İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm), bir dəstənin yanından keçirdi. Onlardan birisi ağır bir daşı yerdən qaldırırdı. Cəmiyyət, onu tərifləyib alqışlayırdı. Əhali onun bu işindən təəccübə gəlmişdilər. Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) onların yanına gəlib soruşdu: Bu nə səhnəsidir? Cavab verirlər ki: Ya Rəsulullah! Bu kişi ağır daşları qaldırır. Ona ağır daş qaldıran pəhləvan deyirlər. İslam Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) buyurdu:
İstəyirsiniz ki, ondan da güclü və möhkəm şəxsdən sizə xəbər verim? Dedilər bəli! Buyurur: Bir şəxsə söyüş verilsin, amma o şəxs nəfsinə qalib gəlib onun müqabilində səbr etsin. Həm öz Şeytanına, həm də dostunun Şeytanına qalib gəlsin!(Məcmueyi-vərram, 2-ci cild, səh-10. )
2. Ləvvamə nəfsi
Bura kimi haqqında ayələr və rəvayətlərdən istifadə edilərək bəhs edilmiş mövzu, insanı həmişə, pisliyə və çirkinliyə tərəf çəkən "əmmarə nəfsi" (çox əmr edən nəfs) idi. Belə nəfsin müqabilində, insanı həmişə, pis işlərinə görə məzəmmət edən «ləvvamə nəfsi"də (çox məzəmmət edən nəfs) vardır. Qurani-kərim bu ayədə and içərək buyurur: «And olsun Qiyamət gününə! And içirəm insanı günah etdiyi üçün qınayan nəfsə!»(Qiyamət surəsi 1-2. )
Əli ibni İbrahim öz təfsirində, İmam Sadiqdən (əleyhissəlam) nəql edir:
«Ləvvamə nəfsi, elə bir nəfsdir ki, Adəm oğlu günah etdi və qınanmış oldu.»(Təfsiri-nur Səqəleyn, 5-ci cild, səh-461. )
Günaha mürtəkib olan şəxs, öz batinindən məzəmmət nidasını eşidər. O nida insana əzab və işkəncə verər.
Psixoloqlar və alimlər, məzəmmət edici nəfsi "vicdani əxlaq" adlandırırlar. Quran, ondan «ləvvamə nəfsi"ünvanı ilə ad aparmışdır. Ayədə, nəfs sözünün işlədilməsi, insanı günah zamanı məzəmmət edən qüdrət, onun orqanizminin bir hissəsini təşkil edir. Hədislərdə də deyilir ki: Bu ruhi qüvvə lap əvvəlcədən insanın vücudunda olub.
Kitabın adı: İslamda hüquq nəzəriyyəsi
Müəllif: Qudrətullah Məşayixi