Fərz edin ki, seçim ixtiyarsız olan bir halda bəziləri tələsik və sürətlə, bəziləri aram, bəziləri yıxılıb, duraraq, bəziləri isə çox yavaş hərəkət edən qruplar müşahidə edirsiniz. Bütün qruplar məqsədə doğru hərəkət edirlər. İndi isə siz çox tez bir zamanda məqsədə çatmaq üçün bu qruplardan birinə qoşulmaq istəyirsiniz. Hansı qrupu seçərsiniz?
Şübhəsiz ki, məqsədə çatmaq istəyirsinizsə məqsədə daha sürətlə və daha düzgün çatan qrupu seçəcək, bu əzəmətli karvanda öncül olan kəslərin xüsusiyyətlərini mənimsəyəcəksiniz.
Şübhəsiz ki, peyğəmbərlər və imamlar kimi məsum insanlar əzəmətli bəşər karvanı ilə yanaşı hərəkət edirlər. Bu şəxslər səfərdə möhkəm və qətiyyətlidirlər. Onlar o tərəf-bu tərəfə baxmırlar. Şübhəsiz ki, bu insanlar məqsədə daha tez çatacaqlar. Beləliklə ərz edirik: İlahi, məni sənə doğru irəliləyən və hərəkət edən şəxslərə qovuşdur. Yəni onlar sürətli hərəkətlə yanaşı bir-birlərinə öncül olmağa çalışırlar.
Beləliklə, yaxşı yoldaşların birinci sifəti qətiyyət, sürət və öncüllükdür. Yəni tənbəlliyi, süstlüyü, məsuliyyətsizliyi kənara qoyub, bütün qüvvə ilə yolu adlamağı qəti qərarlaşdıran insanlar!
Onların ikinci sifəti budur ki, daim Allahın qapısını döyürlər. Bu məcazi bir mənadır. Yəni insan nəyəsə ehtiyac duyduqda, kiminsə qapısına gedib ondan kömək istəməyi qərara alır. Demək, kiminsə qapısını döymək həmin şəxsdən kömək istəməkdir. Başdan ayağa ehtiyac içində olan və özünün heç nəyi olmayan insan bütün varlığı ilə Allahdan kömək istəyir, onun qapısını daha çox döyür. Məsələn, əgər insanın kiçik bir çətinliyi olsa, gündə bir dəfə qonşunun evinə müraciət edir. Lakin ehtiyacı böyük olarsa hər gecə onun yanına gedir. Əgər ehtiyacı bundan da çox olarsa, hər gün və hər gecə ona müraciət edir. Lakin insanın ehtiyacı həddindən çox böyük olsa və bu ehtiyac insanı sıxıntıya salsa, onun heç bir çarəsi olmasa bu halda bir dəfə, iki dəfə və ya on dəfə çağırmır. Əksinə, bütün vücudu ilə fəryad qoparır və kömək istəyir. Bu şəxs anbaan oksigenə ehtiyac duyan xəstəyə bənzəyir. Belə bir insan ehtiyac duyduğu oksigeni hansısa bir yerdən təmin etməlidir. Buna görə də canının təhlükəyə düşməməsi üçün daim ümid etdiyi yerə doğru hərəkətdədir. Bu şəxs müəyyən bir saatda oksigen təminedicisinin yanına gedəcəyini gözləmir və daim ümid etdiyi yerə doğru hərəkətə can atır.
İnsan Allaha doğru olan uzun yolda anlayır ki, hər bir addımda köməyə ehtiyaclıdır və hər an təhlükəli bir dərəyə süqut etmək ehtimal olunur. Buna görə də daim kömək istəyir. O Allahdan başqa kömək edə biləcək bir şəxs tanımır və daim Allaha doğru əl açır.
O öncüllər baxmayaraq ki, yemək yeyirlər, xəstələnərkən həkimə müraciət edirlər və ehtiyaclarını təmin etmək üçün maddi vasitələrdən istifadə edirlər, lakin qəlbləri həmişə Allahın yanındadır. Onlar bütün işlərinin Allahın əlində olduğunu anlayırlar. Onlar bilirlər ki, əgər Allah istəsə vasitələr təsirli olacaq, istəməsə təsirsiz. Hətta bəzən vasitələr gözlənilmədən pis təsir edir. Məsələn, həkim müalicə edərkən səhv edib, insanı məhv edir.
