İnsanı günah işlərə tərəf yönəldən işlərdən biri də pis və nalayiq adamlarla dost olmaqdır. Əksinə yaxşı dost da insanı yaxşı işlərə yönəldən bir vasitədir. Həm elm, həm də təcrübə yolu ilə təsdiq olunmuşdur ki, insan öz yoldaşından müəyyən tə’sirləri qəbul edir. Pis yoldaş onun şəxsiyyətini, ləyaqətini və heysiyyətini məhv edir, yaxşı dost isə onun şəxsiyyətinin düzgün formalaşmasında müstəsna rol oynayır. Pis insanlar hətta Nuhun oğlunu pis yola çəkməyə nail oldular. Lakin Əshabi-Kəhfin iti bir neçə gecə-gündüz pak şəxslərlə olduqdan sonra insanda olan bə’zi müsbət xüsusiyyətləri mənimsədi.
Qur’an ayələrində bu mövzu diqqət mərkəzindədir. Burada onlardan bir neçəsini nümunə gətiririk:
1. İslam Peyğəmbərinin (s) zamanında Məkkə şəhərində Əqəbə və Übəyy adında iki bütpərəst bir-biri ilə dost idilər. Əqəbə həmişə səfərdən qayıdanda evində süfrə açır və öz qohum-qəbiləsinin böyük şəxsiyyətlərini evinə də’vət edirdi. O, müsəlman olmasa da, bu süfrəyə Peyğəmbəri (s) də də’vət edirdi. Bir gün əqəbə səfərdən qayıtdı. Həmişə olduğu kimi, bu dəfə də böyük şəxsiyyətləri Peyğəmbərlə (s) birlikdə evinə də’vət etdi. Qonaqlar gəldilər. Süfrə hazır idi. Bu vaxt Peyğəmbər (s) üzünü Əqəbəyə tutub dedi: «Allahın birliyinə və Onun göndərdiyi Peyğəmbərə (s) iman gətirməsən, sənin yeməyindən yeməyəcəyəm» Əqəbə Peyğəmbərin (s) sözünü qəbul edib müsəlman oldu. Onun müsəlman olması xəbəri dostu Übəyyə çatdı. O, Əqəbəyə e’tiraz edib dedi: «Sən öz dinindən (bütpərəstlikdən) münhərif olmusan!».
Əqəbə dedi:
Mən münhərif olmamışam. Lakin bir kişi mənim evimdə müsəlman olmasam, yemək yeməyəcəyini bildirdi. Onun evimdən ac getməməsinə görə müsəlman oldum.
Übəyy dedi: O kişinin müqabilində dayanıb ona xəyanət etməsən, səndən razı olmayacağam».
Əqəbə dostunun sözünə aldandı və mürtəd oldu. O, Bədr müharibəsində, dostu Übəyy isə Ühüd müharibəsində kafirlərin qoşununda həlak oldu. Bu hadisədən sonra «Furqan» surəsinin 27-29-cu ayələri pis dostun sözünə qulaq asıb münhərif olan şəxslərin haqqında nazil oldu. O üç ayə bunlardır:
وَيَوْمَ يَعَضُّ الظّالِمُ عَلى يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلاً
يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ اَتَّخِذُ فُلاناً خَلِيلاً
لَقَدْ اَضَلِّني عَنِ الَّذكْرِ بَعْدَ اِذْ جائَنثي وَكانَ الشَّيْطانُ لِلاِنْسانِ خَذُولاً
27: «Zalım kəs o gün dizlərinə döyər, «kaş Peyğəmbərin (s) ardınca gedib doğru yolu tutaydım!»- deyər.»
28: «Vay olsun mənə, kaş mən filankəsi özümə dost tutmazdım!»
29: «Agahlıq gəlmişdi mənə, (filankəs) məni haqq yoldan azdırdı.» Şeytan da həmişə insanı düz yoldan azdırır». Bu ayələrdən Əqəbə və onun kimi pis adamlarla dost olanların qiyamət günündəki vəziyyətləri aydın olur. 29-cu ayədən mə’lum olur ki, pis adamlarla dost olmaq şeytana itaət etməyin nəticəsidir. Şeytan bu yolla insanı Allah dərgahından uzaqlaşdırır. Başqa sözlə bu ayə insanlara bir növ xəbərdarlıq edir ki, şeytan pis dost vasitəsi ilə onları əyri yollara çəkməsin.
