Şiəliyə yönəlmənin daxili maneələri.
Bəzən insan bu və ya digər məzhəbin haqq olduğunu bilir, lakin daxili maneələr ona bu məzhəbi qəbul etməyə imkan vermir. Şiəliyin qəbul edilməsində də belədir. Bir çox əhli-sünnə mənsubları tədqiqat zamanı şiəliyin haqq olduğunu anlayır və Əhli-beytə (ə) tapınmalı olduqlarını bilirlər. Lakin daxili maneələr yeni məzhəbi qəbul etmələrinə yol vermir. Aşağıda belə maneələrdən bir neçəsini diqqətinizə çatdırırıq: Kortəbii təqlid; Bir çox insanlar sələflərindən onlara irs qalmış fikirlərə, yanlış olsa belə, qarşı çıxmaqdan qorxurlar. Bu, məzhəb seçimi zamanı kortəbii təqlid tələsinə düşməyin nəticəsidir. Çünki etiqadda təqlid etmək insanı sələflərinin əqidəsini müqəddəsləşdirməyə vadar edir. Nəticədə isə insanı daxili maneələrlə üzləşdirir. Lakin həqiqət, axtarışda olan insanlara bu bağları qırıb atmaqda, onlara miras qalan fikirləri incələməkdə güc verir. İnsan bilməlidir ki, sələfləri, ata-babaları yanlış yolda olmuşlarsa, onun da bu yolu davam etdirməsinə lüzum yoxdur. Bizim vəzifəmiz, hətta sələflərmizin irsi fikirləri ilə üst-üstə düşməsə belə, haqqın ardınca getməkdir. Quran əcdadlarını kortəbii təqlid edənləri məzəmmət edr. Sudanlı Seyid Əhməd Mötəsim yazır: "Keçmiş alimlərə müqəddəs gözü ilə baxmaq insanı onların fikirlərinə mütləq şəkildə tabe olmağa sövq edir. Bu təslimçilik haqq yoldan yayınmağın başlıca amillərindəndir. Allah onların ağıllarını bizə dəlil olaraq göstərməmişdir. Buna görə də bizim onlara hörmətimiz onların fikirlərini incələməyimizə mane olmamalıdır. Əks təqdirdə bu Quran ayəsi bizə də aid olacaqdır:"Onlar deyəcəklər: "Ey Rəbbimiz! Biz ağalarımıza, böyüklərimizə itaət etdik, onlarsa bizi haqq yoldan azdırdılar” ("Əhzab” 67). Yasin Məyuf Bədrani bu haqda yazır: "İslam etiqadi məsələlərdə təqlidi, təslimçiliyi kifayət hesab etmir. Əksinə hər bir fərd öz əqidəsinin doğru olduğunu müstəqil şəkildə, hissiyata qapılmadan araşdırmalıdır”. Şiəliyi qəbul etmiş Tariq Zeyn əl-Abidin bu haqda yazır: "Axirətdə aqibəti acınacaqlı olan insanlar - qəlbləri irsi etiqadlarla dolu olanlardır. Onlar bu etiqadlarının doğru olduğunu güman edirlər”. Şəxsiyyətpərəslik;Əhli-sünnə tədqiqatçılarının şiəliyi qəbul etmələrinə mane olan digər mühüm amil isə onların cəmiyyətdə tanınmış, sayılan şəxsiyyətlərə qarşı çıxmağa cəsarət edə bilməmələridir. Hansı ki, məlum şəxsiyyətlər müsəlman cəmiyyətlərində bütə çevrilmişlər və heç kim onların məqamına yüksəlməyə cəsarət göstərmir.Saleh əl-Vərdani şəxsiyyətə pərəstiş tələsinə düşmək, insanları haqq ilə deyil, haqqı insanlarla tanımaq haqqında yazır: "Bu, yəhudi alim və rahiblərinin planıdır. Bu gün müsəlmanlar da həmin xəstəliyə yoluxmuş və şəxsiyyətlərin sözlərini yazılı dəlillərin əvəzinə qəbul edirlər”. O, sözünü davam etdirərək yazır: "Haqqı axtarmaq