"Ali-İmran” surəsi (143-144)
143. وَلَقَدْ كُنتُمْ تَمَنَّوْنَ الْمَوْتَ مِن قَبْلِ أَن تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَيْتُمُوهُ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ
"Həqiqətən, siz ölümü (və şəhadəti) onunla üzləşməzdən qabaq (Bədr döyüşündən sonra) çox arzulayırdınız. Sonra onu (Ühüd döyüşündə) gördünüz, amma (narazılıqla) baxdınız.”
Bu ayənin nazil olma şəni haqqında deyilir: Bədr döyüşündə bəziləri şəhid oldu və müsəlmanlar qalib gəldilər. Döyüşdən sağ çıxanlardan bəziləri dedilər: "Kaş ki, biz də Bədr döyüşündə Allah yolunda şəhadətə çataydıq.” Amma həmin adamlar növbəti ildə - Ühüd döyüşündə baş götürüb qaçdılar. Bu ayədə həmin adamlar məzəmmət olunur.
Kərbəla şəhidlərinin ziyarətində deyirik: "Kaş ki, biz də sizinlə olaydıq və şəhadətə çataydıq.” Əgər belə bir fürsət verilsəydi, nə edərdik? Bu barədə düşünmüşükmü?
1. Arzularınız sizi aldatmasın və hər şüara, hər şüar verənə inanmayın.
2. İnsanlar əməl meydanında sınaqdan çıxır.
144. وَمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَن يَنقَلِبْ عَلَىَ عَقِبَيْهِ فَلَن يَضُرَّ اللّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللّهُ الشَّاكِرِينَ
"Məhəmməd yalnız bir peyğəmbərdir. Ondan qabaq da peyğəmbərlər (gəlmiş və) getmişlər. (Beləcə, peyğəmbərlər üçün də ölüm olmuşdur (var). Məgər o ölsə və ya öldürülsə, siz öz keçmişdəkilərinizəmi (onların ayinlərinəmi) dönəcəksiniz? Hər kəs geri dönsə, Allaha heç bir zərər yetirməz. Allah tezliklə şükür edənlərin mükafatını verəcək.”
Təfsirdə deyilir: Ühüd döyüşündə kafirlər Peyğəmbərin (s) alnına atdıqları daşla onu yaraladılar. Bir nida qopdu ki, Məhəmməd (s) öldürüldü. Bəziləri də Müsəb şəhadətə çatarkən peyğəmbərin şəhadətə çatdığını güman etdilər. Bu şayiə kafirlərin şadlanmasına və ruhlanmasına səbəb oldu. Müsəlmanlardan bir dəstəsi qorxuya düşüb qaçmağa başladı. Bəziləri də kafir komandanı Əbu-Süfyandan aman diləmək fikrinə düşdülər. Amma başqa bir qrup müsəlman uca bir səslə fəryad çəkib deyirdilər: "Əgər Məhəmməd (s) də olmasa, Məhəmmədin (s) yolu, Məhəmmədin (s) Allahı yerindədir. Qaçmayın!”
İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur: "Qətl ölümdən fərqli bir həqiqətdir. Hər bir şəhid gələcəkdə geri dönüb yenidən öləsidir.("Təfsire-Əyyaşi”, c. 2, səh. 113. ) Quranda buyurulur: "Hər kəs ölümü dadacaqdır.”("Ənbiya”, 35. )
1. Peyğəmbərin vəzifəsi Allahın əmrini bəyan etməkdir. Biz isə bu yolu davam etdirməliyik.
2. Məgər əvvəlki peyğəmbərlər öldükdə onların ardıcılları dindən çıxdımı?!
3. İslam cəmiyyəti elə təşkil olunmalıdır ki, hətta rəhbərin dünyasını dəyişməsi onun möhkəmliyini sarsıtmasın.
4. İslam peyğəmbəri də ilahi sünnələrə, eləcə də, ölüm və həyat kimi təbiət qanunlarına tabedir.
5. Şayiə yaymaq düşmənin üslublarındandır.
6. Peyğəmbərin yolu yox, ömrü məhduddur.
7. Fərdə pərəstiş qadağandır. Allahın yolu aydınlaşdırıldıqdan sonra rəhbərlərin gəliş-gedişi ilahi xəttin davamına zərbə vurmamalıdır.
8. İmanınızı o qədər möhkəmləndirin ki, hadisələr onu lərzəyə gətirməsin.
9. Peyğəmbərlərin yolundan əl çəkmək süqut və geriləməkdir.
10. Xalqın küfrünün Allaha heç bir zərəri yoxdur.
11. Haqq yolda müqavimət əməli şükrün ən yaxşı növüdür və onun mükafatı Allahın yanındadır.
Kitabın adı: Nur təfsiri (ikinci cild)
Müəllif: Möhsin Qəraəti