İmam (ə)-ın fədakarlığının şərhi

İslam tarixində baş verən hadisələri təhlil edən müasir Misir yazıçıları Əli (ə)-ın haqqını ona layiq ola biləcək şəkildə, yaxud heç olmazsa tarixlərdə yazılıb saxlanıldığı kimi bəyan etməmiş, onun göstərdiyi fədakarlığı başqaları ilə eyni səviyyədə tutmuşlar. Buna görə də biz o həzrətin fədakarlıqlarını qısa şəkildə, eyni zamanda onların öz tarixi mənbələrindən istifadə etməklə burada əks etdirməyi zəruri hesab edirik:
1-Ibni Əsir öz tarixində yazır:–Peyğəmbər (s) hər tərəfdən Qüreyş qoşununun dəstələrinin hücumuna məruz qaldı. Hər bir dəstə Peyğəmbərə həmlə etdikdə Əli (ə) da Peyğəmbərin fərmanı ilə onların üstünə həmlə edirdi, bəzilərini öldürməklə onların dağınıq şəklə düşməsinə səbəb olurdu. Bu hadisə Ühüddə bir neçə dəfə təkrar olundu. Bu fədakarlıqla əlaqədar vəhy elçisi nazil oldu və Peyğəmbər (s)-in yanında Əli (ə)-ın rəşadət və fədakarlığını tərifləyib dedi: "Onun göstərdiyi bu igidlik fədakarlığın ən yüksək həddidir."
Allahın Rəsulu da onun sözünü təsdiq edib dedi: "Mən Əli ilə, Əli də mənimlədir." Sonra meydanda bir səs eşidildi: "La fəta illa əli, la seyfə illa Zulfəqar", yəni Zülfüqar kimi bir qılınc, Əli kimi bir comərd şəxs yoxdur.
Ibni Əbil-Hədid bu hadisəni daha da ətraflı şəkildə şərh edərək yazır: "Peyğəmbəri öldürmək üçün hücum edən dəstə əlli nəfərdən ibarət idi, Əli (ə) da piyada olduğu halda, onları pərən-pərən salırdı."
Sonra isə Cəbrailin nazil olması hadisəsini nəql edib deyir: Tarixi cəhətdən heç bir şəkk olmayan bu məsələdən əlavə, mən Məhəmməd ibni Ishaqın "Ğəzəvat" kitabının bəzi nüsxələrində cəbrailin gəlməsi hadisəsini görmüşəm. Hətta bir gün öz müəllimim Əbdül-Vəhhab Sükeynədən bu hadisənin doğru olub-olmaması barədə soruşdum. O dedi ki, bəli, bu doğrudur. Mən ona dedim ki, bəs nə üçün bu doğru xəbəri "Sihahi-Sittə"nin (yəni sünnülərin mötəbər sayılan altı kitabının) müəllifləri qeyd etməmişlər? Cavab verdi ki, "Sihah"ın müəllifləri səhih hədislərimizdən çoxunu dərc etməkdə özlərini xəbərsizliyə vurmuşlar.
2-Əmirəl-möminin Əli (ə) "Rəsül-yəhud" (yəhudi başçıları) üçün öz səhabələrindən bir qrupunun iştirak etdiyi bir çıxışda öz fədakarlıqlarını belə şərh edir:–Qüreyş qoşunu bizim üstümüzə sel kimi həmlə edən bir vaxtda ənsar və mühacirlər öz evlərinə tərəf üz qoydular. Mənim yetmiş yaram ola-ola o həzrəti müdafiə etdim.
Bunu deyib əbasını qaldırdı, əlini hələ də əsər-əlamətləri qalmaqda olan yaralarının üstünə çəkdi. Hətta Şeyx Səduqun "Xisal"da nəql etdiyinə əsasən, Əli (ə) Peyğəmbər (s)-i müdafiə edərək o qədər rəşadət və fədakarlıq göstərdi ki, axırda qılıncı sındı. Peyğəmbər (s) öz qılıncını–Zülfüqarını ona verdi ki, Allah yolunda cihadı davam etdirsin.
3-Ibni Əbil-Hədid yazır: Peyğəmbərin köməkçilərinin əksəriyyəti qaçmağa üz qoyan vaxt o həzrətə qarşı təzyiqlər çoxaldı. Bəni-Kənanə və Bəni-Əbdi Mənaf qəbilələrindən bir qrupu Peyğəmbərə hücum etdi. Onların arasında dörd nəfər adlı-sanlı qəhrəman var idi. Əli (ə) pərvanə kimi Peyğəmbərin ətrafına dolanır və düşmənin ona yaxınlaşmasının qarşısını alırdı. Əlli nəfərdən artıq olan bir dəstə Peyğəmbəri öldürmək qəsdinə düşmüşdü. Yalnız Əli (ə)-ın şiddətli həmlələri onları dağıdırdı. Amma onlar başqa bir nöqtəyə yığışıb yenidən həmlə edirdilər. Bu həmlələrdə əvvəlcə o dörd nəfər qəhrəman və daha on nəfər (onların adları tarixdə qeyd olunmamışdır) öldürüldü. Cəbrail Əli (ə)-ın göstərdiyi bu fədakarlıqlar üçün Peyğəmbəri təbrik etdi. Peyğəmbər də buyurdu: "Əli məndən, mən də Əlidənəm."
4-Keçmiş müharibələrdə bayraqdar çox böyük bir rütbəyə malik idi və bayraq həmişə cəsur, qorxmaz və qüvvəli şəxslərə tapşırılırdı. Bayraqdarın güclü, müqavimətli olması başqa cəngavərlərin də yüksək ruhiyyədə olmasına səbəb olurdu. Əsgərlərə ruhi zərbə dəyməsin deyə, əksər hallarda bir neçə nəfər bayraqdar təyin olunurdu ki, əgər biri öldürülsə, digəri bayrağı əlinə alsın. Qüreyş başçıları müsəlmanların Bədr döyüşündəki igidlik və şücaətindən agah idi. Buna görə də öz cəsur əsgərlərindən çoxunu bayraqdar təyin etmişdi. Qüreyşin bayraqdarlıq işini öhdəsinə alan ilk şəxs Təlhə ibni Tüleyhə idi. Əli (ə)-ın qılınc zərbəsi ilə öldürülən ilk şəxs də o idi. O öldürüləndən sonra Səid ibni Təlhə, Osman ibni Təlhə, Şafe ibni Təlhə, Haris ibni Əbu-Təlhə, Əziz ibni Osman, Əbdüllah ibni Cəmilə, Iratə ibni Şərahbil və Sovəb növbə ilə bayrağı götürmüş və hamısı da Əli (ə)-ın qılınc zərbəsi ilə öldürülmüşdü. Bunların öldürülməsi ilə Qüreyş ordusu qaçmağa başladı və beləliklə, müsəlmanların ilk qələbəsi məhz Əli (ə)-ın fədakarlığı nəticəsində əldə edildi.
Mərhum Şeyx Müfid özünün "Irşad" kitabında Imam Sadiq (ə)-dan nəql edir ki, Qüreyşin bayraqdarları doqquz nəfər idi və hamısı da bir-birinin ardınca və Əli (ə)-ın zərbəsi ilə öldürüldü. ibni Hişam özünün "Siyrə" kitabında adları çəkilənlərdən əlavə, bir neçə adamın adını da çəkərək qeyd etmişdir ki, onlar ilk həmlədə Əli (ə)-ın zərbəsi ilə öldürülmüşdür.

Kitabın adı: Vilayət günəşi (birinci cild)
Müəllif: Ayətullah Cəfər Sübhani