Allah-təala qüdsi hədisdə Həzrət Musaya xitab edir: "Ey Musa yeməyin hazır olandan sonra duza ehtiyacın olarsa, onu da məndən istə.”
Yəni yemək üçün lazım olan ərzağı və bütün müqəddimələri Məndən istədiyin kimi onun duzunu da Məndən istə.
İnsanın hər bir şeyə görə Allahın qapısına getməsi üçün bu ruhiyyəni gücləndirməsi çox mühümdür. Lakin bu o demək deyil ki, vasitələrdən uzaqlaşaq, Allahın ruzi qazanmaq, elm öyrənmək, sağlam olmaq və bu kimi nemətləri əldə etmək üçün verdiyi göstərişlərə əməl etməyək. Çünki Allah hikmət əsasında istəyir ki, bu dünyanı vasitələr yolu ilə idarə etsin. "Allah nəzərdə tutmur ki, işləri vasitəsiz və səbəbsiz həyata keçirsin.”
Üçüncü sifət budur ki, bu şəxslər gecə və gündüz Allaha bəndəlik edirlər. Əslində bəndəlikdən savayı heç bir işləri yoxdur və onların bütün işləri bəndəlik rəngindədir. Yəni onlar Allahın bəyəndiyi və razılıq verdiyi işləri görürlər. Yaxşı ibadət etmək üçün yatırlar, ibadətə qüvvələri olması üçün yeyirlər, Allahı yaxşı tanımaq üçün dərs oxuyurlar və abırlı, şərafətli yaşamaq üçün işləyirlər. Öz yuxularını, yeməklərini, dərslərini və işlərini elə nizamlayırlar ki, Allah razı olsun. Baba Tahirin dediyi kimi, "xoş halına o kəslərin ki, daim namazdadırlar.”
Bu şəxslərin dördüncü sifəti onların bütün hallarda Allahdan qorxmasıdır. Allah istəyir ki, bəndələri Ondan qorxsun. Niyə?
Hər bir şüurlu insan çox əzəmətli bir şəxslə üzləşdikdə onun təsirinə düşür. Bu hal danışarkən dilin dolaşması, əl-ayağın əsməsi və rəngin qaçması kimi əlamətlərlə müşahidə olunur. İnsan qarşısındakı şəxsin əzəmətini və özünün kiçikliyini nə qədər çox dərk etsə, qeyd etdiyimiz hisslər bir o qədər çox özünü biruzə verəcəkdir. Bu hal Quranda "xəşyət” və dualarda "heybət” kimi ifadə olunur. Qurani-kərimdə oxuyuruq: "Mələklər Allahın xəşyətindən qorxudadırlar. Bu duada isə belə oxuyuruq: "Və min həybətikə muşfiqun”, yəni Sənin heybətindən qorxurlar.
Demək, öncüllər Allahın sonsuz əzəməti qarşısında öz kiçikliklərini dərk edir və qorxu hissi keçirirlər. Əgər hər iki tərəf düzgün dərk olunarsa, insanda belə bir hal yaranar; bir tərəfdə insanın zəifliyi, o biri tərəfdə Allahın əzəməti. Əgər biz hər iki tərəfi xüsusi ilə özümüzə aid tərəfi, yəni zəifliyimizi yaxşı dərk etsək və zahiri qüvvəmizin bizə aid olmadığını anlasaq, təbii olaraq uyğun hala düşəcəyik.
Məsumlar bəzən yerə sərilib, qəşş edirdilər. Çünki onlar Allahın sonsuz əzəmətini və öz zatlarının heçliyini anlayırdılar. Bəli, insanın Allaha bağlanması izzət və fəxr səbəbidir. Əks-halda insanın zatı kiçiklik və zillətdən savay bir şey deyil. Elə buna görə də "Ərəfə” duasında oxuyuruq: "İlahi, axı necə izzət və fəxr hissi keçirim ki, məni zillətə salmısan. Axı necə izzət və fəxr hiss etməyim ki, sən məni özünə mənsub etmisən.”
