DYEDDİNCİ DƏRS

ON İKİ İMAM HAQQINDA QISA MƏ`LUMAT

BİRİNCİ İMAM

ƏLİ İBNİ ƏBİ TALİB (ƏLEYHİSSALAM) İBNİ ƏBDÜL-MÜTTƏLİB İBNİ HAŞİM

    İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) peyğəmbərliyə tə`yin olunmasından 12 il əvvəl kə`bədə Allah evində dünyaya gəlib. Bu viladəti bütün müsəlman tirixçiləri nəql edirlər. Mübarək ramazan ayının 19-da hicrətin 40-cı ilində sübh namazı qılarkən məsciddə xəvariclərdən olan Əbdürrəhman ibni Mülcəm adlı bir nəfərin qılınc zərbəsi ilə yaralanır və ramazan ayının 21-də şəhid olur. Nəcəfi-Əşrəf şəhərində dəfn olunur.

     Atası: Əbu Talibdir. Nəql olunur ki, əsl adı İmrandır. Atası Əbdül-Müttəlib vəfat etdikdən sonra qureyş tayfasının başçılığı ona keçmişdir. İslam Peyğəmbərini (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) uşaq çağından himayət etmiş, qureyşin ona əziyyət verməsinin qarşısını almış və o Həzrətə iman gətirmişdir. Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) müdafiə etdiyinə görə "Əbu Talib məkanı!” adlı yerdə Peyğəmbərlə (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) birlikdə mühasirə şəraitində olmuşdur. Əbu Talib,   Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) peyğəmbərliyini e`lan etməsindən on il sonra vəfat etmişdir. Həmin ildə İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) zövcəsi Xədicə xanım da vəfat edir. İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) həmin ili ”hüzn” ili adlandırır. Peyğəmbərdən (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) hədisdə nəql olunur ki buyurur: "Nə qədər ki, Əbu Talib dünyada vardı qureyş mənə qarşı hücum edə bilmirdilər”

     Anası: Əsədin qızı Fatimədir. Uşaq vaxtı islam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) Əbu Talibin evində olanda Peyğəmbərə (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) çox yaxşılıqlar etmişdir.

HƏZRƏT ƏLİ HƏZRƏT(ƏLEYHİSSALAM)-IN İMAMLIĞI HAQQINDA NƏQL OLUNAN HƏDİSLƏRDƏN NÜMUNƏLƏR

1.   İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) peyğəmbər kimi gəlməsinin ilk ilində belə bir ayə nazil olur:

وَأَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ

  " Ən yaxın qohumlarını Allah yoluna də`vət et!”

      İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) bu ayədən sonra  Əbdül-Müttəlib övladlarını bir yerə yığıb belə buyurur: Ey Əbdül-Müttəllib övladları! Allaha and olsun ki, mən ərəblər arasında elə bir cavan tanımıram ki, mənim sizə gətirdiyim xəbərdən yaxşı bir xabar gətirsin! Mən sizə dünya və axirət xeyiri xəbərini gətirmişəm. Allah-taala Özü mənə əmr edib ki, bu sözü sizlərə çatdırım. Sizlərdən hansınız bu işdə mənim vəzirim olur və məndən sonra canişinim və xəlifəm olsun? Həzrət Əli (əleyhissalam) qalxır. Hamı O həzrətə tərəf diqqət edir. Buyurur: Ey Allahın peyğəmbəri! Mən bu işdə sizin köməkçini köməkçinizəm! Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) bu vaxt Əlinin (əleyhissalam) əlindən yapışıb buyurur: "Həqiqətən, bu sizin aranızda mənim qardaşım, canişinim və xəlifəmdir. Onu eşidin və itaətində olun!”

   Məclis dağılır. Hamı durur və gülərək Əbu Talibə istehza edib deyirlər: Sənə əmr olundu ki, oğlunu eşit və onun itaətində ol! 

2.     QƏDİR-XUM HƏDİSİ:  İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) ömrünün axır çığında hicrətin 10-cu ilində son həcc ziyarətindən Mədinəyə dönərkən həzrət Cəbrail İslam Peyğəmbərinə (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) nazil olub vəhy gətirir ki, səndən sonra Əli (əleyhissalam) müsəlmanlara imam tə`yin olunur. O vaxt bu ayə nazil olur:

    يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ

     "Ya Peyğəmbər! Rəbbin tərəfindən sənə nazil ediləni (ayəni) təbliğ et. Əgər (bunu) etməsən, (Allahın) risalətini (sənə həvalə etdiyimiz elçilik, peyğəmbərlik vəzifəsini) yerinə yetirmiş olmazsan. Allah səni insanlardan qoruyacaq.”

    İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) bundan sonra müsəlmanları gəm edib belə buyurur:

    "Ey müsəlmanlar! Mən sizin aranızda iki qiymətli əmanət qoyub gedirəm. Əgər onlardan yapışsanız məndən sonra yolunuzdan azmazsınız.  İki böyük əmanətdən biri göylərdən yerə qədər yetən Allahın kitabı Qur`an, digəri isə Əhli-Beytimdir.”  Sonra yenə buyurur: Məgər mən sizin özünüzdən də sizə əziz deyiləmmi? Dedilər: Bəli! Bu sözü üç dəfə təkrar edir. Onlar hər üçündə eyni cavabı verib həzrətin sözünü təsdiq edirlər. Həzrət Əli (əleyhissalam)-ın əlini qaldırıb buyurur:

       "Mən hər kimi ağası və rəhbəriyəmsə Əli də (məndən sonra) onun ağısı və imamıdır. İlahi! Onu dost tutanı Sən də dost tut! Hər kim Onunla düşmənçilik etsə Sən də onunla düşmənçilik et! Hər kim onu sevsə Sən də onu sev və hər kimdə ona qarşı kin olsa sən də ona qarşı kinli ol! Hər kim ona kömək etsə, Sən də ona kömək ol! Hər kim onu xar etmək istəsə, Sən də onu xar et! Həmişə onu Haqqla bir yerdə et!” 

   Əbu Səid Xidri nəql edir:  Bu sözlər deyiləndən sonra hələ cammat dağılmamışdı ki, bu ayə nəzil oldu:  

      الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلاَمَ دِيناً

    "Bu gün dininizi sizin üçün kamil etdim, sizə olan ne’mətimi tamamladım və sizin üçün din olaraq islamı bəyənib seçdim.”

    Bu arada şair Həsan ibni Sabit qalxıb dedi: Ey Allahın Rəsulu! İcazə verirsinizmi bu hadisə haqqında Əli (əleyhissalam) haqqında bir neçə beyt şe`r deyim ki, əhali eşitsin? Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) buyurur: Allahın bərəkəti ilə de! Şair durur və bu məzmunda şe`r deyir:

   Peyğəmbərləri Qədir-Xum günü onlara xitab etdi,

   Peyğəmbərinizi bu gün Qədir-Xumda eşidin!

   Soruşdu kimdi sizin rəhbər və mövlanız?

   Dedilər: Şəkk-şübhə yoxdu ki, hamıya mə`lumdur.

   Sənin Allahın xaliqimiz, Sən də rəhbərimizsən.

   Məgər sizə itaətdə bizdən bir günah görmüsən?

   Ona buyurdu: Dur! Ya Əli! Həqiqətən mən,

   Razıyam ki,məndən sonra canişinim və imamsan.

   Mən hər kimin mövlasıyamsa bu da onun rəhbəridir.

   Ona köməkçi olun və sədaqətlə dost tutun!

   Burda dua etdi: İlahi! Onu sevəni Sən də sev!

   Hər kim Əliyə düşmən olsa, ona düşmən ol!

     Bu zaman Əbu Bəkr və Ömər Həzrətə yaxınlaşıb dedilər: Ey bütün mömin və möminələrin ağası və rəhbəri təbrik edirik! 

    Bu vaxt kimsə Ömərə dedi: Sən Əlini elə tə`rif etdin ki, heç bir Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) səhabəsi bu fəzilətə nail olmayıb. Ömər cavab verdi: Bə`li! O, mənim rəhbərimdir!

  Həzrət Əli (əleyhissalam) buyurur:

    "İnsanlar üç qismdir: Bir dəstə təvazökar və mö`min alimlərdir. Bir dəstə səadət yolunda tə`lim edən müəllimlərdir. Bir dəstə də yaz qabağı çəmənlikdə bitən yaşıl otlara bənzər. Həzin bir yellə o tərəf-bu tərəfə əyilərlər. Elmləri də olsa ondan nur ala bilməzlər. Heç bir möhkəm yerdən yapışmayıblar!”    

 ÜÇÜNCÜ MƏ`SUM

HƏZRƏT FATİMEYİ-ZƏHRA (SALAMULLAHİ ƏLEYHA)

  Adı: Fatimə (salamullahi əleyha)

 Atasının adı: İslam Peyğəmbəri Məhəmməd (sələlləhi əleyhi və alihi və səlləm)

 Anasının adı: Xədicə (salamullahi əleyha)

 Təvəllüdü: 20 Cəmadiyüs-sani, cümə günü, be`sətin 5-ci ili.

 Doğulduğu yer: Məkkə

 Şəhadət ili: Hicri 11-ci il

Dəfn olunduğu yer: Mə`lum deyildir.

     Həzrət Zəhranın (salamullahi əleyha) doğumu əsnasında Allahın Peyğəmbəri  (sələlləhi əleyhi və alihi və səlləm) Xədicəyə belə buyurdu: «İndi Cəbaril mənə muştuluq verdi ki, pak və gül kimi bir qız uşağımız olacaqdır ki, bütün imam və mə`sum rəhbərlər onun nəslindən gələcək».

   Həzrət Fatimə (salamullahi əleyha) be`sətdən (həzrət Məhəmmədin peyğəmbərliyə seçilməsindən) beş il sonra, Cəmadüs-sani ayının iyirmisində, cümə günü Məkkə şəhərində dünyaya göz açdı.

