İMAM HÜSEYNƏ AĞLAMAĞIN MAHİYYƏTİ

Qeyd etmək yerinə düşər ki, hədislərdə İmam Hüseynin (ə) faciəsinə bütün yer-göyün, mələklərin, hətta o həzrət dünyaya gəlməzdən qabaq əziz Peyğəmbərimiz (s) və bütün peyğəmbərlərin ağladığı göstərilir. İndi gəlin görək həqiqətən də belə olub, ya yox? Əgər belə olubsa, bəs onda bunun səbəbi nədir? Bu kiçik kitabçada qısa olaraq belə cavab verə bilərik. Allah taala Quranda neçə dəfə buyurmuşdur ki, bütün yaratdıqlarını insana görə xəlq etmişdir. Məsələn, «Bəqərə» surəsinin 29-cu ayəsində buyurur: «Yer üzündə nə varsa, hamısını sizin üçün yaradan Odur (Allahdır)!» «Loğman» surəsinin 20-ci ayəsində isə buyurur: «Görmürsünüzmü ki, Allah göylərdə və yerdə olanların hamısını sizlər üçün ram etmişdir?» Deməli, Allah taala göylərdə və yerdə nə varsa, insana xatir yaratmışdır. İndi onlardan istifadə etmə tərzi insanın özündən asılıdır. İnsan bunlardan yaxşı işlər üçün də istifadə edə bilər, həm də pis işlər üçün də. O qalıb insanın ağıl və iradəsinə. Bunu da bilirik ki, peyğəmbərlər arasında ən üstün şəxs həzrət Mühəmməd (s) peyğəmbərdir. Allah taala da ona müqəddəs bir din əta etmiş, İmam Hüseyn (ə) də həmin dinin yolunda şəhid olmuşdur. Yəni, İslamı gətirən Peyğəmbər (s), onu (təbii ki, Allahın vasitəsilə) qoruyub saxlayan isə İmam Hüseyn (ə) olmuşdur. Buna görə də özünü İslam dininə mənsub bilən hər bir şəxs İmam Hüseynə (ə) borcludur. Hətta Peyğəmbər (s) da özünü İmam Hüseynə (ə) borclu bilir. Peyğəmbərin (s) «Hüseyn məndən, mən də Hüseyndənəm»- deyə buyurduğu hədisin mənası da məhz budur. Belə olduğu halda indiki Peyğəmbərimiz (s) özü İmam Hüseyn (ə) -a ağlayır, nəyə görə bizlər ağlamayaq? Burada ağlamağın nə qəbahəti var? Malını, canını, oğul-uşağını, əhl-əyalını, əlində olan nə vardısa hamısını İslam yolunda qurban verən bir şəxsin şəninə məclis qurmağın nəyi pisdir? Bir halda ki, bütün kainatın ixtiyarını Allah taala Peyğəmbərə (s) veribsə və o həzrət İmam Hüseynə (ə) ağlayırsa, nəyə görə də yer-göy ağlamamalıdır? Bunu hədislərdə də görə bilərik. İmam Sadiq (ə), səhabəsi Zürarəyə buyurur: «Ey Zürarə, asiman Hüseynin şəhadətinə qırx gün qan ağladı». Başqa bir hədisdə deyilir: «Hüseyn şəhid olanda yeddi qat göy, yeddi qat yer və onların arasında olanlar, bütün məxluqat, Cənnət və Cəhənnəm, gözə görünən və görünməyənlərin hamısı ağladı».

Əlbəttə, bu hədislərin Əhli-Beytdən olması bizlərə kifayət edər və onların digər məzhəblərin mötəbər kitablarında olub ya olmamasının lüzumu yoxdur. Hansısa bir hədisin Əhli-Beytdən yetişməsini yəqin etsək, həmin hədisi Quran ayəsini qəbul etdiyimiz kimi qəbul edərik. Başqa bir hədisdə isə deyilir: «Allah taala Hüseynin qəbri üstündə 4000 mələk təyin etmişdir ki, onlar Qiyamətədək çox üzgün halda ona ağlayarlar».

