Teyyül-ərz
Əllameyi Məclisi deyir: Atam mənə deyirdi ki, bizim zamanımızda Əmir İshaq Əstərabadi adlı şərif bir kişi var idi. O qırx dəfə piyada Məkkəyə getmişdi və camaat arasında Teyyül-ərz etməklə məşhur olmuşdu.
O, bir ili İsfahana gəldi. Mən onun yanına gedib, teyyül-ərz sahibi olduğu haqda ondan sual etdim. O mənə belə cavab verdi: Bunun səbəbi budur ki, bir dəfə hacılarla birlikdə Məkkəyə gedirdim. Məkkəyə 7 ya 9 mənzil qalmış mən karvandan dala qaldım. Artıq onları görmədim. Acıb susuzladım. Öz həyatımdan məyus oldum. Bu zaman dedim:***
Ey Əba Saleh (İmam Zaman) mənə yol göstər. Allah sizi rəhm etsin. Bu zaman uzaqdan bir qaraltı göründü. O, tez bir vaxtda mənə yaxınlaşdı. Onun gözəl bir cavan, buğdayi surətli və yaxşı bir insan olduğunu gördüm. Onun yanında su da var idi. Ona salam verdim. Cavabımı verib, susuzsan dedi:
Dedim: Bəli, O sudan bir qab mənə verdi. Onu içdikdən sonra dedi: Karvana yetişmək istəyirsən?
Bəli, deyə cavab verdim. Məni özü mindiyi dəvənin arxasına mindirib Məkkəyə tərəf yola düşdü. Mənim adətim idi, hər gün «Hirzi-yəmani» duası oxuyurdum. Duanı oxumağa məşğul oldum. Duanın bəzi yerlərini necə oxumağı deyirdi. Qısa bir müddətdən sonra dedi: Buranı tanıyırsan?
Baxıb özümü Məkkədə gördüm.
Sonra buyurdu: Aşağı en. Mən yerə düşdükdə o qeybə çəkildi. Elə bu zaman onun İmam Zaman olduğunu anladım və onu tanımadığım üçün peşman oldum. Bizim karvan yeddi gündən sonra Məkkəyə çatdı. Məni orda görüb təəccüb etdilər. Elə o zamandan bəri «Təyyül-ərz» ləqəbini qazanmışam.
Qeybi xəbərlər
Əbu Səid Ğanim hindi deyir:
Mən Hindistanın şəhərlərindən birində (Keşmir) idim. Mənim 40 nəfər Soltanın yaxınlarından olan dostlarım var idi. Onların hamısı müqəddəs kitabları (Tövrat-İncil sühufe İbrahim və Zəbur) oxuyurdular. Biz camaat arasında dindən, halal və haramdan deyib, fətvalar verirdik. Soltan və camaat bizə tərəf gəlirdilər. Bir gün öz aramızda Mühəmməd peyğəmbərin adını çəkib, onun dini haqqında axtarış aparması qərarına gəldik. Hamı mənim bu haqda axtarış aparmağımı istədilər. Çoxlu miqdarda pul götürüb, Keşmiri terk etdim. Türk dilli camaat mənim qabağımı kəsib, pullarımı alıb, yaralayıb Kabula apardılar. Şəhərin Soltanı mənim başıma gələnləri . Öyrəndikdən sonra məni Bəlx şəhərinə göndərdi. O zaman Bəlxin hakimi Davud ibni Abbas ibni Əbul Əsvəd idi. Mənim Hindistandan və bir din dalınca, olduğumu və fars dilini bildiyimi ona xəbər verdilər.
Davud ibni Abbas bir məclis qurub alimlərlə Mübahisə etmək üçün məni oraya dəvət etdi. Mən onlara dedim. Mən adını kitablarda oxuduğum peyğəmbəri axtarmaq üçün, öz şəhərimdən çıxmışam. Dedilər: O, kimdir və adı nədir? Dedim: Adı Mühəmməddir(s). Dedilər: Sən axtardığın o şəxs bizim peyğəmbərimizdir. Sonra onun dini barədə sual etdim. Onlar məni başa saldılar. Sonra onlara dedim: Mən bilirəm Mühəmməd Peyğəmbərdir. Ancaq bilmirəm ki, siz dediyiniz o şəxsdir, ya xeyr. Siz onun yerini mənə deyin. Gedib özüm ondan bildiklərim haqqında sual edim. Əgər axtardığım şəxs olsa, ona iman gətirəcəyəm.
Onlar dedilər: Peyğəmbər vəfat edibdir.
Dedim: Onun nümayəndə və xəlifəsi kimdir. Onlar dedilər: Əbu Bəkr.
Dedim: Bu ki, onun künyəsidir. Adı nədir?
Dedilər: Qüreyş tayfasından olan Əbdullah ibni Osman.
