III DƏRS

İki  əmin və xatircəm yolla Allahı tanıma

Allahı tanıma barədə qədim zamanlardan indiyədək müxtəlif kitablar  yazılmış, alimlər və qeyriləri arasında çoxlu bəhs və söhbətlər olmuşdur.

Hər dəstə bu həqiqətə nail olmaq üçün özünə müxtəlif yol seçmişdir. Lakin bu yolların ən yaxşısı və insanları bu həqiqətə çatdıran aşağıdakı iki yoldur.

1.Daxili (batini) yol (ən yaxşı yol).

2.Xarici yol (ən aydın yol).

Birinci qismdə insan öz vücudunun daxil və batininə baş vuraraq tövhid nidasını öz daxilindən eşidir.

İkinci qismdə isə insan geniş aləmi seyr edərək Allah nişanələrini bütün məxluqatda müşahidə edir. Bu iki yol barədə uzun bəhslər olmuşdur. Biz isə bu iki yolu qısa surətdə oxucuların nəzərinə catdırırq.

Daxili (batini) yol

Aşağıdakı məsələlərə yaxşı diqqət edin:

A)Alimlər deyirlər: Təbəqə və irqindən asılı olmayaraq istədiyiniz hər hansı bir insanı nəzərinizdə tutun. Əgər onu azad və müstəqil buraxsalar və heç bir təlim keçməsələr, hətta möminlər və materilistlərin nəzəriyyəsindən də ona heç nə deməsələr, o şəxs öz- özünə təbiətdən (maddi dünyadan) üstün olan və bütün dünyaya hakim olan bir varlığa inanacaqdır. O, öz ürəyinin guşələrindən incə, məhəbbətlə dolu, eyni zamanda möhkəm bir nida (haqq nidası) hiss edəcəkdir. Həmin səs və nida onu «Allah» adlandırdığımız böyük elm və qüdrət mənbəyinə dəvət edir. Bu nida insanların pak və fitri nidasıdır.

B)Mümkündür ki, maddi dünyanın və yaşayışın zinətləri o şəxsi özünə cəlb etsin və müvvəqqəti olaraq bu nidanı eşitməkdən qafil olsun. Lakin, elə ki, təbii fəlakətlər (sel, zəlzələ, tufan, havada təyyarə ilə uçarkən havanın dəyişməsi və s.) ona üz verir, elə ki, əli hər tərəfdən üzülür və heç bir ümid yeri qalmır, o zaman həmin nida onun daxilində qüvvətlənir. Hiss edir ki, batinində bir qüdrət və varlıq onu  özünə  dəvət edir. Bu qüdrət bütün qüdrətlərdən üstündür. Bu qüdrətin vasitəsi ilə bütün çətinliklər asan olaraq aradan qaldıralacaqdır.

Çox az insan tapılar ki, çətinliklərlə üzləşdikdə Allahı yadına salmasın. Özündən asılı olmayaraq Allah onun fikrinə gələcək. Bununla da məlum olur ki, həm o bizə, həm də biz ona həddən artıq yaxınıq. O, bizim can və ruhumuzdadır.

Düzdür, bu haqq nidası həmişə insanlarda səslənir, lakin çətinliklər zamanı daha da qüvvətlənir.

V) Tarix bizə göstərir ki, iqtidarda olan,  günlərini rahatlıqla kecirən və Allahın adını dilə gətirməkdən belə imtina edənlər iqtidarları əldən gedən zaman onun ətəyindən yapışır və haqq nidasını aydıncasına eşidirlər.

Tarix bizə göstərir ki, Firon suda qərq olan zaman fəryad edərək deyir: «İndi etiraf  edirəm ki, Musanın (ə) allahından başqa məbud yoxdur.» ( Yunis,90). İnsan həyatında böyük rol oynayan  və Fironun gəlir mənbəyinə çevrilmiş su (Nil cayı) indi onun ölüm hökmünü icra edir. Firon bu cür  vəziyyətdə bir necə kiçik ləpənin əlində aciz qalıb əli hər yerdən üzülmüşdür. Bu nida onun fitrətindən səslənən bir nidadır. Təkcə Firon yox, bəlkə də bütün insanlar belə çıxılmaz vəziyyətdə bu nidanı eşidir və Allaha pənah gətirirlər.

Q)Siz özünüz nə vaxt qəlbinizə nəzər salsanız, görəcəksiniz ki, ürəyinizdə həmişə bir nur parlayır və sizi Allaha tərəf dəvət edir. Ola bilər, siz dəfələrlə çıxılmaz vəziyyətə düşmüsünüz  və əliniz hər yerdən üzülmüşdür. O vaxt mütləq sizin fikrinizə gəlib ki, bu dünyada yenilməz bir qüdrət var. Yalnız o qüdrət məni bu çətinlikdən qurtara bilər. Bu zaman siz həmin qüdrətə ümid və eşq bağlayaraq öz məyusluğunuzu yaddan çıxarmısınız. Bu yol Allahı tanımaq üçün ən yaxın olan yoldur. Bu yolun sayəsində hər bir insan Allahı tanıya bilər.

Bir sual

Ola bilər, siz müəllifi belə bir sual qarşısında qoyasınız: Biz mühitin və ata- ananın təlim tərbiyəsindən aldığımız təsirin nəticəsində bu fikrə gəlib Allahın dərgahına üz tuturuq. Deməli, bu bizim öz daxilimizdən olan yol deyil. Bunu yuxarıda deyilənlərə necə uyğunlaşdıraq?

Doğrudan da, sizin belə bir sual verməyə haqqınız var. Bu sualın cavabını gələn dərsdə verəcəyik (inşaallah).

Quran bu barədə buyurur:

«Fəiza rəkibu fil fulki dəəvullahə muxlisinə ləhuddinə fələmma nəccahum iləl- bərra iza hum yuşrikun.» Müşriklər gəmiyə mindikləri zaman (dəryada batacaqlarından qorxub, dində ixlas sahibi olan möminlər kimi) yalnız Allaha dua edərlər. Allah onları sağ-salamat quruya çıxaran kimi yenə də (Ona) şərik qoşarlar.» (Ənkəbut, 65).

Fikirləşin və cavab verin

1.Çalışın, yuxarıdakı ayənin nömrəsini, surənin adını və ayənin mənasını kəlmə-kəlmə əzbərləyin.

2.İndiyədək sizin əlinizi hər yerdən üzən və ümidinizi təkcə Allaha bağlayan çətin bir hadisə ilə üzləşmisinizmi? (Qısa bir məzmunla yaxud şifahi surətdə onu şəhr edin).

3.Nə üçün daxili yolu ən yaxın yol adlandırmışıq?