    Həzrət Fatimə (salamullahi əleyha) nübüvvət və risalət evində tərbiyə alıb Peyğəmbərin elmindən faydalandı. Qur`anı Peyğəmbərin  (sələlləhi əleyhi və alihi və səlləm) dilindən eşidib öyrənir, həmişə özünü ən yaxşı və nümunəvi şəkildə tərbiyə edirdi. Həzrət Fatimə (salamullahi əleyha)  Qur`an və atasının sözlərinə ünsiyyət bağlamışdı. Özünü faydalı elmlərlə yetişdirib kamilləşdirdiyinə görə atası onu çox sevirdi.

     Peyğəmbərimiz (sələlləhi əleyhi və alihi və səlləm) Həzrət Fatiməni (salamullahi əleyha)  öz bədəninin bir hissəsi hesab edib, həmişə belə buyurardı: «Fatimə mənim bədənimin bir hissəsidir, hər kəs ona əziyyət etsə, mənə əziyyət edibdir, hər kəs də onu sevindirsə, məni sevindiribdir».

BƏRƏKƏTLİ AİLƏ

     Həzrət Fatimə (salamullahi əleyha)  Əli (əleyhissalam) ilə birgə böyümüşdü, onu qayğıkeş bir ər və atasının ətrafında dolanan yüksək bir insan kimi tanımışdı.

    Artıq bu iki insanın qəlbi xüsusi bir şəkildə bir-biri ilə qovuşmuşdu. Belə ki, heç birinin cahiliyyətlə əlaqəsi yox idi. İkisi də həyatlarının ilk illərindən başlayaraq risalət dənizi ilə vəhy nurunun kölgəsində böyümüşdülər. İkisi də Şe`bi Əbi Talibdə müşriklərin mühasirəsində üç il birlikdə dərd və zəhmət çəkmişlər.

     Həzrət Fatimə (salamullahi əleyha)    bilirdi ki, həzrət Əli (əleyhissalam)-ın maddi dövləti olmayıb, onun ən böyük sərmayəsi yalnız atasının hədəfləri uğrunda fədakarlıq etməsidir.

O bilirdi ki, əri bütün cavanlığını inam və cihad ilə keçirərək ömrü boyu İslam və müsəlmanlara xidmət etmiş, cihaddan başqa bir şey düşünməmişdir.

     Həzrət Fatimə (salamullahi əleyha)  İslam dünyasının rəhbəri Peyğəmbərin (sələlləhi əleyhi və alihi və səlləm) qızı idi; onun bir xidmətçisi olması zəruri deyildimi? Xeyr, o, belə bir şey istəmirdi.

   Xanım Zəhra (salamullahi əleyha)  özü un üyüdər, çörək yapar və bütün ev işlərini görərdi. Halbuki, bacıları Zeynəb, Ruqəyyə və Ümmü Gülsüm ərlərinin evində bolluq və ne`mət içində yaşayırdılar. Amma Fatimə (salamullahi əleyha)  hər şeydən çox Allahı düşünür və həmişə həqiqəti axtarırdı. Elə bir həqiqət ki, nur, su və hava kimi gözəllik və həyatın təməlidir.

     Fatimə (salamullahi əleyha)  cavan ağac kimi vəhy işığının kölgəsində böyüyüb, azadlıq və ədalət meyvəsi yetişdirərək Qur`anın buyurduğu kimi «Şəcəreye Təyyibə» (yaxşılar ağacının) başlanğıcı olmalı idi.

 İKİNCİ İMAM

HƏSƏN İBNİ ƏLİ İBNİ ƏBİ TALİB (əleyhissalam)

  Atası:  İmam Əli (əleyhissalam).

  Anası:  İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) qızı və qadınların üstünü Fatimədir.

     Hicrətin üçüncü ilində Mədinə şəhərində dünyaya gəlib. Hicrətin 50-ci ilində Əbu Süfyanın oğlu Müaviyənin hiyləsi və Əşə`sin qızı Cudənin əli ilə zəhərlənib şəhid olur. Mədinədə Bəqi qəbrəstanlığında dəfn olunub.

    İslam Peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alehi və səlləm) O həzrət və qardaşı imam Hüseyn (əleyhissalam) barəsində buyurur:

     "Həsən və Hüseyn hər ikisi imamdırlar. İstər qiyam etsinlər istər etməsinlər!”  

   Cabir Ənsari nəql edir: İmam Həsən (əleyhissalam)-dan eşitdim buyurdu:

     "Əxlaqi xüsusiyyətlər ondur: Dilin düzlüyü, günahı e`tiraf etməsi, sailə əta etmək, gözəl əxlaqlı olmaq, yaxşılığa yaxşılıq, qohum-əqraba ilə əlaqəni kəsməmək, qonşunun haqqın qorumaq, haqq sahibin tanımaq, qonağa ehtiram və onların başlıcası həyalı olmaqdır.”

  Mənbə: "Əqidəmiz nədir" kitabı