Allahla rabitənin mərhələləri
İlahi dəstəkdən tutmaq üçün 2 mərhələ nəzərdə tutulur:
Birinci mərhələ: İslamın etiqadi, əxlaqi, fiqhi, fərdi və ictimai ayinlərdən ibarət olduğunu nəzərə alsaq Allah ipindən yapışmaq elə İslam ayinlərinə bağlılıq kimi qəbul olunmalıdır. Bu mərhələdə Allahla zəruri rabitə həddi ilahi göstərişləri yerinə yetirmək, vacib əmrləri yerinə yetirib haramlardan çəkinməkdən ibarətdir.
Vacib əmrləri yerinə yetirib haramlardan çəkindikdən sonra müstəhəb əmrləri yerinə yetirib bəyənilməz işləri tərk etmək də insanın Allahla rabitəsinə təsir göstərir. Demək, Allahın ipinə sarılmaq şəri və ilahi göstərişləri yerinə yetirmək, təqva yolunu seçməkdir. Bu halda qərar tutan insanı Allah şeytanın tələlərindən xilas edib səadətə çatdırır. Allahın vacib və haram hədlərini gözləməyib günaha düşənlər xoşbəxtlikdən məhrum olub azğınlığa düçar olur.
Başqa sözlə Allah-taala özü ilə rabitəni möhkəm ipə bənzədir. Bu ipin bir tərəfində insan, bir tərəfində behişt qərar tutmuşdur. Həmin ipdən möhkəm yapışıb yuxarı qalxan behiştə çatır. İpdən aşağı isə cəhənnəm və fəlakət var. Əli boşalıb ipi buraxan kəs cəhənnəmə yuvarlanır.
İkinci mərhələ: İnsanın maddi, mənəvi və ruhi ehtiyacları böyükdür. Bu ehtiyaclar təmin olunmasa insan məhv olar. Təbii ki, insan bu ehtiyacları təkbaşına təmin edə bilməz. O başqalarının sorağınca getməyə məcburdur. Ehtiyacların təmini üçün başqalarının vasitəsi seçilməsi həmin qırılmaz ipə yapışmaqdır. Bəndə qida, məskən, sağlamlıq kimi ehtiyaclarını təmin etmək üçün varlıq aləminin həqiqi sahibi olan Allaha üz tutmalı, səmimi qəlbdən ona sığınmalıdır. Şübhəsiz ki, bu yolu seçib Allaha diqqət yetirməklə ehtiyaclarını təmin etmək istəyən kəsi Allah-taala sonsuz nemətlər vadisinə çatdırasıdır. Ən əsası belə bir insan Allaha diqqət nemətindən bəhrələnir, bu diqqət sayəsində başqalarının kiçikliyini anlayır. Bu məqama çatan bəndə Allahdan qeyrisinə ağız açmır.
Amma bir şəxs iman zəifliyi və qəflət səbəbindən Allahdan qeyrisinin sorağınca gedərsə Allah onu həmin yalançı məbudlar qarşısında alçaldar. Onun xahişi rədd olunduqda təkrar-təkrar ağız açar, bəzən istəyinə çatmaq üçün özünü alçaldar.
İnsan Allahdan qeyrisinə üz tutduğu vaxt yaltaqlıq, mədhiyyəçilik kimi pis sifətlərə düşür. Bütün bu rəzalətlərdən sonra da onun öz istəyinə çatacağı məlum deyil.
Allahdan xəbərsiz insanlar öz istəyinə çatmaq üçün istənilən bir günaha batır. Bəziləri məsələn prezident olmaq üçün milyardlarla pul xərcləyir, bu yolda böhtandan, yalandan, təhqirdən çəkinmir. Çox vaxt belələri min bir alçaqlıqla razılaşsalar da məqsədlərinə çata bilmirlər. Hətta məqsədlərinə çatdıqdan sonra xoşbəxtliyin tamını dadmırlar.
Bəli, Allahla rabitəsi qırılan kəs makiyavelistcəsinə istənilən bir yolla məqsədə çatmağa çalışır. O halal-haram yol tanımır, hətta ixtiyarında olan beytül-malı (dini büdcəni) haraya gəldi xərcləyir. Belələri xalqa zülümdən, təcavüzdən, onların şəxsiyyətini alçaltmaqdan qorxmurlar. Bir neçə sarayı, fabrik-zavodu, gündəlik milyonlarla qazancı olanlar var ki, bir an dayanmadan öz olanlarını artırmağa çalışır.
Aydın oldu ki, Allahla rabitə, Onun ipinə sarılma iki mərhələdə gerçəkləşir. Birinci mərhələdə bəndə vacib əməlləri yerinə yetirib haramlardan çəkinir, ikinci mərhələdə Allaha təvəkkül etməklə başqalarının əlindən gözünü çəkir. Quranın müxtəlif ayələrində bu nöqtələrə işarə olunmuşdur. Bəzi ayələrdə Allahın xaliqliyi, varlıq aləminə nəzarəti, eləcə də Ona pərəstiş və təvəkkülün zəruriliyi bəyan olunur:
"Budur sizin Rəbbiniz. Yoxdur Ondan başqa məbud. O hər şeyi yaradandır. Ona pərəstiş edin, O hər şeyə nəzarətçidir.”(Ən’am”, 102)
Bəzi ayələrdə Allaha ibadət və təvəkkül göstərişləri yanaşı zikr olunur:
"Göylərin və yerin batini Allaha məxsusdur. Bütün işlər Ona doğru qayıdar. Ona pərəstiş və təvəkkül et, sənin Rəbbin gördüyünüz işlərdən qafil deyil.” (Hud”, 123)
Həmd surəsində də Allahın gözəl sifətləri zikr olunduqdan sonra "yalnız Sənə ibadət edir və yalnız Səndən kömək diləyirik” ayəsində ibadətin iki mərhələsinə işarə olunur: Allaha təvəkkül və Ondan yardım istəyi. Hər gün 10 dəfə "həmd” surəsini oxumaq bizim vəzifəmizdir. Bu surədə pərəstiş və yardım istəyi yalnız Allaha aid edilmişdir. Məlum olur ki, dinin əsas qayəsi Allaha pərəstiş və bu sonsuz mənbəyə təvəkküldən ibarətdir. İnsan ehtiyaclarının təmin olunmasını Allahdan diləməli və Ondan qeyrilərindən ümidini üzməlidir.
Kitabın adı: İlahi nəsihətlər
Müəllif: Ustad Misbah Yəzdi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6704
Bu gün: 0
