�Ustad Əli Şəriətinin hikmətli kəlamları (hissə 11)

Mən öz dinimi, öz ədəbiyyatımı, öz duyğularımı, kədər və iztirablarımı, dərdlərimi və ehtiyaclarımı düşündüyüm zaman, gerçəkdə özümü düşünürəm. Mənim fərdi deyil, ictimai və tarixi özüm bu mədəniyyətin doğulub ortaya çıxdığı qaynaqdır. Bu səbəbdən mədəniyyət mənim cəmiyyətimin, tarixin varlığı olan quruluşun təcəllisidir, əks olunmasıdır; lakin xüsusi şərtləri olan özünə xas tarixi dövrdə iştirak edən, fərqli mənşəyi olan, maddi, iqtisadi və ictimai quruluşun meydana gətirdiyi xüsusi dərdlərə, düşüncələrə, anlayış və meyllərə alışmış bir cəmiyyətdə bir sıra saxta taktikalar, o cəmiyyətin mədəniyyətini zehnindən silir. Sonra başqa bir zamana və tarixi dövrə, başqa bir iqtisadi sistemə, başqa sosial və siyasi bağlara aid olan mədəniyyəti mənim mədəniyyətimin yerinə yerləşdirir. Artıq mən özümü düşünmək istədiyim zaman, başqa bir cəmiyyətin mədəniyyətini öz mədəniyyətim olaraq düşünürəm, o zaman özümə aid olmayan dərdlərə həmsöhbət oluram. Mənim mədəni, fəlsəfi və ictimai həqiqətimlə uyğunlaşmayan problemlərdən ötəri fəryad edirəm. Nəticədə o cəmiyyətə və o cəmiyyətin sosial, iqtisadi, siyasi və tarixi şərtlərinə aid olan, lakin mənə aid olmayan ideallar və iztirablarla qarşılaşıram. O dərdləri, iztirab və idealları öz dərd, iztirab və ideallarım olaraq görməyə başlayıram.

"Özü olmayan insan"

***

Əli başqa bir Məhəmməddir. Qəribədir, Məhəmmədi Əlinin simasında daha aşkar görmək olur!
Qılıncından ölüm, dilindən şer yağır. 
Həm biliyin gözəlliyini, həm də Allahın gözəlliyini tanıyır;
Həm düşüncə yüksəlişlərini, həm sevgi döyüntülərini...
Döyüşdə qəzəblə düşməni qana bürüyür,
mehrab xəlvətində sükuta qərq olur.
Dantenin Virgili, Firdosinin Rüstəmi, Mövlanənin Şəmsidir və...

Nə deyirəm?!
Sözlərlə Əlidən danışmaq olarmı?! Onun nə dediyini eşitmək üçün sükuta qulaq asmaq lazımdır. O, Əliyə daha yaxın olub! 

"İslamşünaslıq"

***

Daim qorxum bu olub ki, bu qısa və uca həyat fürsətində , xoşbəxtlik, aramlıq və ləzzəti əzəmət, üsyan və təfəkkür ilə dəyişməkdə zərrə qədər tərəddüd edən kimlərisə bir an belə mədh etmiş olum!

***

Palçıqdan (Quranda insanın palçıqdan yaranması deyilir) Allaha qədər uzanan yol "məzhəb" (burada məzhəb din mənasındadır) adlanır. Burada məzhəbin yol olması aydındır. Məzhəb hədəf deyil, yoldur, vasitədir. Dini cəmiyyətdə görünən bütün bədbəxtliklərin səbəbi budur ki, məzhəbin ruhu və cəhəti dəyişib və nəticədə onun rolu da dəyişilib. Bu ona görədir ki, məzhəbi məqsəd ediblər. (Əli Şəriəti, "İslamşünaslıq."

***

Nə qədər ki, din pulla qidalanır,
şübhəsiz, pulun xidmətində olacaq,
xalqın xidmətində yox!

Əli Şəriəti

***

...Çünki quldurlar üçün belə bir adət qoymaq istəmirdi ki, siyasətə xatir insanların azadlıqlarını tapdasınlar.

O (hz. Əli) böyük ölkələrə hökmranlıq edən bir hakim idi. Amma siyası məhbusu yox idi. Hətta bir dənə də olsun belə siyasi məhbus və siyasi qətl olmadı. Onun rejimində ixtişaş yaratmış nüfuzlu və təhlükəli iki güclü şəxsiyyət, Təlhə və Zübeyr, yanına gəlib onun hökmranlıq etdiyi ərazidən çıxmaq istədiklərini dedikdə, böyük bir ixtişaş yaratmaq üçün getdiklərini bildiyi halda buna icazə verdi. Çünki quldurlar üçün belə bir adət qoymaq istəmirdi ki, siyasətə xatir a azadlıqlarını tapdasınlar.

Kitabın adı: Aşiqlik şəriəti

Müəllif: Doktor Əli Şəriəti