İmam Hüseynə (ə) ağlamaq hələ insanlar xəlq olunmazdan qabaq da olmuşdur. Bu, iki dəfə baş vermişdir. Biri Allah taala insanların taleyini təyin edərkən baş vermişdir. İnsanların taleyi yazıla-yazıla növbə İmam Hüseynə (ə) çatdıqda lövhi-məhfuz və qələm o həzrət üçün ağlamışdır. Mərhum Dilriş və Şəhriyar da məhz buna işarə edərək demişlər:

Hüseynə yerlər ağlar, göylər ağlar,

Bətulo, Murtəza, Peyğəmbər ağlar

Kor olmuş gözlərin qan tutdu Şimrin,

Ki görsün öz əlində xəncər ağlar.

Atanda Hərmələ ox Kərbəladə

Görəydin düşmən ağlar, leşkər ağlar.

Yazanda Ali-Taha nohəsin mən,

Qələm gördüm sızıldar, dəftər ağlar.

İkincisi isə Allah taala mələklərə «mən yer üzündə Özümə xəlifə təyin edəcəyəm» («Bəqərə» surəsi, 30-cu ayə) deyə buyurarkən mələklər «orada fitnə-fəsad törədib qan axıdacaq şəxsimi təyin edirsən?»- deyə sual verərkən baş vermişdir. Hədisdə, həmin ayənin təfsirində deyilir ki, hələ Adəm (ə) yaranmamışdan əvvəl Allah taala İmam Hüseynin (ə) müsibətini mələklərə göstərmiş, onlar da o həzrətin halına ağlamışlar. Allaha sual verərkən də məhz İmamı öldürmüş şəxslərin fitnə-fəsad törədib qan axıdacaqlarını nəzərdə tutmuşlar.

İnsanlar arasında da hələ İmam Hüseyn (ə) dünyaya gəlməzdən qabaq dəfələrlə o həzrət üçün göz yaşları axıdılmışdır. Onlardan biri Cənnətdə olmuşdur. Peyğəmbər (s) meraca gedərkən Cənnətdə biri yaşıl, biri də qırmızı rəngli iki bina görür. Cəbraildən (ə) bu binalar haqda soruşduqda Cəbrail (ə) cavab verir ki, onlar sənin nəvələrinindir. Yaşıl bina Həsənin, qırmızı bina isə Hüseynindir. Yaşıl binanın mənası odur ki, onu zəhərlə öldürəcəklər, qırmızı binanın mənası isə odur ki, onu qanına qəltan edəcəklər. Sonra Cəbrail (ə) Kərbəla hadisəsini hələ baş verməzdən qabaq Peyğəmbərə (s) danışır, o həzrət də İmam Hüseynə (ə) ağlayır.

Başqa bir nümunəyə nəzər salaq: Həzrət Adəm (ə) Ərəfatda olarkən göyə baxıb Peyğəmbər (s), Əli (ə), Fatimə (s), Həsən (ə) və Hüseynin (ə) adını görür. Bağışlanması üçün Cəbrailin (ə) göstərişi ilə Allahı həmin şəxslərə and verir və Allah da onu əfv edir. Adəm (ə) sonuncu şəxsin adını çəkərkən ürəyi narahat olur. Cəbraildən (ə) bunun səbəbini soruşduqda o buyurur ki, həmin şəxs sonuncu Peyğəmbərin nəvəsidir, onu Kərbəlada məzlumcasına şəhid edəcəklər. Ona görə sənin ürəyin narahat oldu. Sonra da Cəbrail (ə) həmin müsibəti Adəm Peyğəmbərə (ə) danışır, o da İmam Hüseynə (ə) ağlayır.

