Riza əhlinə əta olunmuş üç xasiyyət
Allah riza (Allahdan razılıq) məqamına yüksəlmiş bəndələrinə üç xasiyyət əta edər. Hədisdə oxuyuruq: "Hər kəs mənim razılığıma əməl etsə, ona üç xasiyyət əta edərəm: Ona şükr etməyi öyrədərəm ki, cəhalətdən kənar olar, ona elə bir diqqət və zikr əta edərəm ki, unutqanlıqdan uzaq olar; Ona elə bir məhəbbət verərəm ki, heç bir məhəbbəti mənim məhəbbətimdən üstün tutmaz.”
Demək, ilk xasiyyət Allaha şükr etməkdir. İnsan xarakter e’tibarı ilə naşükürdür. O, min bir ne’mət içində qərq olsa da, bu ne’mətlərin qədrini bilmir, yalnız ne’mət əlindən çıxdıqda fəryad qoparır. Qur’ani-kərimdə oxuyuruq: "Əgər bir insanı ne’mət və mərhəmətdən faydalandırıb, sonra həmin ne’məti ondan alsaq, qatı ümidsizliyə və küfrə uğrayar.”[109] Digər bir ayədə oxuyuruq: "Ona bir şər toxunduqda ümidini itirər.” Başqa bir ayədə isə belə buyurulur: "İnsan çox zalım və küfr edəndir.'' Belələrindən fərqli olaraq Allah onun razılığı sorağında olanlara haqqı tanıma və şükretmə məqamı əta edir. Bu haqşünaslıqda cəhalət qatqısı yoxdur. Onlar Allahın ne’mətlərini tanıyır və şükr edirlər. Bizlər isə Allahın əta etdiyi ne’mətləri dəyərləndirə bilmirik. Əgər bir dəfə şükür ediriksə, təkrar-təkrar naşükürlüyə yol veririk. Demək, bizim şükrümüzdə cəhalət qatqısı var.
Allahdan razı insanlara əta olunmuş digər iki xüsusiyyət Allahın zikri və ilahi məhəbbətdir. Adi insanlar üçün Allahı daim xatırlamaq çətindir. Hətta bir neçə dəqiqəlik namazımızda da xəyalımız dağ-daşı gəzir. Amma Allahın lütfünü qazanmış mö’min kəs Allahı unuda bilmir. Allah ona elə bir diqqət əta edir ki, unutqanlıqdan uzaq olur. Əlbəttə ki, aşiq öz mə’şuqunu heç vəchlə unuda bilməz. Riza əhlinə əta olunmuş üçüncü xüsusiyyət ilahi məhəbbətdir. Belə insanların qəlbində Allah məhəbbətindən başqa məhəbbətlərə yer yoxdur. Dünyada bir şeyə könül verən insan az sonra əvvəlki məhbubundan yorulub, başqa bir məhbub tapır. İnsan arzuladığı ne’mətləri əldə etdikcə bu ne’mətlər onun gözündə adiləşir və o, növbəti arzularının arxasınca qaçır. Dünya məhəbbəti beləcə hər an öz ünvanını dəyişir.
Hədisdə oxuyuruq: "O məni sevdiyi vaxt mən də onu sevirəm, qəlb gözünü cəlalıma tamaşa üçün açıram. Öz seçilmiş bəndələrimi ondan gizləmirəm.” Bəndənin Allaha, Allahın bəndəyə məhəbbətini vəsf etmək çətindir. Belə bir məqamı yalnız övliyalar dərk edə bilir. Allahı sevmək olduqca uca bir məqamdır. Bundan da mühümü Allahın insanı sevməsidir. Qur’ani-kərimdə buyurulur: "Ey iman gətirənlər, sizlərdən hansınız öz dinindən çıxsa, Allah tezliklə sevdiyi bir qövm göndərər və onlar da Allahı sevərlər.'' Allah öz mö’min bəndəsini sevməkdən əlavə, onu xalqa da sevdirər. Əlbəttə ki, həmin mö’min üçün xalq tərəfindən sevilməyin fərqi yoxdur. O bu məhəbbəti yalnız Alahın lütfü bilərək qiymətli sayır. Allahı sevən mö’mini yalnız Allahın diqqəti maraqlandırır. Xalqın onu sevib-sevməməsinin onun üçün heç bir zərurəti yoxdur. Bu barədə Qur’anda buyurulur: "Allaha iman gətirib, saleh iş görənləri Allah sevimli edər.” Bu zümrədən olan insanlara misal olaraq, İmam Rahili (r) göstərmək olar. Onu təkcə dostlar yox, hansı mə’nadasa düşmənlər də sevirdilər. Onlar yalnız mənafelərini əldən verməmək üçün imama qarşı çıxırdılar. Həzrət Əlinin (ə) qatı düşməni olan Müaviyə Əlinin (ə) səhabələrini gördükdə onlardan Əlinin fəzilətləri haqqında danışmasını istəyərdi. Bu fəzilətlərdən söhbət açılanda Müaviyə ağlayardı. Çünki hər bir insanın fitrəti yaxşılığı dəyərləndirir. Müaviyəni Əli (ə) və onun övladları ilə düşmən edən nəfs istəklərinin tüğyanı idi.
Me’rac hədisində buyurulur: "Gecənin qaranlığında, gündüzün işığında onunla münacat edərəm ki, başqaları ilə danışmaqdan və yoldaşlıqdan çəkinsin.” Bəli, bir vaxt Allahla minacat fürsəti axtaran mö’min elə bir məqama çatmışdır ki, Allah onunla münacata başlayır. Hər bir aşiq öz məhbubu ilə ünsiyyət sorağındadır. Allah aşiqi üçün elə bir məqam çatır ki, məhbub özü onun sorağına gəlir və onunla söhbətə məşğul olur. Oyaq vaxtı və yuxuda Allahın münacatını hiss edən mö’minin sevincini təsəvvür etmək çətindir!
Kitabın adı: Dost diyarının yolçuları
Müəllif: Doktor Misbah Yəzdi