Dedim: Peyğəmbərin nəsəblərini deyin, onlar peyğəmbərin nəsəblərini saydılar.
Dedim: Bu adam mən axtardığım şəxs deyil. Mən axtardığım şəxs onun xəlifəsi onun din qardaşı, əmisi oğlu və qızının əridir və o peyğəmbərin yer üzündə, bu xəlifənin övladlarından başqa nəsli yoxdur. Birdən hamı mənim üstümə qalxıb, dedilər: Ey Əmir! Bu kişi şirkdən çıxıb küfrə giribdir. Qanı halaldır. Mən onlara dedim: Ey camaat mənim öz dinim vardır. Ondan üstününü tapmayınca başqa din qəbul etməyəcəyəm. Mənim öz dinim var. Öz dinimdə bu din haqda oxuduğum yaxşı sifətlərə görə, bura gəlib onu axtarıram və siz dediyiniz peyğəmbər mən axtardığımdeyil, məndən əl çəkin.
Oranın hakimi «Hüseyn ibni Əşkib» adlı bir kişini çağırıb dedi: Bu hindistanlı kişi ilə bəhs et.
Hüseyn dedi: Allah səni saxlasın. Bu məclisdə bəhs etmək üçün məndən də yaxşıları vardır.
Hakim dedi: Dediklərimi qəbul et. Onunla təklikdə və mehribancasına mübahisə et.
Onunla söhbət etdikdə, dedi: Sən axtardığın Peyğəmbər onlar dedikləri peyğəmbərdir. Ancaq xəlifəni düzgün deməyiblər. Bu peyğəmbər Mühəmməd ibni əbdullah ibni Əbdülmütəllibdir və onun xəlifəsi Əli ibni Əbi Talib İbni Əbdül Mütəllibdir. Əli(ə) Mühəmmədin(ə) qızı Fatimənin(s.ə) əri və Həsən və Hüseynin(ə) atasıdır. Onlarda peyğəmbərin nəvələridir.
Əbu Səid deyir: Əllahu Əkbər! Mən axtardığım budur. Sonra Davud ibni Abbasın yanına gəlib dedim: Ey Əmir! Axtardığımı tapdım. Şəhadət verirəm Allahın birliyinə və Mühəmməd onun rəsuludur. O mənimlə yaxşı rəftar etdi. Hüseynə namazda dedim: Biz kitablarda oxumuşuq ki, Mühəmməd sonuncu peyğəmbərdir və onun xəlifəsi də sonuncu xəlifədir. Sonra başqa bir xəlifə və vəsiyy olacaqdır və qiyamətə kimi rəhbərlik onlarla olacaqdır. İndi Mühəmmədin xəlifəsinin xəlifəsi kimdir?
O dedi: Həsən(ə) sonra Hüseyn(ə). Sonra da İmam Zamana(ə) kimi saydı. Sonra olanları mənə anlatdı. Elə o vaxtdan bəri mən İmam Zamanı tapmaqdan başqa bir şey istəmirdim. Əbu Səid həqiqəti tapdıqdan sonra Qum şəhərinə gəldi. 264-cü ildə hiələrlə birlikdə Bağdada tərəf yola düşdü. Sonra hərəkət edib «Abbasiyəyə» (Mülk çayının yaxınlığındakı kənd) yetişdik. Namaza hazırlaşıb, namaz qıldıq. Mən isə axtardığım şəxs haqqında fikirləşirdim. Birdən bir nəfər mənə yaxınlaşıb, dedi: Sən filan kəssən? Və mənim Hindi adımı dedi: Bəli, deyə cavab verdim.
Dedi: Ağan səni istəyir. Qəbul et. Onunla birlikdə yola düşdüm. Hey məni küçədən başqa bir küçəyə apardı. Sonunda bir ev və bağa yetişdik. İmam Zamanın orda oturduğunu gördüm. Hind dilində dedi: Xoş gəlmisən, ey Əba Səid! Necəsən?
Ayrıldığın filan kəslər necədirlər? Onların40-ınıda sayıb, onların keflərini soruşdu. Sonra bizim aramızda olanları Hind dilində mənə dedi: Sonra buyurdu: Qumlular ilə həccə getmək istəyirdin?
Cavab verdim: Bəli!
Buyurdu: Bu il onlarla Həccə getmə! Qayıt. Gələn il gedərsən. Sonra qabağında olan bir kisə pulu mənə verib buyurdu: Bu pulu xərclə və Bağdadda filan kəsin yanına getmə! Ravi (Amiri) deyir: Sonra Qumda mənim yanıma gəldi. İmamı gördükdən sonra Xorasana getdi. O biri il isə Həccə getdi. Xorasanda dünyadan getdi.
Kitabın adı: On dörd məsumdan möcüzələr
Müəllif: Muhəmməd Rza Əkbəri