İstəklərin müxtəlif formada həqiqət tapması

İnsanın həqiqi mənada istədiyi halda əldə etməyəcəyi hədəf yoxdur. Lakin bəzən insan hər hansı bir hədəfi tam qəlbi ilə istəyər, əvvəldə dediyimiz kimi, batini şüurunu işə salar, ancaq heç bir nəticə əldə edə bilməz. Burada deyirik ki,həqiqi istəyin həyata keçməməsi mümkün deyildir. Lakin həqiqi istək bəzən başqa bir formada həyata keçdiyindən insan istəyinin baş tutmadığını hesab edir. Məsələn, yeniyetmə iqtisad universitetinə daxil olmaq istədiyi halda, tibb universitetinə qəbul olur. Belə olan halda, aydındır ki, istəyi gerçəkləşməmişdir. Fəqət bu, ilk baxışdadır. Baş verənləri araşdırsaq, görərik ki, iqtisad sahəsini seçməkdə onun həqiqi məqsədi maddi rifah və insanlara xidmət olmuşdur. Yaradılışa hakim olan sistem yeniyetmənin qabiliyyətini, ruhi və fizioloji xüsusiyyətlərini, o sahə ilə uyğunluğunu və həqiqi istəyinin o sahədə nə dərəcədə gerçəkləşəcəyini müəyyənləşdirmiş və ona daha çox tibb sahəsinin münasib olduğunu təyin etmişdir. Bu, həqiqətdə istəyin başqa bir formada təzahür etməsindən ibarətdir. Həqiqətdə iqtisadiyyat universitetinə qəbul olması -yeniyetmənin seçiminə baxmayaraq –istətinin gerçəkləşməsi hesab edilməyəcəkdi. Yaradılış sistemi bizim dilimizin dediyi və zənnimizin əsasında işləməz. O həqiqi istəklərimiz və onların mahiyyəti əsasında fəaliyyətdədir. Deyilənlər müqəddəs kəlamlarda da öz əksini tapmışdır. Onlara görə, varlıq aləmində olan mütləq güc sahibi ilə əlaqə qurub Ondan hər hansı bir şey istənildiyi zaman istəyin həyata keçməməsi qeyri-mümkündür, lakin bu istəklər bəzən tamam başqa formada, insana daha çox faydalı olacağı bir şəkildə zahir olar. Elə bu səbəbdən də insanlar istəklərinin həyata keçmədiyini zənn edərlər. “Nəhcül-bəlağə” adlı dəyərli bir kitabda Əli ibn Əbu Talibin belə bir vəsiyyəti mövcuddur: “Allah qeybin bütün açarlarını sənin əlində qərar vermişdir. Bu da Onu çağırmağın üçün sənə icazə verməsidir. Duadan ibarət olan bu açar ilə Allahın nemətlərindən hər hansı birinin qapısını aça, Onun rəhmət yağışını özünə tərəf yağdıra bilərsən. Allahın sənə gec qarşılıq verməsi səni əsla naümid etməsin. Belə ki, əta niyyət miqdarındadır. Əksər vaxtı duanın gec qəbulu əvəzinin daha çox olması üçündür. Bəzən bir şey istəyirsən, fəqət Allah istədiyini deyil, sənə ondan daha yaxşısını gec və ya tez verir. Bəzən də sənin üçün daha xeyirli olan bir şeyə görə duanı qəbul etmir. Çox vaxt olur ki, (özün də bilmədən) Allahdan dininin məhvinə səbəb olan şeyi istəyirsən. Əgər onu sənə versə, haqq yoldan çıxarsan”. (“Nəhcül-bəlağə” , 31-ci məktub.)
Əli ibn Əbu Talibin sözündə bir neçə mühüm məqam vardır:
-Yaradılış sistemi elə qurulmuşdur ki, qəlbən istədiyin hər bir istək mütləq həqiqət tapacaqdır.
-Böyük inamdan irəli gələn istək qeybdə olan sonsuz gizli nemətlərin açarıdır.
-Qəbul olunmayan istək yoxdur.
-Yaradılış nizamına əsasən istəklər bəzən müxtəlif formada həqiqət tapar.
Yaradılış sistemi elə qurulub ki, insana həyatının mahiyyəti və əsl niyyəti əsasında nemətlər baxş edilər. Bu səbəbdən də bəzən istədiyi xeyrinə olmadığına görə verilməz və istəyinin həqiqətinə uyğun olaraq başqa şeylə əvəz olunar. Bəzən istəyi daha münasib bir zaman üçün təxirə salınar və ona görə də gec həyata keçər, bəzən də istək insandan hər hansı bir bəlanı uzaqlaşdırar. İnsanların dildə istədikləri bir çox şeylərin başqa formada həqiqət tapması bəxşişlər və nailiyyətlər sisteminin başqa qanunlar əsasında çalışmasına görədir. “Əta niyyət miqdarındadır” təbirində də bu məna qəsd edilmişdir.

Kitabın adı: Arxadakı körpüləri yandırın
Müəllif: Rövşən Abdullaoğlu