Kişi və qadınların

(Baş,saqqal ,əl və ayaqlarına) rəng və ya həna vurmaqları haqqında

Kişilərin saç və saqqalarına, qadınların isə əl, ayaq və başlarına rəng vurmağın yaxşı bir iş olduğu göstərilir. Kişilərin ayaq və əllərinə rəng (və ya həna) vurmaları xoşa gəlməz bir iş sayılır. Nurə (bədəndəki tükləri tökmək üçün xüsusi kimyəvi maddədir) işlətdikdən sonra isə bədənin hər yerinə həna sürtmək yaxşı olar.

Ələ xına vurarkən iş elə görülməlidir ki, xınanın rəngi dırnaqların ucunda bilinsin

Allahın rəsulu Məhəmməd (s) buyurur ki, dörd şey peyğəmbərlərin sevdikləri işlərdəndir.

1.Xoş iyli ətir vurmaq;

2.Qadınlar ilə ünsiyyətdə olmaq;

3.Dişləri fırça ilə yumaq;

4.Hənadan isdifadə etmək;

Peyğəmbər (s) başqa bir hədisdə belə buyrur ki, həna üçün bir dirhəm xərcləmək, Allah yolunda min dirhəm xərcləməkdən daha yaxşıdır. (Burada Peyğəmbər (s) həna işlətməyin böyük mahiyəti olduğunu demək isdəyir).

Həna qoymqğın müsbət nəticələrindən biri neçəsi budur:

1.Qulaqda olan havanı çıxarır;

2.Göz pərdəsində olan tozu aparır və gözü cilalandırır;

3.Burunu yumşaldır (yəni burunda olan ətin sümüklənməsinə yol vermir);

4.Ağızdan gələn iyi xoş, dişlərin dibini isə möhkəm edir ;

5.Şeytanın insanları şirnikdirməsinin qarşısını alır;

Bütün bunların nəticəsində də yaxşı insanlar və mələklər də sevinər, kafirlər isə qəzəblənərlər.

Xoş iyli ətirdən isdifadə etmək insanı qəbr əzabından qoruyar və orada (qəbrdə ) olan, Nəkir və Münkir adlı iki mələk o şəxsdən həya edərlər.

Başqa bir rəvayətdə deyilir ki, başınızda olan ağ tükləri rəngləyin və elə edin ki, yəhudilərə oxşamayasınız.

Həsən ibni Cəhəm söyləyir ki, günlərin bir günü İmam Rza (ə)-ın yanına getmişdim. İmam ilə hal-əhval tutduqdan sonra fikir verib gördüm ki, saqqalına qara rəng vurub. Bir qədər sonra imam (ə) rəng vurmaq barəsində belə bir tövsiyə etdi ki, bu böyük bir işdir. İnsanın özünə fikir verməsi, onun qadınının da təmizliyinə təsir göstərir. (yəni insan daim gərək özünə fikir versin, təmiz geyinsin, bədəninin gözəlliyinə və təmizliyinə diqqət etsin ). Bu bir həqiqətdir ki, bir çox qadınlar ərlərinin özlərinə fikir verməməsi ucbatından özlərinin də qeydinə qalmırlar.

Bu sözlərdən sonra mən imama dedim ki, mənim eşitdiyimə görə, başa həna qoymaq ağ tükün artmasına səbəb olur. Bu doğrudan da belədirmi?

İmam cavabında buyurur ki, tük özü ağarır . Hənanın bu işə heç bir aidiyyəti yoxdur.

Digər bir rəvayətdə deyilir ki, bir gün bir nəfər həzrəti Rəsul (s)-ın yanına gəlir. Peyğəmbər (s) onun saqqalında ağ tük görüb deyir : "Sənin saqqalındakı bu ağ tük bir nurdur.”

Sonra əlavə edərək deyir ki, islam qanunlarına riayət edən bir şəxsin saqqalında bir dənə ağ tük çıxsa bu onun üçün qiyamət günü bir nur olar.

Bu əhvalatdan sonra həmən şəxs gedib saqqalına həna qoyur . Peyğəmbər (s) onun gördükdə söyləyir ki, bu şəxs həmən islamdadır, həm də gördüyü iş onun nurunu artırır. Həmin şəxs daha sonra saçlarına da qara rəng çəkir . Peyğəmbər (s) onu yenidən gördükdə söyləyir ki, bu iş isə həm nur, həm iman və həm də islama işarədir. Onun gördüyü iş möminlərin qəlbinə məhəbbət, kafirlərin qəlbinə isə qorxu salar.