alimlərin sözünə yox, müqəddəs mətnlərə əsaslanmalıdır. Müqəddəs mətnlərin izi ilə getmək insanı haqqa doğru yönəldir. Şəxsiyyətlərin ardınca getmək isə çox keçmədən insanı müqəddəs mətnlərdən ayırır, uzaqlaşdırır. Onu müqəddəs mətnlərin deyil, şəxsiyyətlərin əsirinə çevirir. Tədqiqatda meyar müqəddəs mətnlərdir. İnsana məsuliyyəti yalnız müqəddəs mətnlər verir. İnsan onlara söykənərək ayaqda durur. Axirət əzablarından xilas edəcək yeganə qüvvə də odur.Burada müqəddəs mətnlər dedikdə məqsəd Quran ayəsi, ona və ağla müvafiq Peyğəmbər (s) kəlamlarıdır”. O, digər kitabında yazır: "Müsəlmanlar şəxsiyyətə pərəstişdən, sələflərmizin toxunulmaz müqəddəsliyi xülyasından uzaq olmalıdırlar. Müsəlmanların vəzifəsi İslam təfəkkürlərini islah etmək üçün şəxsiyyətlərə deyil, müqəddəs mətnlərə əsaslanmaqdır”. O, yazır: "Tədqiqatın başlıca şərti şəxsiyyətə pərəstişdən uzaq olmaq, yəni müstəqil şəxsiyyətə malik olmaq, digərlərinə ibadət etməməkdir. Mən öncə kitablara toxunulmaz müqəddəslik gözü ilə baxır, qorxaraq yanaşırdım. Səhabədən fəqihlərə qədər keçmiş sirli insanlara müəmmalı qorxu ilə baxırdım. Lakin toxunulmaz müqəddəslik buxovundan xilas olduğum zaman qarşımda həqiqətə yetmək üçün geniş bir yol olduğunu gördüm. Bəli, elə ki, tarixi hadisələrin araşdırılmasında kortəbiiliyi kənara qoydum, daha dəqiq desək, elə ki, müqəddəs mətnləri şəxsiyyətlərdən yüksəkdə tutdum, o zaman haqqı tanıdım. Mən haqqı tapdım, gümanın əhatə dairəsindən xaric olub haqqa yəqinin əhatə dairəsinə daxil oldum. Bu, Peyğəmbərdən (s) sonra İslam yolunu yenidən nəzərdən keçirdiyim zaman idi. Uzun illər sonra ruhum sərgərdanlıqdan xilas oldu. Gözüm İslam tarixinin görünməyən tətəflərinə düşdükdə müstəqim yola qədəm qoydum. Bu zaman pərdələr götürüldü, gözümün önündə Peyğəmbərin (s) Əhli-beytini (ə) gördüm və beləcə doğru yolun əlamətlərini duyub həqiqi İslama daxil olduğuma yəqin etdim”. İdris Hüseyni Məğribi bu haqda yazır: "Mən öncədən də həqiqətin istisnasız olaraq şəxsiyyətlərdən daha dəyərli olduğunu bilirdim. Başa düşürdüm ki, özümü, itirmiş həqiqətləri əldə etmək uğrunda mübarizəyə hazırlamalıyam. Gözlərimin önünə damarlarımda axan qan qədər mühüm şəxsiyyətlərdən ayrılmaq ehtimalı gəlirdi. Lakin bilirdim ki, Əbu Hüreyrənin dini baxımdan nə dəyəri var ki, mən onu dəstəkləmək üçün tarixi həqiqətləri araşdırmaqdan vaz keçim. Nə üçün onun rüsvayçılıqlarının üstünü örtmək üçün həqiqətləri təhrif etməliyəm? Əbu Hüreyrə etiqadi prinsiplərdən biridirmi ki, onu tarixin süzgəcindən keçirmək, cəhalətlərini etiraf etmək haram olsun? Onun rüsvayçılıqları qarşısında sakit qalıb onları dini həqiqətlərə qatmaq, İslamı bu fəsadlara qurban vermək namərdlik deyilmi?”
Kitabın adı: Haqqın izi ilə
Müəllif: Əli Əsğər Rizvani
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6704
Bu gün: 0