Nuh (ə) peyğəmbər də İmam Hüseynə ağlamışdır. Nuh (ə) və tərəfdarları gəmidə olarkən bir yerdə gəmi təlatümə düşüb ləngər verməyə başlayır. Cəbrail (ə) gəlib həmin yerin Kərbəla olduğunu və sonuncu Peyğəmbərin nəvəsinin orada şəhid olacağını Nuh (ə) peyğəmbərə danışır. Nuh (ə)- da bu müsibətə göz yaşı tökür. İbrahim Peyğəmbər də, Süleyman peyğəmbər də, Musa peyğəmbər də, digər peyğəmbərlər də İmam Hüseynə (ə) ağlamışlar. Musa (ə) peyğəmbər Allahla söhbətə gedərkən yolda bir nəfər ona deyir ki, Allahdan mənim də bağışlanmağımı istə. Musa (ə) onun istəyini Allah taalaya buyurduqda Allah taala belə cavab verir: «Ey Musa, Hüseynin qatillərindən başqa kim məndən bağışlanmaq diləsə, Mən onu əfv edərəm. Kim də Hüseynin haqqını tanıyaraq ona ağlayıb əza saxlasa, Cəhənnəmi ona haram edərəm». Sonra da İmam Hüseynin (ə) başına gələcək hadisəni Musaya (ə) danışır, o həzrət də İmam üçün göz yaşı tökür.

İmam Hüseyn (ə) dünyaya gələndən sonra, lakin hələ Kərbəla faciəsi baş verməzdən əvvəl, qabaq da o həzrət üçün göz yaşları tökülmüşdür. Məsələn Peyğəmbər (s) İmam Hüseyn (ə) hələ təzəcə dünyaya gələrkən onu qucağına alıb ağlamış, səbəbini o həzrətdən soruşduqda isə İmam Hüseynin başına gələcək hadisəyə ağladığını bildirmişdir. Həmçinin Əli (ə) da, Fatimə (s) də, İmam Həsən (ə) da, Peyğəmbərin (s) xanımı Ümmi-Sələmə də, habelə bir çox səhabələr də İmam Hüseynin başına gələcək hadisəyə ağlamışlar.

Mərhum Fizuli deyir:

Min cigər oldu qan bu vaqiədən.

Tirə oldu cahan bu vaqiədən.

Həm yeddi əxtər eylədi əfqan,

Həm doqquz asiman bu vaqiədən.

Gəldi fəryadə yer də, göylər də

Mələku insü can bu vaqiədən.

Kərbəla dəştində şahi Kərbəlanın halinə

İttifaqi am olub məcmuyi aləm ağladi,

Cəbrail ərşi-müəlladə tökübdür göz yaşın,

Rövzeyi-Rizvanda ruhi Nuho Adəm ağladi.

Öncə də qeyd etdiyimiz kimi İmam Hüseynin (ə) faciəsinə bütün məxluqat- yer, göy, insanlar, heyvanlar, mələklər göz yaşı tökmüşdür. Əhli-beytdən (ə) yetişmiş hədislərdə də qeyd olunur ki, həzrət Peyğəmbərdən (ə) tutmuş on dördüncü məsumadək-hamı İmam Hüseynə (ə) ağlamış və möminlərə də o həzrət üçün ağlamağı tövsiyə etmişlər. Həzrət Məhdi (ə.f.) İmam Hüseynə (ə) xitabən buyurmuşdur: «Ey cəddim, nə qədər göz yaşım var, sənə ağlayaram, göz yaşım qurtarsa, onda qan ağlayaram».Həzrət Peyğəmbər (s) buyurmuşdur: «Hüseynin məhəbbəti qəlblərdən qiyamətədək çıxmayacaq.» İmam Sadiq (ə) buyurur: «Şükr olsun o Allaha ki, bizi Öz yaratdıqlarından fəzilətli etdi, biz Əhli-beyti mərhəmətə məxsus etdi. Kim səmimi qəlbdən bizə ağlayarsa, hələ göz yaşı gözündən çıxmamış Allah taala onu bağışlayar. Elə ki, göz yaşı yanaqlarına axdı, həmin göz yaşının bir damlası Cəhənnəmə düşərsə, oranın odunu söndürər, daha onun hərarəti qalmaz.»

