Ləzzət və kamillik
Hər bir insan öz vücuduna azca nəzər salmaqla anlayar ki, fitrətən ləzzətə, rahatlığa müsbət, əzab-əziyyətə, çətinliyə isə, mənfi münasibətdədir. O, daha çox ləzzət almaq və narahatçılıqdan uzaq olmaq üçün yorulmadan çalışır. İnsan böyük çətinliklərdən qurtulmaq üçün kiçik çətinliklərə dözür, kiçik ləzzətləri böyük ləzzətlərə qurban verir. Belə bir hərəkət ağılın tələbidir. Ağıl isə, hesablaşmalara əsaslanaraq höküm çıxarır. Müxtəlif insanların müxtəlif ləzzətlərə üstünlük verməsi isə, hesablamalar arasındakı fərqdən yaranır. Demək, ləzzət həyat fəaliyyətinin həm səbəbi, həm də nəticəsidir. Eləcə də, ləzzət şüurlu varlıq üçün kamillik də hesab oluna bilər. Çünki insanda ona yiyələnmək iste’dadı mövcuddur.
Ləzzət bəxş edən, qəmdən uzaqlaşdıran işlər insanın iradəsincədir. Ləzzət gətirən şeylər məhəbbət doğurur. Tələb olunan iş və sifət, lüğətdə məhəbbət adlandırılır. Demək, ləzzət, iradə və məhəbbət arasında əlaqə mövcuddur.
Lakin insan bə’zən elə xüsusi bir ləzzət istəyir ki, bu ləzzətə çatmaq üçün çalışmaq lazım gəlir. İnsanın bu məqsədlə başladığı hər bir iş, başqa bir iş üçün müqəddimə ola bilər. Əslində bu işlərdəki məqsəd, əsl məqsədin tərkibidir. Beləcə, əsl məhəbbət insanın əsl istədiyi mövcuda olan məhəbbətidir. Əsl məhbuba çamaq yolunda zəruri müqəddimələrə bağlılıqdan duyulan ləzzət, əsl vüsaldan duyulacaq ləzzətdir.
Ötən söhbətlərdə bu nəticəyə gəldik ki, insanın həqiqi kamilliyi onun iste’dadı qüvvəsində olan ən ali mərtəbədir. Bu ali kamillikdir. İnsanın ali kamilliyə çatmaq yolunda əldə etdiyi bütün digər kamilliklər nisbidir. Ali kamilliyin də mərtəbələri ola bilər.
Demək, insanın əsl istəyi, həqiqi kamillikdir və o, uyğun ali məqama doğru can atır. Digər əşyalara istək, bu əşyaların həqiqi kamiliyə çatma yolundakı rolu ilə bağlıdır. İnsan fitrətinin tələb etdiyi ləzzət, yalnız həqiqi kamilliyə çatdıqda duyula bilər. Bütün digər ləzzətlər məhduddur.
Demək, həqiqi ləzzəti tanımaq üçün həqiqi kamilliyi tanımaq lazım gəlir. İnsan yalnız o zaman həqiqi ləzzət duya bilər ki, onu əvvəlcədən tanımış olsun. Bir sözlə, həqiqi kamilliyi tanımadan, həqiqi ləzzəti duymaq qeyri-mümkündür.
Kitabın adı: Nəfsi saflaşdırmadan qabaq özünütanıma
Müəllif: Ustad Misbah Yəzdi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6714
Bu gün: 2
