamanda qərar tapmalıdır. Keçmiş və gələcək iki düşmən kimi bizləri yaşadığımız günümüzdən uzaqlaşdırır, gördüyümüz işlərdən ləzzət almağımızın qarşısını alır. Onsuz da, gündəlik işlərimiz yetərincədir və onlar barədə düşünmək gücümüzün xeyli hissəsini alır. Bir də bunun üzərinə keçmiş və gələcəyi əlavə etsək, həyatımız çətinləşərək dözülməz hala gələr. İnsan özü-özünü qaldırılması çətin olan yüklərlə yükləyir. Bununla özü üçün yersiz, süni çətinlik yaradıb, özünü mənasız məşəqqətlərə salır.
Tanınmış natiq, bir neçə bestseller müəllifi Cim Ron “Keçmişdən faydalanmaq” adlı maraqlı bir yazıda qeyd edir:
“Keçmişə sağlam və yetkin münasibət hər bir insanın həyatına əhəmiyyətli dəyişiklik gətirə bilər. Keçmişə ən yaxşı yanaşma ondan silah kimi deyil, məktəb kimi istifadə etməkdir. Keçmişdə etdiyimiz yanlış əməllərə, səhvlərə, uğursuzluqlara və itkilərə görə ölənədək özümüzə əzab verməməliyik. Keçmişin həm yaxşı, həm də pis hadisələri - hər biri həyat təcrübəmizin bir hissəsidir. Bəziləri üçün keçmiş sərt müəllim ola bilər. Lakin biz onu sırf ondan dərs götürmək üçün unutmamalı və təcrübəsindən öz həyat praktikamızda istifadə etməyi bacarmalıyıq. Pisdən yaxşı nəticə çıxarmaq özü böyük qəhrəmanlıqdır. Keçmişin bizi əzməsinə yol vermək çox asandır. Lakin keçmişin bizi öyrətməsinə və dəyərimizi artırmasına nail olmaq da eynilə asandır.
Gələcəyimizdəki möcüzənin bir hissəsi keçmişə bağlıdır. Keçmiş dərslər. Keçmiş səhvlər. Keçmiş uğurlar. Bizimlə baş verən hər şeyin ümumi təcrübəsi ya bizim sahibimiz, ya da qulumuz ola bilər. Məhz buna görə keçmişin dərslərinin toplanması və gələcəkdə istifadə olunması belə vacibdir. Keçmişə belə ağıllı yanaşma tərzi formalaşdıra biliriksə, növbəti 12 ay ərzində həyatımızın gedişatını kəskin şəkildə dəyişdirə bilərik.
Onsuz da hər birimiz bir ildən sonra haradasa olacağıq; özümüzə verməli olduğumuz sual budur – məhz harada?
Keçmişə münasibətdə yeni fəlsəfənin formalaşdırılması hazırki yanaşmamızın dəyişməsinin açarıdır. Keçmişi dəyişməyin mümkün olmadığı faktını tamamilə qəbul edənədək təəssüf, kədər hissi və vicdan əzabı bizə bu gün qarşımızda açılmış yeni imkanlardan istifadə etməklə özümüzə daha yaxşı gələcək qurmağımıza mane olacaqdır.
İndiki zamandan nə dərəcədə səmərəli istifadə etməyimiz keçmişə olan münasibətimizi müəyyənləşdirir. Həyata baxış fəlsəfəmizə dəyişikliklər etməyənədək həyata münasibətimizi də dəyişə bilməyəcəyik. Həyata münasibətimizi dəyişə bilməsək, qarşıda hal-hazırda bizi boğan təəssüf, məyusluq və kədər hisləri ilə dolu olan bir gələcək əldə etmək təhlükəsi ilə üz-üzəyik. Qaranlıq keçmişin qapısını bağlamamış işıqlı gələcəyə doğru addımlaya bilmərik”.
Artıq bəsdir keçmişə görə bu qədər narahat oldun! Olan olmuş və keçmişdir. Bilirsiniz onun adını niyə məhz “keçmiş” qoymuşlar? Keçmişin adını hər bir olanları özündə dəfn etdiyi və acı-şirin hadisələrin səhifələrini ömrümüzdən vərəqləyərək bizi “bu gün” adlı yeni bir səhifəyə keçirdiyinə görə bu cür qoymuşlar. Keçmişdə baş verib bitmiş hadisələrə görə təəssüf hislərinə, onlarla bağlı düşüncələrə son verməyənə qədər bizim üçün bu gün gəlməyəcəkdir. Bu günlərində olmaqlarına baxmayaraq, keçmişdə yaşayan o qədər insanlar var ki… Çalışın, onlardan olmayasınız.
Qeyd:1-Bu statistika tam dəqiq deyildir. Orta hesabla zehnə gələ bilən fikir miqdarı göstərilmişdir.

Kitabın adı: Çətin olsa da,həyat davam edir
Müəllif: Rövşən Abdullaoğlu