İradlara cavab
Bağışlanma növlü şəfaətə verdiyimiz izahlarla şəfaət barəsindəki iradların cavabı aşağıdakı kimi olur.
1. Şəfaət nə ibadət və nə də zati tövhidlə təzad təşkil etmir, çünki şəfaətçinin rəhməti Allahın rəhmət nurundan başqa bir şey deyil, şəfaət və rəhmətin yayılması da Allah tərəfindəndir. (Birinci və ikinci iradların cavabıdır.)
2.Günahların bağışlanmasına inam məsələsi insanın günah etmək cürəti əldə etməsinə səbəb olmadığı və yalnız ümidvarlıq yaratdığı kimi, şəfaət inamı da insanın günaha təşviq edilməsi deyil. Bağışlanma və şəfaətin insana şamil olmasının şərtinin Allahın iradə və razılığının mövcudluğu olmasını nəzərə alanda, bu inam hissinin təsirinin qəlbləri məyusluq və ümidsizlikdən qurtarmaq və onu həmişə qorxu və ümid içində saxlamaq səviyyəsində olması aydınlaşır. (Üçüncü irada cavab.)
3. Şəfaət iki növə ayrılır və onlardan biri düzgün, digəri isə səhv şəfaətdir. Şəfaətin Quranın bəzi ayələrində rədd edilməsi, bəzi ayələrində isə təsdiqlənməsinin səbəbi, iki növ şəfaətin təsəvvür edilməsidir. Quran zehnləri batil və səhv şəfaətdən düzgün şəfaətə tərəf cəlb etəmək istəyib. (Dördüncü iradın cavabı.)
4. Şəfaət, əməlin əsaslığı nəzəriyyəsi ilə də zidd deyil. Çünki əməl qəbul edən səbəb, Allahın rəhməti isə faili səbəb yerindədir. (Beşinci irada cavab.)
5. Düzgün şəfaətdə Allahın hansısa təsir altına düş-məsi təsəvvürü yoxdur, çünki o, yuxarıdan aşağı olan bir axındır. (Altıncı iradın cavabı.)
6. Şəfaətdə və habelə bağışlamada istisna və ədalətsiz-lik yoxdur. Allahın rəhməti hədsizdir və kim bu rəhmətdən məhrumdursa, qabiliyyət və ləyaqətini əldən verdiyi üçündür, yəni məhrumluğun səbəbi qəbul edənin naqisliyidir.
Kitabın adı: İlahi ədalət
Müəllif: Ustad Mürtəza Mütəhhəri