Mötəbər bir hədisdə nəql olunmuşdur ki, bir dəstə adam imam Rza (ə)-ın yanına gəlib görürlər ki, İmam saqqalına qara rəng qoyub . Bunun səbəbini soruşduqda İmam belə cavab verir ki, həzrəti Rəsul (s) müharibələrin birində müsəlmanlara əmr etmişdi ki, öz saç və saqqallarına qara rəng vursunlar. (Peyğəmərin burada məqsədi bu olmuşdur ki, müsəlmanlar öz saç-saqqalarına həna qoymaqla cavan görünsünlər və bununla da kafirlərin ürəklərində qorxu yaradaraq qələbə qazansınlar).

İmam Sadiq (ə)-dan qara rəng yaxılmasının adət olub-olmadığını soruşduqda İmam işin həqiqətən adət olduğunu söyləmişdir.

Bir gün həzrəti peyğəmbər (s) belə buyurdu : "Sənin saqqalın bir gün başının qanı ilə boyanacaq. Bunun intizarında ol.”

Bu səbəbdən də imam Əli (ə) heç bir hənadan isdifadə etməzdi. (Hədisin aid olduğu budur ki, kafirlərlə döyüşlərin birində imam Əli (ə)-ın qardaşı Cəfər Təyyar şəhid olmuşdu. Döyüşdən sonra Peyğəmbər (s) Əli (ə)-a bir neçə ildən sonra Küfə məscidlərinin birində onun Əbdurrəhman ibni Mülcəm adlı bir şəxs tərəfindən başından qılınc zərbəsi alaraq, şəhadətə yetiriləcəyi bildirilmişdi. Bu iş doğrudan da belə oldu. Həmən döyüşdən 13 il sonra Əli (ə) Kufə məscidində Əbdürrəhman ibni Mülcəm tərəfindən sübh namazı vaxtı (səcdədə olarkən) başından qılınc zərbəsi alır və üç gündən sonra şəhadətə yetişir).

Başqa bir rəvayətdə göstərilir ki, imam Hüseyn (ə) və imam Məhəmməd Baqir (ə) qara və sair rənglərdən istifadə edərdilər.

Əli (ə) rəvayətlərin birində buyrur ki, mənə hamıdan əziz olan peyğəmbər (s) vəfat etdiyi üçün mən rəngdən isdifadə etmirəm . (İmam (ə)-ın bunu deməkdə məqsədi o olmuşdur ki, həmən dövrdə ondan niyə rəng vurmadığını tez-tez soruşardılar və O, da bunun səbəblərini anladardı).

Hədislərin birində nəql olunmuşdur ki, bir gün imam Sadiq (ə) əlinə xına yaxmış bir kişinin hamamdan çıxdığını görüb deyir: İsdərsənmi ki, Allah səni belə yaratsın ? Həmən şəxs "xeyr” deyərək əlavə edir: Amma eşitdiyimə görə hamamdan çıxanların əlamətlərindən biri də xına vurmaqdır ki, gərək aşkar bilinsin . İmam (ə) həmən şəxsi axıradək dinləyib belə cavab verir: Eşitməyinə eşidibsən , amma düzgün başa düşməyibsən . Bu sözlərin mənası budur ki, hamamdan sağ-salamat çıxdıqdan sonra Allaha bu nemətə görə şükr edib , iki rükət namaz qılmaq yaxşıdır.

İmam Sadiq (ə)-dan başqa bir hədisdə belə nəql olunur ki, dünyanın axırında cammaat arasında bəzi pis əlamətlər üzə çıxar. Onlardan biri də bəzi kişilərin qadına xas əlamətlərin olmasıdır . Onlar (kişilər) , qadınlar kimi əl ayqlarına xına qoyarlar (əslində isə kişilər yalnız saç və saqqalarına həna qoya bilərlər ) və qadınlar kimi çox bəzənərlər .

