342. Yalan
1568. Yalan
5441. Allahın Peyğəmbəri (s): «Ən pis sələm yalandır.»
5442. Allahın Peyğəmbəri (s): «Bəndə yalan danışanda yaratdığı üfunətin iyindən mələk bir mil aralı durar.»
5443. Allahın Peyğəmbəri (s): «Yalan, nifaqın qapılarından biridir.»
5444. Allahın Peyğəmbəri (s): «Yalan danışan, vücudunda olan həqarətdən qeyri bir səbəbdən yalan danışmaz. Məsxərəyə qoyulmanın kökü yalançılara etimad etməkdir.»
5445. İmam Əli (ə): «Yalan xəyanətdir.»
5446. İmam Əli (ə): «Sözlərin ən pisi yalandır.»
5447. İmam Əli (ə): «İman (nişanəsi) budur ki, sənin ziyanına olsa belə doğru danışmağı, xeyrinə olsa da yalan danışmaqdan üstün tutasan.»
5448. İmam Əli (ə): «Yalançı həqir və zardır.»
5449. İmam Əli (ə): «Heç bir pislik yalan qədər pis deyil.»
5450. İmam Kazim (ə) (Hüşuma nəsihətindən):–«Ağıllı insan, mə‘nafeyi tələb etsə də, yalan danışmaz.»
1569. Yalan və iman.
Qur‘an:
«Yalnız Allahın ayələrinə imanları olmayanlar yalan uydurdular. Onların özləri yalançılardır.»
5451. İmam Əli (ə): «Yalandan kənar olun. Çünki yalan imandan kənardır. Doğru danışan nicat və kəramətin sahilində, yalançı isə uçurum və zəlilliyin astanasındadır.»
5452. İmam Baqir (ə): «Həqiqətən, yalan imanı viran qoyar.»
5453. Həsən ibn Məhbub: «İmam Sadiqdən (ə) soruşdum: «Möminin xəsis olması mümkündürmü?» Buyurdu: «Bəli.» Soruşdum: «Qorxaq olması mümkündürmü?» Buyurdu: «Bəli.» Soruşdum: «Yalançı da ola bilərmi?» Buyurdu: «Yox, xain də olmaz.» Sonra buyurdu: «Mömin hər bir xüsusiyyəti qazanar, yalnız xəyanət və yalandan başqa.»
1570. Yalan hər pisliyin açarıdır.
5454. Allahın Peyğəmbəri (s): «Yalan nadürüstlüyə və azğınlığa çəkər. Nadürüstlük və azğınlıq isə oda aparar.»
5455. İmam Baqir (ə): «Allah pislik üçün qıfıllar yaratmışdır və o qıfılların açarını şərabda qərar vermişdir. Yalan şərabdan daha pisdir.»
5456. İmam Əskəri (ə): «(Bütün) Pisliklər bir evdə yığışıb və onun açarı da yalandır.»
1571. Ciddi yalan və zarafatı tərk etməyə göstəriş.
5457. Allahın Peyğəmbəri (s): «Yalan –istər ciddi olsun, istərsə də zarafatla– doğru deyil. Həmçinin, kişinin öz övladına və’d verib onu yerinə yetirməməsi də düzgün deyil. Həqiqətən, doğru danışmaq yaxşılığa aparar, yaxşılıq isə cənnətə yönəldər.»
5458. Allahın Peyğəmbəri (s): «Vay olsun, camaatı güldürmək üçün yalan danışanın halına! Vay olsun, vay olsun ona!.»
5459. İmam Əli (ə): «Yalan, zarafat və onun ciddisini tərk etməyən heç bir bəndə imanın dadını dadmadı.»
5460. İmam Səccad (ə) (Öz övladlarına buyurardı):–«Yalanın kiçiyindən və böyüyündən, ciddi və ya zarafatla deyilənindən çəkinin. Çünki insan xırda yalanlar danışsa, böyük yalanlar söyləməyə də cəsarətlənər.»
1572. Kiçik yalan.
5461. Allahın Peyğəmbəri (s): «Yalançılıq üçün sənə hər eşitdiyini danışmaq yetər.»
5462. Allahın Peyğəmbəri (s) («Bizlərdən birimiz nəyəsə meylimiz olsa və istəmədiyini desə, bu yalan sayılırmı?» deyə soruşan Əsma bint Yəzidə cavabından): «Yalan, elə yalan olaraq yazılır. Hətta kiçik yalan olsa belə, kiçik yalan kimi yazılır.»
5463. Abdulla ibn Amir: «Bir gün Allahın Peyğəmbəri (s) bizim evimizdə oturmuşdu. Anam məni çağırıb dedi: «Gəl, sənə bir şey verim.» Allahın Peyğəmbəri ona buyurdu: «Ona nə vermək istəyirsən?» Ərz etdi: «Ona bir xurma vermək istəyirəm.» Allahın Peyğəmbəri (s) anama buyurdu: «Bil ki, ona heç nə verməsən, sənin ayağına yalan yazılacaq.»
1573. Yalanın nəticəsi.
Qur‘an:
«Allah israfçını və yalan danışanı doğru yola yönəltməz.»
