Dini təlim-tərbiyə
Övladların dini təlim-tərbiyəsi ataların övlad qarşısında olan vacib borclarından və övladın ata üzərindəki hüququ sayılır. Əgər valideyn, yaxud uşağı qəyyumu bu böyük və ilahi vəzifəni yerinə yetirsələr, özlərinin və övladlarının səadətini təmin edər, üstəlik cəmiyyətin xoşbəxtliyi və islahı yolunda çox müsbət və təsirli addım atmış olar. Çünki ölkə daxilində və ya dünya səviyyəsində olan cəmiyyətlər məhz bu cavan sinifdən təşkil olunmuşdur. Sağlam ailə və dini tərbiyədən məhrum olan övladlar əksər hallarda sair insanlara əziyyət verən ünsür, cəmiyyətdə bir növ mikrob sayılır və xüsusilə cavan, pak nəsilləri fəsada, pozğunçuluğu çəkirlər. Hətta demək olar ki, bu kimi şəxslərin vurduğu ziyan və xəsarətləri heç vaxt bərpa oluna bilməz. Buna əsasən, dindar və Allaha inanan cavanlar gərək bu kimi şəxslərlə ünsiyyətdə olmaqdan çəkinsinlər. Çünki həqiqətdə bu kimi insanların törədə biləcəyi xətərlər kütləvi qırğın silahlarından da təhlükəlidir. Çünki Allahdan xəbərsiz olan bu şəxslər insanların bədən və canlarına rəhm etməməklə yanaşı, üstəlik insanlıq şərafəti, əxlaqi fəzilətlər və camaatın heysiyyəti bu kimi divsifət insanların vasitəsi ilə uçuruma doğru sürüklənir. Hansı ata-ana öz övladını istəməz? "örəsən narkotik maddələrə adət etmək ərəfəsində, uçurumunda olan bir övlad insanlıq dəyərlərindən bəhrələnirmi? Əlinə silah alaraq insanların evlərində, cəmiyyətdə əmin-amanlığı pozan bir cavanı insan saymaq olarmı? Beynində yüzlərlə şeytani, fitnəçi fikirlər olan, ailələrin, camaatın namusunu fəsada çəkən fərdlərin insanlıq şərafəti varmı? Burunlarına dindarlıq iyi dəyməyən, azacıq əqidəvi agahlığı olmayan, heç bir qorxusu olmadan böyük şəxsiyyətlərə qarşı sui-qəsd edənlərə insan demək olarmı?Deməli əxlaqi süqut, mənəvi uçurum tələləri qarşısında müqavimət göstərərək diqqətli olmaq lazımdır. Hörmətli valideynlərin övladların düzgün dini təlim-tərbiyəsi yolundakı məsuliyyətləri çox ağırdır və tam layiqli şəkildə bu vəzifəni yerinə yetirməlidirlər. İndi isə sizin diqqətinizi bu məsələ ilə əlaqədar bir neçə hədisə yönəldirik. Rəsuli Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) buyurur: "Axirəzzamanda dünyaya gələn övladlara ataları tərəfindən vay olsun! Çünki ataları onlara, vacibatdan heç nə öyrətməzlər.”
Soruşdular ki, ya Rəsuləllah, o atalar kafir və ya müşrik olarlarmı? Həzrət buyurdu: "Yox, onların ataları mömindirlər, amma öz övladlarına dini məsələləri öyrətmirlər. Əgər övladların özləri bu məsələləri öyrənmək istəsələr, ataları bu işə mane olub qabağını alar. Mən o (atalar)-dan bizaram, onlar da məndən uzaqdırlar.”
İmam Sadiq (əleyhissalam) buyurur "Qoy övladın yeddi yaşına qədər oynasın, ikinci yeddi ildə onu yaxşı-yaxşı tərbiyə et, üçüncü yeddi ildə övladından uzaqlaşma.”