Əziz oxucular! Görəsən Əhli-beytə (ə), xüsusilə də İmam Hüseynə (ə) ağlamağın nəyə görə bu qədər savabı vardır? Bu suala cavab vermək üçün mütləq ağlamağın məna və mahiyyətini bilməliyik. Bu kiçik kitabçada bu barədə ətraflı danışmaq mümkün olmadığına görə mən qısaca olaraq həmin mövzuya toxunuram. Ağlamağın aşağıdakı mənaları vardır:

1) Bəzən insan İmam Əli (ə) kimi Allah taalanın əzəmətindən qorxub ağlayır. Əli (ə) o qədər ağlayardı ki, göz yaşları bütün saqqalını isladardı. Əlbəttə, bunun üçün insan gərək Allah taalanın əzəmətini başa düşsün. Buna dair Quranda da bir çox ayələr vardır. Məsələn, «Məryəm» surəsinin 58-ci ayəsində deyilir: «Onlara Allahın ayələri oxunduqda ağlayaraq səcdəyə qapanarlar». Hədislər də bu məsələyə toxunmuşlar. Hədisdə deyilir: «Allah qorxusundan ağlamaq qəlbi nurani edər və bu, Allah mərhəmətinin açarıdır:

2) Bəzən insan öz halına acıyıb ağlayır.

3) Bəzən insan sevincindən ağlayır. Məsələn, neçə illərdən bəri görmədiyi övladını görən ana sevindiyindən ağlayır.

4) Bəzən də insan nəyəsə qəlbən bağlı olduğuna görə ağlayır. Bunun da müxtəlif formaları olur. Məsələn: hər iki valideynini itirib himayəsiz qalmış bir yetimə baxdıqda insan narahat olub özünü saxlaya bilmir.

5) Bəzən insan ağlamaqla nəyisə təbliğ edir. İmam Səccad (ə) məhz bundan istifadə edirdi. Çünki o dövrdə hakim dairə elə şərait yaratmışdı ki, həqiqətin üzərinə pərdə çəkilmişdi. Hətta iş o yerə çatmışdı ki, İmam Hüseynlə (ə) mübarizəyə girişmiş Kufə ordusunun içərisində bəziləri Allah xatirinə İmama qarşı çıxmışdı ki, savab qazansın. Yəni, İmam Hüseyni (ə) dinsiz bir şəxs kimi tanıtdırmışdılar. İmam Səccad (ə) isə ağlamaqla camaata həqiqəti başa salıb təbliğat aparırdı. Xanım Fatimeyi Zəhra (s) da Peyğəmbərdən (s) sonra Mədinə kənarında «Beytül-əhzan» (qəmlər evi) adlı bir yer tikdirib həmişə orada ağlayar və Peyğəmbərdən (s) sonra nələr baş verdiyini öz ağlamağı ilə hamıya başa salardı.

6) Bəzən də insan ağlamaqla kimisə, nəyisə müdafiə edir və özünü müdafiə olunan tərəfə nisbət verir. Məsələn: iki nəfər bir-biri ilə mübahisə edərək vuruşur, üçüncü bir şəxs də onlardan hər hansı birinin halına acıyıb ağlamaqla onu müdafiə etdiyini, əks tərəfə isə öz etirazını bildirmiş olur. İmam Hüseynə (ə) ağlamaq da məhz bu növdəndir. Yəni, o həzrətə ağlayanlar öz ağlamağı ilə İmam Hüseynin (ə) mövqeyini müdafiə etmiş olurlar.

Qeyd olunası başqa bir məsələ də odur ki, hədislərdə Əhli-beyt (ə) yolunda ehsanlar verilməsi çox tövsiyə edilmişdir. Kimin imkanı nəyə çatırsa, bu yolda xeyriyyəçiliklə məşğul olmalı, ehsan verməlidir. Gəlin bu barədə bir hədisə diqqət yetirək. İmam Sadiq (ə) buyurur: «Ali-Mühəmməd yolunda malınızı xərcləməkdən çəkinməyin. Kim imkanlıdırsa, öz imkanı həcmində, kim də kasıbdırsa, o da öz imkanı daxilində (bu işi görsün). Nər kim istəsə ki, Allah onun ən mühüm istəklərini həyata keçirsin, onda öz malının ən yaxşısından Ali-Mühəmməd və onların tərəfdarları üçün xərcləsin.»

Bu yolda nə xərclənərsə, hamısı insanın əməl dəftərində qeyd olunur. Qurani-Kərim də bunu təsdiqləyir: «Kim zərrə qədər xeyir iş görərsə, onu (savabını) görər.» («Zilzal» surəsi, 7-ci ayə.)

Kitabın adı:  Əhli-Beytin (ə) məqamı

Müəllif:      Əliəkbər Ocaq Nejad