Belə şəxslərlə dostluq etməyin
İmam Baqir (əleyhissalam) buyurur: "Atam mənə vəsiyyət edib buyurdu: Oğlum! Beş tayfa ilə mütləq şəkildə nə yoldaşlıq və nə də dostluq edərək həmsöhbət olub yol getmə! Soruşdum: Sənə qurban olum atacan! O beş tayfa kimlərdir? Buyurdu:
Əvvəla, fasiq şəxslərlə yoldaşlıq etmə.Çünki, səni bir qarın yeməyə satacaq. Bəlkədə, ondanda aza satar. Soruşdum ki, ondan az nədir?
Buyurdu: Səni bir loğmaya da satar. Lakin, istədiyinə çatmaz.
İkinci dəstə kimlərdir? – deyə soruşdum.
Buyurdu: Paxıl şəxslərlə yodaşlıq etmə. Çünki, onun malına şiddətli ehtiyacın olduğu halda, səni öz malından məhrum edər.
Soruşdum: Üçüncü dəstə kimlərdir?
Buyurdu: Çox yalançılarla yoldaşlıq etmə. Çünki, belə dost ilğım kimidir. Yaxın itaət yolunu sənə uzaq edər və yolu uzaq olan günahı sənə yaxınlaşdırar.
Dördüncü tayfa kimlərdir? – deyə yenə soruşdum.
Buyurdu: Nadanq və ağıldan kəm insanlarla yoldaşlıq etmə. Çünki, o, sənə xeyir vermək istədiyi halda zərər verər. Nəhayət soruşdum: Beşincilər kimdirlər?
Buyurdu: Qohum-əqrabaları ilə əlaqəsini kəsənrlə də yoldaşlıq etmə. Çünki, mən , Quranda onların üç dəfə Allah-taala tərəfindən lənətləndiklərini görmüşəm. "(Kəşfül- Ğümmə. C.2.səh.293 )
İmam Baqir (əleyhissalam) əvvəlcə bu bəyanda buyurur: Fasiqə yoldaşlıq etmə. "Fasiq" sözü lüğətdə, həddən xaric olmaq mənasındadır. Sözün kökü "fisq”-dir. Yəni, Allahın hökmünü görməməzliyə vurmaq, təcavüz və zülm etmək, xurmanın öz qabığından çölə çıxması, bəndənin Allahın əmrindən çıxması, əyyaşlıq və qeyrətsizlik mənalarında işlənilir. Fasiq şəxs, Allahın haram buyurduqlarından kənara çıxmışdır. Hər kimin haram buyurulanlara ehtiramı olmasa, heç kimə hətta, dostuna da məhəll qoymaz.
İkinci dəstə paxıllardır. "Boxl"sözü lüğətdə, xəsislik, əli bərk, az xərc edən, tamahkar, pulsevər və rüsvayçı mənalarında işlənilir. "Kəzzab"sözü də mübaliğə şəklində olub çox yalan danışana deyilir.(Fərhəng bozorg camei novin. )
İmam Səccad (əleyhissalam) buyurur: Qohum-əqrabasından üz döndərən, Quranda üç yerdə lənətlənmişdir. O üç yerə işarə edirik:
1.”Əgər üz döndərsəniz, sizdən yer üzündə fitnə-fəsad törətmək və qohumluq tellərini qırmaqdan başqa bir şey gözləmək olarmı? Onlar Allahın lənət elədiyikar və gözlərini kor etdiyi kimsələrdir."(Məhəmməd surəsi-22-23 )
Bu ayələr bir dəstə münafiqlər barəsində nazil olmuşdur. Allah-taala buyurur: Əgər müxalifət yolunu tutub Allahın əmrindən boyun qaçırsanız və Kitabdan (Qurandan) üz döndərsəniz, yer üzündə fəsad törətmək və qohumluq tellərini kəsməkdənbaşqa, sizdən heç bir iş intizarında olmaq olarmı? Bu məna, o vaxt ələ gəlir ki, ayədəki "təvəlləytum"sözü, "təvəlla"kökündən olub, üz çevirmək mənasında olsun. Amma, əgər bu kəlmə, "vilayət"kökündən, yəni, hökumət mənasında olsa, müfəssirlərin əksəriyyəti ayəni belə məna edirlər: Əgər hökumət cilovu əllərinizə keçsə, fitnə-fəsad, qan tökmək və qohumluq tellərini kəsməkdən başqa, sizdən başqa bir iş intizarında olmaq olarmı?
2."Allahla əhd bağladıqdan sonra onu pozanlar, Allahın birləşdirilməsini əmr etdiyi şeyləri (qohumluq əlaqələrini) qıranlar, yer üzündə fitnə-fəsad törədənlər isə lənətə düçar olacaqlar. Onları axirətin pis aqibəti (Cəhənnəm) gözləyir.”(Rəd surəsi 25. )
Allah-taala bu ayədə, dünyanın etiqadı və əməli fəsadını üç cümlədə bəyan edir:
1.Allahın əhdlərini pozmaq. Bu da fitri, əqli və şəri əhdlərə aiddir.
2.Əlaqələri kəsmək. İstər Allahla, istər İlahi rəhbərlərlə, istərsə də Allahın yaratdıqları məxluq və qohumları ilə olsun.
3.Yer üzün də fəsad törətmək.
3. "O kəslər ki, Allahla (Ona iman gətirmək və itaət etmək barəsində) əhd bağladıqdan sonra onu pozur, Allahın birləşdirilməsini əmr etdiyi şeyləri (qohumluq əlaqələrini) parçalayır və yer üzündə fitnə-fəsad törədirlər. Məhz belələri (dünyada və axirətdə) ziyana uğrayanlardır! "(Bəqərə surəsi-27 )
Onların qohum-əqrəbəları ilə əlaqələrinin bərpasının əhəmiyyəti o dərəcədədir ki, İslam Peyğəmbəri (səlləlləahu əleyhi və alehi və səlləm) buyurur:
"Qohum-əqrəbalarla əlaqələrin bərpası şəhərləri abad edir və ömürləri uzadır. Bu işin sahibi xeyirxah olmasada belədir.”(Təfsir nümunə .c.1.səh.105 )
Kitabın adı: İslamda hüquq nəzəriyyəsi
Müəllif: Qudrətullah Məşayixi