Fədək və Əhli-beyt (ə) İmamları
Diqqət çəkən məsələlərdən biri də Fədəyin ilk qəsb olunmasından sonra Əhli-beyt İmamlarından (ə) heç birinin bu məsələnin üzərinə qayıtmamasıdır. Nə Əli (ə) öz hakimiyyəti zamanında, nə də sonrakı İmamlar (ə) bu məsələni qaldırmadılar. Ömər ibn Əbdül-əziz və hətta abbasi xəlifəsi məmun Fədəyin İmamlardan (ə) birinə qaytarılması barədə təşəbbüs göstərsələr də, İmamlar (ə) buna ciddi yanaşmadılar. Onların bu məsələdəki susqunluğunun səbəbi sual doğurur.
Bütün İslam ölkələri üzük qaşının (hakimiyyət) altında olarkən niyə Əli (ə) bu haqqı həqiqi sahibinə qaytarmadı? Nə üçün məmun, İmam Əli ibn Musa Rza (ə)-a zahirdə də olsa məhəbbət göstərməsinə baxmayaraq, Fədəyi o Həzrətə yox bəni-Haşimin nümayəndəsi Zeyd ibn Əli ibn Hüseynin nəvəsinə təqdim etdi?
Bu mühüm tarixi sualın cavabını belə izah etmək olar ki, İmam Əmirəl-möminin (ə) həmin qısa kəlamında lazım olanların hamısını bəyan edib: "Bəli, asimanın kölgə saldığı dünyadan əlimizdə, yalnız Fədək var idi. Bir dəstə insan ora göz dikdi, digərləri (bizləri) səxavət göstərircəsinə oradan əl götürdülər. Allah ən ədalətli hakimdir! Fədəkdən başqa bir ərazidə gözümüz yoxdur; sabah onsuzda da hamımız torpağa basdırılacağıq!"
Bu böyük şəxsiyyət əməli şəkildə sübut etdi ki, Fədəyi bir gəlir yeri, iqtisadi mənbə kimi istəmir, həm özü həm də xanımı tərəfindən gündəmə gətirdikəri vaxt məqsədləri, yalnız vilayəti təsbit etmək, İslam Peyğəmbəri (s)-ın xilafətini əyri yollara yuvarlanmaqdan qorumaqdır. İndi ki iş-şdən keçib və Fədək artıq maddi surət alıbsa, onu geri istəməyin nə faydası var?!
Şiələrin böyük alim və tədqiqatçısı Ələmul-huda Seyid Murtaza Əbul-Qasim Əli ibn Hüseyn ibn Musa Musəvinin bu zəmnində gözəl bir sözü vardır: " Əli (ə) zahirdə xilafət başına gətirildikdən sonra Fədəyi öz sahiblərinə qaytarılması haqqında söhbət açıldı. Həzrət (ə) cavab verdi: Mən Allahdan utanıramki, Əbu-bəkrin vermədiyi və ömərin də bunu imzaladığı bir şeyi əsl sahiblərinə qaytarım!"
Həzrət (ə) bu sözü ilə özünün böyüklüyünü göstərdi. Həm maddi bir sərmayə və mənbə kimi Fədəyə qarşı etirazlığını nümayiş etdirir, həm də onu sahibindən qəsb edənlərin adını çəkirdi.
Zahirdə də olsa, Peyğəmbər (s)-ın ailəsinə hörmət etdiklərini nümayiş etdirən bəzi xəlifələrin Fədəyi Əhli-beyt İmalarına (ə) deyil, məsələn, Zeyd ibn Əlinin nəvələrinə və ya Fatimə (s.ə.)-nın övladlarının nümayəndəsi qismində bəzi tanınmayan şəxslərə vermələrinə gəlincə: bunun mümkün olan iki səbəbi ola bilər:
1. Hidayət İmamları (ə) Fədəyi qəbul etmək istəmirdilər, çünki bu, o zaman mənəvi məsələdən çox maddi bir məsələ kimi görünərdi. Bəlkə də insanlar tərəfindən mənəvi imtiyaz kimi yox, dünya malına məhəbbət kimi dəyərləndiriləcəkdi. Başqa sözlə desək, İmamların (ə) həmin şəraitdə Fədəyi qəbul etmələri onlar üçün kiçiklik sayılacaqdı. Bundan əlavə, onların zalım rəhbərlərlə mübarizədə əl-qollarını da bağlamış olacaqdı. Bu təcrübə olunmuş bir həqiqət idi. Əhli-beyt mübarizəyə qalxmaq istədikdə, Fədəyi onların əlindən alardılar. Necə ki, İmam Həsən (ə)-ın övladları Abbasi xəlifəsi Əbu-cəfər hakimiyyətinə qarşı mübarizəyə qaxldıqları zaman xəlifə Fədəyi onlardan geri almışdı.
2. Zalım xəlifələr Əhli-beyt İmamlarının (ə) maddi imkanlarıniı genişlənməsini istəmirdilər. Harun ər-rəşidin məhşur bir dastanı var: " Mədinəyə gələndə İmam Musa ibn Cəfər (ə) çox böyük hörmət etdirdi və bu, onun oğlu məmun üçün yeni bir şey idi, lakin növbə hədiyyə paylamağa gələndə, İmam (ə) üçün kiçik bir hədiyyə göndərdi. Məmun buna cox təəccübləndi. Səbəbini soruşduqda, atasından təxminən bu məzmunda bir cavab aldı: " Elə bir iş görməməliyik ki, onlar qüdrətlənib bizim əleyhimizə qiyam qaldırsınlar!"
Mənbə: "Fatimə (s.ə) dünyanın ən üstün qadını" kitabı