Bəndəlik bir tərəfdən zillət, başqa bir tərəfdən isə Allaha mənsub olmaq, Ona bağlanmaq, fəxr və izzətdir. Beləliklə, insan bir tərəfdən öz fəqirliyini və bəndəliyini, başqa bir tərəfdən isə Allahın sonsuz əzəmətini müşahidə edərək təbii olaraq qorxu, həyəcan və nigarançılıq keçirir. (Qeyd edək ki, mətndə istifadə etdiyimiz qorxu kəlməsi gündəlik həyatda keçirtdiyimiz qorxudan fərqlənir. Burada qorxu dedikdə insanın təhlükə zamanı keçirdiyi qorxu yox, çox böyük əzəmət qarşısında keçirdiyi xüsusi hiss nəzərdə tutulur.)
"Ya mən huvə ələl-muqbilinə ələyhi muqbilun və bil-ətfi ələyhim aidun mufzilun və bil-qafilinə ən zikrihi rəhimun rəufun və bicəzbihim ila bibihi vədudun ətufun.”
"Ey o Allah ki, sənə doğru üz tutanları qəbul edirsən və mehribanlıqla öz fəzl və ehsanını onlara yağdırırsan. Səni yad etməyi unudanlarla mehribansan və onları mehribancasına mənzilinə doğru cəzb edirsən.”
Minacatın bu hissəsində bir çox hacətlər istəyib, söhbət etdikdən sonra Allahın sifətlərinin zikrinə başlayırıq: Ey o Allah ki, Sənə doğru üz tutan bəndələrinə lütflə nəzər salırsan və onları lütf, diqqət, fəzl və ehsanında qərarlaşdırırsan.
Çox mühümdür ki, insan ona diqqət yetirib nəzər salan kəslə danışdığını anlasın. Əgər insan qarşı tərəfin əvvəldən sonadək onun sözlərinin heç birinə nəzər salmayacağını bilərsə, bu onun üçün çox çətin və üzücü olar. Lakin Allah Onu unudanlara da nəzər salır və öz lütf, rəhmət və ehsanını onlara şamil edir. Allah bu insanların Onun dərgahına gəlmələri üçün vasitələr yaradır. Allahın rəhmət və mehribanlığı elədir ki, O hətta xəbərsizlərə qarşı da etinasız deyil və bu şəxsləri müxtəlif üsullarla cəzb edir.
Allahın cəlal və cəmal sifətlərinin bu sayaq təcəllasını tanımaq insanda iradə yaranmasına, onun Allaha yaxınlıq üçün daha sürətlə hərəkət etməsinə çox təsir göstərir. Əgər insan kiminləsə əlaqə yaratmaq istəsə onun diqqətini cəlb etməlidir. Məsələn, bir tələbə müəllimin diqqətini cəlb edib daha yaxşı cavab əldə etmək üçün müəllimi cəzb edəcək rəftar etməlidir. Eyni zamanda sərvətli bir şəxsin dövlətindən istifadə etmək məqsədi ilə onun diqqətini cəlb etmək üçün xüsusi tərzdə cəlbedici rəftar etməlidir. Əgər ilk qarşılaşmalarda qarşı tərəfin diqqəti cəlb olunarsa bu insan üçün daha asan, daha ləzzətli və daha dəyərlidir. Azacıq diqqətlə cəlb edə bildiyin insan çox sevimli olacaq.
İndi isə Allahın lütfünün dəyərini anlamaq olur. Çünki heç bir ağır xərcsiz, azacıq diqqətlə bizə nəzər salır, bizi qəbul edir. Allah hətta müxtəlif səbəblərdən Onu unutmuş möminlərə lütf edir. Bəli, Allah dünya cazibələri, nəfs istəkləri, şeytan vəsvəsələri, məqampərəstlik və sair səbəblərdən onu unutmuş şəxsləri rədd etmir.
Allah bu şəxslərə öz rəhmətini şamil edir və onları müxtəlif vasitələrlə cəzb edir.
Kitabın adı: Münacatın əzəməti
Müəllif: Mishab Yəzdi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6734
Bu gün: 2