«Nəticədə, Allaha verdikləri və’də xilaf çıxmalarının və danışdıqları yalanların cəzası olaraq Ona qovuşacaqları günə qədər ürəklərində nifaqın təsirlərini saxlayacaqdır.»
Hədis:
5464. Allahın Peyğəmbəri (s): «Yalan üzüqaralıq gətirər.»
5465. Allahın Peyğəmbəri (s): «Yalan ruzini azaldar.»
5466. İmam Əli (ə): «Yalanın nəticəsi dünyada xarlıq, axirətdə isə əzabdır.»
5467. İmam Əli (ə): «Çox yalan danışmaq dini puç edər, günahı isə böyüdər.»
5468. İmam Əli (ə): «Yalan nifaqla nəticələnər.»
5469. İmam Əli (ə): «Yalan danışan kimsə öz mürvətini puç edər.»
5470. İmam Əli (ə): «Yalançı kimi tanınana etimad azalar, yalan deməkdən çəkinənin sözlərinə inanılar.»
5471. İmam Əli (ə): «Yalançı öz yalanları ilə üç şeyi qazanar: özünə qarşı Allahın qəzəbi, camaatın təhqir dolu baxışlarını və mələklərin ona qarşı düşmənçiliyini.»
5472. İmam Əli (ə): «Yalana aludə olmaq yoxsulluq gətirər.»
5473. İmam Əli (ə): «Yalan danışma ki, böyüklüyünü itirərsən.»
5474. İmam Əli (ə): «İnsan yalan danışar və ona görə də gecə namazından məhrum olar.»
5475. İmam Əli (ə): «Allahın yalançıların əleyhinə etdiyi köməklərdən biri də unutqanlıqdır.
1574. Ən murdar yalan.
Qur‘an:
«Camaatı nadanlıqlarına görə azdırmaq üçün Allah barədə yalan sözlər danışandan daha zalım kimdir?»
«Allah barədə yalan danışanları qiyamət günündə üzüqara görərsən. Cəhənnəm təkəbbürlülərin yeri deyilmi?»
Hədis:
5476. İmam Əli (ə):«Məndən sonra, tezliklə ruzigarınız elə olacaq ki, həmin zəmanədə heç nə haqq qədər gizlin, batil qədər aşkar və Allah, peyğəmbər haqda yalan danışmaq qədər geniş yayılmış bir şey olmayacaq».
5477. İmam Əli (ə): «Allaha and olsun! Səmadan yerə çırpılmağım və ya quşun məni oğurlaması Allahın Peyğəmbəri (s) haqda yalan danışmaqdan mənə daha xoşdur.»
5478. İmam Sadiq (ə): «Bir yalan oruc tutanın orucunu batil edər.» Əbu Bəsir deyir: «Ərz etdim ki, bizlərdən hansı belə iş görmür? (gün ərzində yalan danışmır)» Həzrət buyurdu: «Məqsəd sənin fikirləşdiyin kimi deyil. Burada Allah, peyğəmbər və imamlar (salavatullah əleyh və əleyhim) haqda yalan demək nəzərdə tutulur.»
5479. İmam Sadiq (ə): «Allah və onun peyğəmbəri haqda yalan danışmaq böyük günahlardandır.»
1575. Yalana icazə verilən hallar.
5480. İmam Sadiq (ə): «İki haldan başqa yalan pislənmişdir: Zalımların şərini uzaqlaşdırmaq və camaatı barışdırmaq.»
5481. İmam Sadiq (ə): «Söz üç növdür: doğru, yalan və camaatı barışdıran.»
5482. İmam Sadiq (ə): «(müsəlmanların münasibətlərini) İslah edən yalançı sayılmaz.»
1576. Toriyə.
Qur‘an:
«Sonra ulduzlara baxıb dedi: Mən naxoşlamışam.»
«Dedi: (yox) Böyükləri bu işi görüb. Əgər danışa bilirlərsə, onlardan soruşun.»
Hədis:
5483. Allahın Peyğəmbəri (s): «Həqiqətən, üstüörtülü sözlərdə elə zərifliklər var ki, ağıllı insanı yalan danışmaqdan azad edər.»
5484. İmam Sadiq (ə) («Bir nəfər, bir kişinin evinə gəlib onu çağırır. An-caq həmin kişi kənizinə deyir: De ki, burada yoxdur.» Bunun hökmü necədir? deyə soruşan Abdulla ibn Bukeyrə cavabından): «Eybi yoxdur. Bu yalan deyil.»
1577. Yalana qulaq asmaq.
Qur‘an:
«Bəzi yəhudilər qulaq asarlar ki, səni təkzib etmək üçün (bəhanə) tapsınlar.»
Hədis:
5485. İmam Əli (ə): «Azğınları öz qulaqlarınıza hakim etməyin.»
5486. İmam Sadiq (ə) («Başqalarına istinadən və rəvayət danışanların sözlərinə qulaq asmaq rəvadırmı?» sualına verdiyi cavabdan): «Kim danışana qulaq asarsa, ona bəndəlik etmiş olar. Əgər natiq Allahdan danışarsa (eşidən) Allaha ibadət etmişdir. Danışan iblisin sözünü danışarsa, o (eşidən) iblisə ibadət etmişdir.»
Kitabın adı: Mizanul – hikmət (xülasəsi) 2-ci cild