Ayın əvvəlinin sabit olması (müəyyənləşməsi)
Ayı görmək
Sual 163: Ayın başlandığını sübut edən yolları qısaca bəyan edin.
Ayın əvvəli bir neçə yolla sübut olunur.
1. İnsanın özü ayı görərsə.
2. İki adil kişi ayı gördüyünə şəhadət verərsə.
3. Sözlərindən yəqinlik hasil olan bir neçə nəfər ayı gördüyünü deyərsə.
4. Şə`ban ayının əvvəlindən 30 gün keçmiş olarsa.
5. Camiuş-şərait müctəhid ayın başlandığını bildirən hökm verərsə.
Qeyd: Ayətullah Sistani və Ayətullah Vəhid bildirir ki, hakimin hökmü ilə ayın əvvəli sabit olmaz.
Müctəhidlərin fikir ayrılığı
Sual 164: Ramazan ayının əvvəli və fitr bayramının sabit olması ilə bağlı müctəhidlərin fikir ayrılığının səbəbi nədir? Keçmiş dövrlərdə bu sayaq fikir ayrılığı olmuşdurmu?
Ayın əvvəlinin sübutu ilə bağlı müctəhidlərin fikir ayrılığı yeni bir məsələ deyil. Keçmişdə də bu məsələ onların diqqət mərkəzində olub. Fikir ayrılığı üçün müxtəlif səbəblər vardır. Aşağıda ən mühüm səbəblər göstərilir:
1.Üfüq birliyini mö`təbər bilmək: Bə`ziləri inanır ki, əgər ay yer kürəsinin bir nöqtəsində görünərsə, üfüqü fərqli olsa da, müştərək gecəyə malik yerlərdə də ayın əvvəli sabit olar. Bu nəzəriyyənin qarşısında bə`zi fəqihlər üfüq birliyini mö`təbər bilir və inanırlar ki, əgər ay bir şəhərdə görünmüşsə, ayın əvvəli üfüqü fərqli ikinci şəhər üçün sabit olmur. Birinci nəzəriyyəyə əsasən, adətən, ayın əvvəli bir gün tez sabit olur.
2. Hakim hökmünün mö`təbərliyi: Fəqihlər arasında hakim hökmünün dəlil olması və nüfuz etməsi məşhur bir nəzərdir. Amma onlardan bə`ziləri ayı görmək məsələsində hakimin hökmünü mö`təbər bilmirlər.
3. Hakimin yanında şahidin şəhadəti: Bə`zən camiüş-şərait müctəhid ayı görmüş şəxslərin şəhadət verməsi ilə əmin olur və bu əsasla ayın əvvəlinin sabit olmasını e`lan edir. Mümkündür ki, bə`zi şərtlərin ödənməməsi səbəbindən başqa bir müctəhid üçün bu əminlik hasil olmasın.
Qeyd olunmuş məsələdə fəqihlərin fikir ayrılığının səbəbi bir sıra nəzəri mənbələrdə və göstərişlərdəki müxtəliflikdir. Fiqh ədəbiyyatındakı müxtəlif nəzərlər ayə və rəvayətlərdən fərqli nəticə çıxarılması rəvayətlərə və hədislərin sənədinə fərqli münasibət təbii şəkildə bə`zi fətvaların fərqli olmasına gətirib çıxarır.
Sual 165: Siz deyirsiniz ki, iki adil şəxsin şəhadəti kafidir. Bəs bir neçə müctəhidin bayramı e`lan etməsi həmin şəhadətlərdən e`tibarlı deyilmi?
Kimsə mərceyi-təqlidin ədalətini inkar etmir. Söz budur ki, iki adil şəxs ayı gördüyünə şəhadət verir, amma mərceyi-təqlidlər başqalarının sözü əsasında ayın görünməsi ilə bağlı əminlik tapırlar. Bu iki cəhət bir-birindən fərqlənir və şəhadətə şəhadətin (elmi şəhadət adlanır) bu yerdə şər`i e`tibarı yoxdur.
Sual 166: Hər il ramazan ayının əvvəlinin sabit olması ilə bağlı ixtilafa düşürük. Bəs qədr gecəsinin hökmü necə olsun?
Qədr gecəsinin əməllərini yerinə yetirmək üçün müctəhidin nəzəri, hakimin hökmü və ya şəxsi yəqinlik kifayət edir və üç gecəni əhya saxlamaq olar. Şübhəsiz, Allah mö`min bəndəsini tə`yin olunmuş savab və mükafatdan məhrum etməyəcək. Çox ehtimal ki, insan qədr gecəsini dərk edəcək. Amma qədr gecəsi onun feyz və bərəkətini tam şəkildə dərk etmək üçün 6 gecəni əhya saxlamaq daha yaxşıdır. Bu qayda ilə sirli və əzəmətli olan bu gecələr dərk olunur. Deyilənlər mə`sumlardan nəql olunmuş rəvayətlərə əsaslanır.
Sual 167: Əgər mərceyi-təqlidlərin fitr bayramı ilə bağlı fikirləri fərqli olarsa, mükəlləfin vəzifəsi nədir? Hər müqəllid öz müctəhidinə müraciət etməlidirmi?
Bütün müctəhidlərin rə`yi: Ayın əvvəli təqlid yolu ilə müəyyən edilmir. Əgər mərceyi təqlidin sözü və nəzərində ayın görünməsi ilə bağlı əminlik yaranarsa, insan orucunu açmalı, şəkdə qalarsa, həmin günü oruc tutmalıdır.
Kitabın adı: Orucun hökmləri (200 sual-cavab)
Müəllif: Seyyid Məhəmməd Hüseyni
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6704
Bu gün: 0
