Yersiz təəssüblər
Peyğəmbərin evinin Qüreyş qatilləri tərəfindən mühasirə olunduğu gecədə Əli (ə)-ın göstərdiyi fədakarlıq inkar ediləsi, yaxud kiçik cilvələndiriləsi bir iş deyildir. Bu tarixi hadisənin əbədiləşdirilməsi üçün Qurani-Məcid "Bəqərə" surəsinin 207-ci ayəsində onu qeyd etmişdir. Böyük təfsirçilər də bu hadisə ilə əlaqədar nazil olan ayənin təfsirində onun Əli (ə)-ın şənində nazil olmasını qeyd etmişlər. Amma gözlərində cəhalət pərdəsi, ürəklərində Əli (ə)-a qarşı ədavət və kin olan şəxslər əl-ayağa düşərək, bu böyük və tarixi fəziləti tam başqa cür təfsir etmiş, onun əzəmət və fədakarlıq dərəcəsini azaltmaq istəmişlər. Sünnülərin tanınmış alimlərindən biri olan Cafiz belə deyir: "Əlinin Peyğəmbərin yerində yatmasını heç vaxt itaət və böyük fəzilət hesab etmək olmaz, çünki Peyğəmbər ona təminat vermişdi ki, əgər onun yerində yatarsa, ona heç bir ziyan dəyməyəcək."
Cafizdən sonra ibni Teymiyyə Dəməşqi bu sözlərə əlavə edib deyir: "Əli başqa yolla da bilirdi ki, öldürülməyəcək, çünki Peyğəmbər ona demişdi ki, sabah Məkkədə müəyyən bir yerdə dayanıb elan etsin ki, hər kəsin Məhəmmədin yanında əmanəti varsa, gəlib götürsün. Əli Peyğəmbərin ona buyurduğu işdən yaxşıca başa düşmüşdü ki, əgər o həzrətin yerində yatarsa, ona heç bir zərər toxunmayacaq və sağ-salamat qalacaqdır."
Cavab
Mövzunu araşdırmazdan əvvəl mütləq bir incə məsələni qeyd etməliyik: Cafiz, ibni Teymiyyə və bu iki nəfərin yolunu gedənlər (bunların hamısının Peyğəmbər Əhli-beytinə qarşı kin bəsləməsi məşhurdur) bir fəziləti inkar etmək üçün özləri də bilmədən Əli (ə)-ın üstün bir fəzilətini isbat etmişlər. Çünki Əli (ə) Peyğəmbər (s) tərəfindən onun yerində yatmaq barədə tapşırıq aldıqda o, iman nöqteyi-nəzərindən iki haldan xaric deyildi: Ya onun Peyğəmbərin düzdanışan olmasına olan imanı adi səviyyədə idi, ya da Peyğəmbərin doğruçu olmasına fövqəl-adə tərzdə iman gətirmişdi. Birinci halda demək olmaz ki, Əli (ə) salamat qalacağını qəti şəkildə bilirdi. Çünki iman və etiqad nöqteyi-nəzərindən nisbətən aşağı səviyyədə olanlar üçün heç vaxt Peyğəmbər (s)-in danışığından onun sözlərinin doğru olmasına yəqin hasil olmaz və bu halda əgər onun yatağında yatardısa, çoxlu təşvişə, nigarançılığa və iztiraba düçar olacaqdı. Əgər Əli (ə) iman nöqteyi-nəzərindən yüksək bir dərəcədə olsa və Peyğəmbər (s)-in sözlərinin doğruluğu onun qəlbində gün kimi aydın olsa, onda Əli (ə) üçün daha yüksək bir fəziləti isbat etmiş olarıq. Çünki hər hansı bir insanın imanı özünün ən yüksək mərtəbəsinə çatsa və Peyğəmbərdən eşitdiklərinin düzgün və sadiq olduğu onun üçün gün kimi aydın olsa, həmçinin Peyğəmbər ona "əgər mənim yatağımda yatsan, sənə heç bir xətər toxunmayacaq", - desə və o da zərrə qədər belə, xətər ehtimalı vermədən onun yerində yatsa, onda heç bir şey belə bir fəzilətlə əsla müqayisə oluna bilməz.