Bu hədisin oxşarı əvvəldə də qeyd olunmuşdu. Bu göstərir ki, ibtidai dövrlərdə övladın təlim-tərbiyəsində onlarla həmahəng olub onlarla oynamaqla müyəssər ola bilər. Sonra onların təlim-tərbiyələri yolunda ciddi səy göstərilməlidir. Və bu dövrdə həssas olan şey övladların həddi-büluğa çatmaları məsələləridir ki, düşmənlər bu mərhələdə pak övladları tələyə salıb yoldan azdırırlar. Ata-analar övladlara bu yaş çağlarında daha artıq nəzarət etməlidirlər. Rəsuli Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) buyurur: "Öladlarınıza hörmət edin və ədəblərinizi gözəlləşdirin.”
Həzrət bu hədisdə göstəriş verir ki, valideyn övlada qarşı məhəbbət və nəvaziş etməklə yanaşı, özü də əməldə, rəftarda, sair yönlərdə ədəbli olmalı, öz yaxşılıqlarını əməli olaraq həyata keçirməklə övladlarını tərbiyələndirməlidirlər. Çünki layiqli övladlar yalnız İslam qanunlarına riayət edən layiqli valideynlər olduqda mümkündür. Əmirəl-möminin Əli ibni Əbutalib (əleyhissalam) buyurur: "Yalan–istər ciddi olsun, istərsə də zarafatyana, caiz deyildir. Həmçinin caiz deyil ki, sizlərdən biri öz övladına vədə verib onu yerinə yetirməsin.”
Şəkksiz zarafat üzündən olan yalanlar böyük və ciddi yalanlara cürət tapmağa səbəb olur və bu, böyük yalanların müqəddiməsidir. Məhz buna görə də caiz deyildir. Bu cür yalanlar və vədəyə xilaf çıxmalar, xüsusilə övladlara qarşı, onların təlim-tərbiyəsində mənfi təsir qoyaraq azğınlığa düçar olmasına səbəb olur, onların pak fitrətlərini sarsıldır, bu da övladın tərbiyəsində xəyanət hesab olunur. Əmirəl-möminin Əli ibni Əbutalib (əleyhissalam) buyurur: "Həqiqətən insanlar gözəl ədəbə, qızıl və gümüşə olan ehtiyaclarından daha çox ehtiyaclıdırlar.”
Həzrət başqa bir hədisdə övladların ədəbli tərbiyə olunması barədə buyurur: "Atanın övlada etdiyi ən yaxşı bəxşiş, düzgün tərbiyəsidir və heç nə ona çata bilməz.”
Bundan əvvəlki hədisin yalnız tərbiyənin səhih bir ictimai yönünü təcəssüm etdirməsinə baxmayaraq onun kamil nümunəsi cavanlar və yeniyetmələrdir. Bu hədisdə də Həzrət Əmirəl-möminin Əli ibni Əbutalib (əleyhissalam) övladların ata tərəfindən gözəl tərbiyəsini ən gözəl hədiyyə və bəxşiş kimi təqdim edir.
İmam Sadiq (əleyhissalam) xatırladır ki: "Nə qədər ki, müxaliflər və əcnəbilər övladlarınızı yollarından azdırmayıb, onlara islami məsələləri öyrədin.”
Tarixdə var ki, bir nəfər öz övladı ilə Rəsuli Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in hüzuruna gəlib ərz etdi: "Ey Peyğəmbər, bu övladımın qarşısında olan borcum nədən ibarətdir?” Həzrət buyurdu: "Ona gözəl ad qoyub yaxşı ədəb verəsən, onun üçün yaxşı həyat yoldaşı seçəsən.”
Rəsuli Əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih) yenə buyurur: Uşaqları sevin və onlara rəhm edin. Onlara bir şey vədə versəniz, öz vədənizə əməl edin.”
Bu hədislərdən belə nəticə alırıq ki, övladların düzgün tərbiyəsi ictimaiyyətin ən zəruri ehtiyaclarından biridir. Əgər bu məsələyə diqqət yetirilməzsə, ictimaiyyətin, ailənin və fərdin həqiqəti, şərafəti təhlükə ilə qarşılaşacaq. Valideynlər bu barədə ağır məsuliyyətləri vardır, azacıq diqqətsizlik, səhlənkarlıq və ya etinasızlıq onların əziz sərmayələrini məhv edib puça çıxara bilər.
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6704
Bu gün: 0