Digər rəvayətdə imamlardan biri belə buyrur ki, hamamda əl və ayağa müalicəvi baxımdan xına qoymaq heç də pis deyil , çünki , əldə olan döyənək və bəzi çatlara böyük xeyri var. Amma hamamda olarkən bu işləri görməyi sevmirəm . Hədisdə daha sonra göstərilir ki, qabaqlar bədənin xoş iyli olması üçün zəfəran suyundan ətir kimi isdifadə edərdilər. Bu mayenin həm gözəl ətri və həm də gözəl rəngi vardır.

Əbi Səbadan belə nəql olunur ki, günlərin bir günündə imam Məhəmməd Baqir (ə)-ın əlində xınanın çox zəif əlamətlərini gördüm (yəni xınanın vurulması azacıq hiss olunurdu). İmam (ə) bunun mualicəvi baxımdan etdiyini anlatdı .

İmam Sadiq (ə)-dan nəql olunmuş bir hədisdə deyilir ki, qadının yaşından aslı olmayaraq əlini xınasız saxlaması yaxşı deyil (yəni qadına belə iş yaraşmaz). Əlbəttə əgər xına tapılmırsa o qədər də vacib deyil.

Peyğəmbər (s) ərli və ərsiz qadınlara əllərinə xına qoymağı əmr edərdi ki, ərli qadınlar ərlərinin xoşuna gəlsinlər və dul qadınların əlləri kişi əllərindən fərqlənsin .

Xına və başqa rənglərin xüsusiyyətləri haqqında

İmam Sadiq (ə) buyurmuşdu : "Qoca kişilər rəng məqsədi ilə "vəsmədən”isdifadə edə bilərlər. (Vəsmə nil adlanan bir bitkinin yarpağıdır . Qadınlar onu isladıb rəng məqsədi ilə qaşlarına çəkərlər. Bu bitki Hindisdan kimi isti yerlərdə bitir. Hündürlüyü bir metrə çatır .Enli yarpaqları var və bu yarpaqlardan xüsusi yolla rəng alınır və bu rəngdən hətta rəssamlıqda da isdifadə olunur).

İmam Məhəmməd Baqir (ə ) hədislərinin birində bu bitkinin dişlərin zəifləməsinə səbəb olduğunu bildirmişdir.

Bir neçə hədisdə imam Hüseyn (ə)-ın şəhadətə yetişdikdən sonra saqqalında vəsmə olduğu gösdərilmişdir . İmam Sadiq (ə)-dan belə nəql olunur ki, vəsmədən isdifadə etmək qadınların ünsiyyətinə (xoş əxlaq və xoş rəftar ) səbəb olur ki, bu da düşmənlərin qəlbinə qorxu salar .

İmam Sadiq (ə)-ın başqa bir hədisində deyilir ki, xına qaşların tükünü və başdakı ağ tükləri çoxaldar.

İmam Məhəmməd Baqir (ə) bir qayda olaraq qırmızı xınadan isdifadə edərdi.

Digər hədisdə isə bədəndə olan pis iylərin aradan getməsində, ağzın xoş iyli olmasında, qaşların çoxalmasında və övladların gözəl və xoş əxlaqlı olmasında xınanın müsbət təsir gösdərildiyi bildirilmişdir.

İmam Məhəməd Baqir (ə) hədislərin birində belə buyrur ki,qadınlar heyz qanı kəsildikdən sonra özlərinə növbəti heyz qanı gələnədək xına vurmalıdırlar (pis iylərə qarşı)

Rəvayətlərin birində imam Hüseyn (ə) və imam Məhəmməd Baqir (ə)-ın xınanı vəsmə ilə birlikdə işlətdikləri gösdərilmişdir.

Həzrəti Rəsul (s)-dan belə nəql olunur ki,Allah-təala bədənə vurmaq məqsədi ilə işlədilən rənglərdən ən cox qaranı bəyənir.

Imam Sadiq (ə) həzrəti Rəsul (s) barəsində belə bir hədis nəql etmişdir ki, Peyğəmbər (s) öz qadınlarına qara rəng işlətmə icazə vermişdir.

Bir çox alimlər bir nəfərin boynunda cənabət qüslu olarkən xına vurmağı və xınalı halda cünub olmağı məkruh bilmişlər.

Habelə alimlər qadınlara heyzli vəziyyətdə xına vurmağı məsləhət görmüşlər.