Indi isə tarix səhifələrini vərəqləyək. Indiyə kimi belə fərz olunurdu ki, Peyğəmbər (s) Əli (ə)-a öldürülməyəcəyini demişdi, amma əgər tarixə müraciət etsək, görəcəyik ki, bu məsələ Cafizin və ibni Teymiyyənin tərəfdarlarının güman etdikləri kimi deyil və heç də bütün tarixçilər bu hadisəni o iki nəfərin yazdığı kimi qeyd etməmişlər. "Təbəqati-kübra" kitabının müəllifi hicrət hadisəsini ətraflı şəkildə şərh edib yazmışdır, halbuki, Cafizin bəhanə olaraq dediyi cümlədən, Peyğəmbərin Əliyə dediyi: "Mənim yerimdə yat, sənə heç bir xətər toxunmayacaq" cümləsindən heç bir əsər-əlamət yoxdur. Yalnız o kitabın müəllifi deyil, doqquzuncu əsrin məşhur tarixçisi Məqrizi də özünün "Əmtaül-əsma" adlı kitabında bu hadisəni Vaqidi kimi nəql etmiş və Peyğəmbərin Əliyə "sənə heç bir xətər yetişməyəcək" - deyə buyurduğunu heç vaxt deməmişdir. Amma, bəziləri, məsələn, ibni Hişam özünün "Siyrə" kitabında (1-ci cild, səh. 483) və Təbəri öz tarixində (2-ci cild, səh. 99) belə bir şeyi qeyd etmişlər. Ibni Əsir özünün "Tarixi-kamil" kitabında (2-ci cild, səh. 372) və başqaları onu nəql etmiş, hamısı da "Sireyi ibni Hişam"dan, yaxud "Tarixi-Təbəri"dən nəql etmişlər. Bunlara əsasən, Peyğəmbər (s)-in belə bir şeyi deməsi heç də inandırıcı deyil və əgər demiş olsa da, hər iki məsələni (xətər dəyməməsi və camaatın əmanətlərinin qaytarılması) elə həmin ilk gecədə deməsi heç cür məlum deyil. Bu hadisənin şiə alimləri və tarixçiləri, habelə sünnü tarix (siyrə) yazanlarının bəzisi tərəfindən başqa cür nəql olunması müdəamıza şahiddir.
Məşhur şiə alimi mərhum Şeyx Tusi özünün "Əmali" adlı kitabında Peyğəmbərin salamat qurtarması ilə nəticələnən hicrət hadisəsinin davamını belə yazır: "Hicrət gecəsi ötüb getdi. Əli (ə) Peyğəmbərin (s) gizləndiyi yerdən xəbərdar idi və Peyğəmbərin səfərinə lazım olan vasitələri tədarük görmək üçün gecə ikən onunla görüşməli idi. Peyğəmbəri-Əkrəm (s) üç kecə "Sovr" mağarasında qaldı. Gecələrin birində Əli (ə) və Xədicənin oğlu Hind ibni Əbu Halə mağaraya gedib Peyğəmbərlə görüşdülər. Peyğəmbər Əliyə aşağıdakı göstərişləri verdi:
1) Mən və mənim səfər yoldaşım üçün iki dəvə hazırla. (Bu vaxt Əbu Bəkr dedi: "Mən əvvəldən bu iş üçün iki dəvə hazırlamışdım." Peyğəmbər buyurdu ki, bu iki dəvənin pulunu ödəyəcəyim halda səndən qəbul edərəm. Sonra Əliyə buyurdu ki, dəvələrin pulunu ödəsin.)
2) Mən Qüreyşin əmanətdarıyam, elə indi də camaatın əmanətləri mənim evimdədir. Sabah Məkkədə müəyyən olunmuş bir yerdə dayanıb uca səslə elan et ki, hər kəsin Məhəmmədin yanında əmanəti varsa, gəlib aparsın.
3) Əmanətləri qaytarandan sonra özün də hicrət etmək üçün hazırlaşmalısan. Mənim məktubum sənə çatan kimi qızım Fatiməni, öz anan Fatiməni və Zübeyr ibni Əbdül-Müttəlibin qızı Fatiməni özünlə gətir. Əgər Haşimdən də bir kəs hicrət etmək istəsə, onların da səfər etmələri üçün hazırlıq gör. (Sonra buyurdu:) "Bundan sonra səni təhdid edən hər bir xətər aradan qaldırılmışdır və sənə heç bir xətər toxunmayacaq."
Axırıncı bu cümlə məhz ibni Hişamın "Siyrə"sində və Təbərinin öz tarixində qeyd etdikləri cümlədir. Buna əsasən, Peyğəmbərin Əliyə təminat verməsi hicrət gecəsi yox, sonrakı gecələrdə olmuşdur. Eləcə də Əliyə əmanətləri qaytarmaq haqqında verdiyi fərman "Leylətül-məbit"də yox, ikinci, yaxud üçüncü gecədə olmuşdur. Əgər sünnü tarixçilərinin bəzilərinin bu hadisəni nəql etməsindən Peyğəmbərin hicrət etdiyi gecədə Əliyə təminat verdiyi və həmçinin, həmin gecədə əmanətləri qaytarmaq haqqında göstəriş verdiyi anlaşılırsa, onda onların bu nəzərini başqa cür yozmaq olar. Mümkündür ki, onların məqsədləri hadisənin əslini və gerçəkləşməsini nəql etmək imiş və bu işin və Peyğəmbərin etdiyi vəsiyyətin zaman və məkanının qeyd olunması çox da əhəmiyyətli bir məsələ olmamışdır. Hələbi öz "Siyrə"sində yazır: "Peyğəmbərin mağarada olduğu gecələrdən birində Əli onun hüzuruna gəldi. O gecə Peyğəmbər Əliyə göstəriş verdi ki, camaatın əmanətlərini qaytarıb onun borclarını ödəsin."
"Əd-Dürrül-Mənsur" kitabının müəllifi nəql edir ki, hicrət gecəsindən sonra Əli Peyğəmbərlə görüşmüşdü.
Kitabın adı: Vilayət günəşi birinci cild
Müəllif: Ayətullah Cəfər Sübhani
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6704
Bu gün: 0
