1. Tövbənin mahiyyəti və xalis tövbə
Xalis tövbənin beş şərti var:
1. Günahı tərk etmək;
2. Keçmiş günahlardan peşman olmaq;
3. Günah etməyəcəyini qərara almaq;
4. Etdiyi günahları ibadətlə əvəz etmək;
5. Dillə tövbə etmək;
Xalis tövbə nədir?
Qabaqda dediyimiz kimi «Təhrim» surəsinin səkkizinci ayəsində buyurulur:
تُوبُوا اِلَى الله تَوْبَةً نَصُوحاً
«Allah dərgahına qayıdıb xalis tövbə edin».
İmam Sadiq (ə) xalis tövbənin təfsirində buyurur:
هُوَ الذَّنْبُ الَّذِي لا يَعُودُ فِيهِ اَبَداً
«Xalis tövbə budur ki, insan günahı tərk etdikdən sonra bir daha günaha qayıtmasın».
İmam Hadi (ə) xalis tövbəni belə şərh edir:
اَنْ يَكُونَ الْباطِنَ كالظّاهِرِ وَاَفْضَلُ مِنْ ذلِكَ
«Xalis tövbə odur ki, insan tövbə etdikdən sonra onun daxili, zahiri kimi hətta zahirindən də yaxşı olsun».
İslam Peyğəmbəri (s) xalis tövbə haqqında buyurur:
اَنْ يَتُوبَ التّائِبُ ثُمَّ لا يَرْجِعُ فِي ذَنْب كَما لا يَعُودُ اللَّبَنَ اِلَى الضَّرْعِ
«Xalis tövbə odur ki, südün ana döşünə qayıtmadığı kimi, tövbə edən şəxs də günaha qayıtmasın».
İmam Əli (ə) xalis tövbənin mə’nasında buyurur:
نَدَمٌ بِالْقَلْبِ وَاِسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ وَالْقَصْدُ عَلى اَنْ لا يَعُودَ
«Ürəkdən peşman olmaq, dillə üzr istəmək və günahı tərk etməyi qərara almaq».
Tövbənin mərtəbələri
Bir şəxs İmam Əlinin (ə) hüzurunda özünü göstərmək üçün dedi:
اَسْتَغْفِرُ الله
(Allahdan bağışlanmaq istəyirəm.) Əli (ə) dedi: Anan matəminə otursun! Bilirsənmi, istiğfar təkcə dildə deməklə deyil. Onun yüksək mərhələsi var. (Sonra buyurdu:) Tövbə və istiğfarın altı şərti var:
1. «Keçmiş günahlardan peşman olmaq».
2. «Günahları tərk etməyi qərara almaq».
3. «Camaatın haqqını yeyibsə onları qaytarmaq».
4. «Allahın onun boynuna qoyduğu vəzifələri yerinə yetirmək». (Namaz qılmaq, oruc tutmaq kimi).
5 «Bədəninin haram maldan əmələ gələn ətlərini ibadətlə əritmək».
6. «İnsanın bədəni günahın ləzzətini çəkdiyi kimi ibadətin çətinliyini də dadsın». Bu mərhələlərdən sonra "اَسْتَغْفِرُ الله” Allahdan bağışlanmaq istəyirəm deyə bilərsən».
İmam Səccad (ə) buyurur:
اِنَّمَا التَّوْبَةُ اَلْعَمَلُ وَالرُّجُوعُ عَنِ الاَْمْرِ وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ بِالْكَلامِ
«Tövbə etmək təkcə dildə deyil; tövbə pis yollardan çəkilib yaxşı işlər görməkdən ibarətdir».
Bununla da tövbənin qəbul olunmasının şərtlərini öyrəndik ki, günahı tərk etməkdən və günahlardan peşman olmaqdan əlavə, günahkar şəxs etdiyi günahların əvəzini də çıxmalıdır. Misal üçün: Qur’anda oxuyuruq: «İffətli qadına böhtan atan şəxsə 80 zərbə şallaq vurulmalıdır.» Sonra Qur’an buyurur:
اِلاَّ الَّذِينَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَاَصْلَحُوا
«(Bu qanundan) o kəslər istisna olunurlar ki, bundan (böhtan atdıqdan) sonra tövbə edib işlərini düzəltsinlər».
Bu ayədə «وَاَصْلَحُوا» (işlərini düzəltsinlər) cümləsi onu bildirir ki, tövbənin qəbul olunmasının mühüm şərtlərindən biri də budur ki, insan tövbə etdikdən sonra keçmiş səhvlərini düzəltsin və yaxşı işlərlə məşğul olsun. Xalis tövbənin şərtlərindən biri də günahkar şəxsin etdiyi günahları e’tiraf etməsidir.
İmam Baqir (ə) buyurur:
وَاللهِ ما يَنْجُو مِنَ الذَّنْبِ اِلاّ مَنْ اَقَرَّ بِهِ
«Allaha and olsun, günahı e’tiraf etmədən günahdan qurtuluş yoxdur».
İmam Əli (ə) buyurur:
اَلْمُقِرُّ بِالذَّنْبِ تائِبٌ
«Günahını e’tiraf edən şəxs tövbə etmiş kimidir».
Kitabın adı: Günahşünaslıq
Müəllif: Möhsin Qəraəti
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6678
Bu gün: 0