2. "Ən’am» surəsinin 68-ci ayəsində oxuyuruq:
وَاِذا رَاَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آياتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتّى يَخُوضُوا فِي حَدِيث غَيْرِهِ...
«Ayələrimizə istehza edənləri görsən, onlardan üz çevir ki, başqa söhbətə keçsinlər».
«Nisa» surəsinin 140-cı ayəsində oxuyuruq:
«Allahın ayələrinə küfr və istehza edənlərlə, başqa söhbətə keçənə qədər oturmayın, yoxsa siz də onlar kimi olarsınız».
3. «Müddəssir» surəsinin 42-45-ci ayələrində oxuyuruq: Behşitdə olanlar cəhənnəm əhlindən soruşurlar: «Sizi cəhənnəmə gətirən nə idi?» Onlar bir neçə amil sayırlar. O cümlədən deyirlər:َ
«Batilpərəst adamlarla birlikdə batil işlər görürdük».
4. «Fussilət» surəsinin 25-ci ayəsində pis yoldaş Allahın düşmənlərinə bir cəza kimi qiymətləndirilir.
«Biz onlar üçün elə dostlar qərar verdik ki, pis işləri onlar üçün yaxşı işlər kimi cilvələndirərlər».
Bu ayə pis dostun insan üzərindəki tə’sirini və onun insan üçün bir bəla olduğunu bildirir.
Pis adamlarla dostluq və onun mənfi tə’siri haqqında olan hədislərin sayı o qədər çoxdur ki, onların hamısını burada yazmaq mümkün deyil. Ona görə bir neçə hədisi nümunə olaraq göstəririk:
1. İmam Sadiq (ə) buyurur:
«Mö’min şəxsə yaraşmayan işlərdən biri də budur ki, günah edilən məclisdə otursun, bir halda ki, məclisin gedişini dəyişməyə qüdrəti çatmaya». (Məsələn: Məclisdə qeybət edirlər, amma mö’minin qüdrəti çatmır ki, günahın qarşısını alsın.)
2. İslam Peyğəmbəri (s) buyurur:
«İnsan öz dostunun və yoldaşının dinindədir».
3. İmam Sadiq (ə) buyurur:
«Mö’min bir şəxsə avara, axmaq və yalançı adamlarla dostluq etmək yaraşmaz».
4. İmam Cavad (ə) buyurur:ُ
«Pis adamla oturub-durma, çünki o qınından çıxmış qılınc kimidir: Zahiri görkəmi yaxşı, tə’siri isə pisdir».
5. Süleyman ibni Cə’fər deyir: Bir gün İmam Kazim (ə) mənə buyurdu:
«Nə üçün səni Əbdürrəhman ibni Yə’qubla bir yerdə görürəm?»
Dedim: «O mənim dayımdır».
İmam buyurdu: «Onun Allaha əqidəsi düz deyil».
Sonra buyurdu:ُ
«Ya onunla otur-dur və bizi tərk et, ya da bizimlə ol və onu tərk et!»
6. İmam Əli (ə) buyurur:ِ
«Pis adamlarla dost olmaq insanı yaxşı adamlara qarşı bədbin edər».
7. İmam Baqir (ə) buyurur:ا
«İmamlardan birinə nalayiq söz deyilən zaman məclisdə olub, oranı tərk etməyə qadir olsa da o məclisi tərk etməyən şəxsə Allah-təala bu dünyada zillət paltarını geyindirəcək. Axirətdə isə onu cəzalandıracaq və nəhayət, onu bizə (İmamlara) qarşı olan mə’rifətdən məhrum edəcək.»
8. İmam Əli (ə) buyurur:
«Allaha və qiyamət gününə əqidəsi olan şəxs başqalarına böhtan deyilən məclisdə oturmaz».
Kitabın adı: Günahşünaslıq
Müəllif: Möhsin Qəraəti
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6678
Bu gün: 0
