Üçüncü fəsil

Bədr döyüşünün misilsiz qəhrəmanı

Öz dəvəsinin qulaqlarını kəsib burnunu yarmış, palanını döndərib tərsinə qoymuş Zəmzəm adlı bir nəfərin qorxulu və tükürpədici nərəsi Qüreyş başçılarının diqqətini özünə cəlb etdi. O öz köynəyini öndən və arxadan cırmışdı, qulaqlarından və burnundan qan axan bir dəvənin üstündə durub qışqırırdı: "camaat, müşklə yüklənmiş dəvələr Məhəmməd və onun dostları tərəfindən təhlükədədir! Onlar istəyirlər ki, bu sərvətin hamısını Bədr çölündə müsadirə etsinlər. Fəryada yetişin! Kömək edin!"
Ara verməyən bu nalə və haray-həşirlər, Qüreyşin bütün dilavər və şücaətli cavanlarının öz ev-eşiklərini və işlərini buraxıb onun ətrafına yığışmasına səbəb oldu. Zəmzəmin yalvarışı və naləsi, həmçinin dəvənin insanı riqqətə gətirən vəziyyəti camaatın ağlını başından çıxarmışdı. Camaatın əksəriyyəti, Qüreyş karvanına nicat vermək üçün Məkkədən Bədr çölünə tərəf yola düşməyi qərara aldı.
Peyğəmbər heç vaxt bir kəsin mal-dövlətinə göz dikib onların sərvətini nahaq yerə müsadirə etməz. (Peyğəmbərin şəni belə işlərdən çox-çox uzaqdır!) Amma görəsən Peyğəmbərin belə bir qərara gəlməsinin səbəbi nə idi? Bu işi görməkdə Peyğəmbərin iki məqsədi vardı:
1) Qoy Qüreyş başçıları bilsinlər ki, onların ticarət yolları islam qüvvələrinin ixtiyarına keçmişdir. Əgər onlar islamın təbliğ olunub yayılmasına maneçilik törətsələr və müsəlmanları söz azadlığından məhrum etsələr, onların həyat damarları islam qüvvələri tərəfindən kəsiləcək. Çünki natiq nə qədər güclü olsa və nə qədər ixlas və mətinlik göstərsə də belə, təbliğ və söz azadlığına nail olmayınca, öz vəzifəsini lazımınca yerinə yetirə bilməyəcəkdir.
Məkkə mühitində Qüreyş başçıları islamın təbliğ olunmasında və camaatın təkallahlığa yönəlməsində ən böyük mane idi. Onlar bütün qəbilələrə həcc mövsümündə Məkkəyə daxil olmaq icazəsi vermişdilər, amma islam rəhbəri və müsəlmanlar üçün Məkkəyə daxil olmağı tamamilə qadağan etmişdilər. Hətta əgər bacara bilsəydilər, Peyğəmbəri də öldürəcəkdilər. Halbuki həcc günlərində camaat Hicazın hər yerindən Allah evinin ətrafına yığışırdılar. Bu günlər də tövhid və pak bir ilahi ayinin təbliği üçün ən yaxşı bir fürsət idi.
Məkkədən Mədinəyə köçüb gedə bilməyən müsəlmanlar Qüreyşin ardıcıl əzab-əziyyətlərinə məruz qalırdılar; həm onların, həm də mühacirət edən, amma mal-dövlətlərini özləri ilə apara bilməyənlərin malları həmişə Qüreyş tərəfindən təhlükədə idi. Peyğəmbər (s) Qüreyşin ticarət karvanını müsadirə etməklə hər növ azadlığı müsəlmanlardan alıb onları daim əzab-əziyyətə düçar edənləri və onların mal-dövlətini müsadirə etməkdən çəkinməyənləri yaxşıca tənbeh etmək istəyirdi. Buna görə də, Peyğəmbər (s) hicrətin ikinci ilinin Ramazan ayında 313 nəfər ilə Qüreyşin karvanında olan malları müsadirə etmək üçün Mədinədən çıxdı və Bədr quyularınının yanında dayandı. Məkkəyə doğru qayıdan Qüreyş karvanının yolu Bədr kəndindən keçirdi. Karvanbaşı Əbu Süfyan Peyğəmbərin belə bir qərarından xəbərdar idi və Zəmzəmin vasitəsi ilə bu məsələni Məkkədə Qüreyş başçılarına xəbər vermiş və onlardan istəmişdi ki, özlərini karvanın köməyinə yetirsinlər. Zəmzəmin yaratdığı səhnə Qüreyş dilavərlərinin və cəngavərlərinin karvanın xilas edilməsi və işin müharibə ilə qurtarması üçün ayağa qalxmalarına səbəb oldu. Qüreyş başçıları hərbi təlim görmüş, çoxlu müharibələrdə iştirak etmiş və o dövrün silahları ilə təchiz olunmuş doqquz yüz nəfərlə birlikdə Bədr çölünə tərəf hərəkət etdilər. Amma mənzilə çatmazdan əvvəl Əbu Süfyanın göndərdiyi başqa bir qasid vasitəsi ilə xəbər çatdı ki, karvan öz yolunu dəyişmiş, dolayısı yolla müsəlmanlar olan yerin həndəvərindən çıxaraq, özünü xilas etmişdir. Bununla belə, onlar bünövrəsi hələ möhkəmlənməmiş islam hökumətini məhv etmək üçün öz yollarına davam etdilər və hicrətin ikinci ilinin Ramazan ayının on yeddisində sübh çağı təpənin arxasından Bədr çölünə axışdılar. Müsəlmanlar Bədrin şimal keçidində Əl-üdvətüd-dünya dərəsinin ətəyində özlərinə mövqe seçib karvanın keçməsini gözləyirdilər. Elə bu vaxt xəbər çatdı ki, Qüreyş dilavərləri ticarət mallarını qorumaq üçün Məkkədən çıxmış və Əl-üdvətül-qüsva dərəsinin yüksək bir nöqtəsində özlərinə mövqə seçmişlər.
Peyğəmbərin ənsarla olan müqaviləsi müharibə müqaviləsi deyil, müdafiə müqaviləsi idi. Onlar Əqəbədə Peyğəmbərlə əhd-peyman bağlamışdılar ki, əgər düşmən Mədinəyə yürüş etsə, Peyğəmbəri müdafiə edəcəklər, Mədinədən xaricdə isə onun düşmənləri ilə işləri yoxdur. Buna görə də, Peyğəmbər (s) ənsarın cavanları və bir qrup mühacirdən təşkil olunmuş hərbi şurada ümumi rəy sorğusu keçirdi. Bu şurada müzakirə olunan məsələ bir tərəfdən bəzilərinin şücaətli, digər tərəfdən isə bəzilərinin qorxaq olmasını aşkara çıxardı. Əvvəlcə Əbu Bəkr ayağa qalxıb dedi:–Qüreyşin böyükləri və dilavərləri bu ordunun təchiz olunmasında iştirak etmişlər. Qüreyş heç vaxt bir dinə iman gətirməmiş, bir an belə xar və zəlil olmamışdır. Biz isə kifayət qədər hazırlıqla çıxmamışıq. (Yəni, məsləhət görürəm ki, bu yolla Mədinəyə qayıdaq.)
Ömər də ayağa qalxıb dostunun sözlərini təkrar etdi. Bu vaxt Miqdad ayağa qalxıb dedi:–Allaha and olsun ki, biz Bəni-Israilin Musaya: "Ey Musa, sən və Allahın gedib cihad edin, biz də burada oturmuşuq" dediyi sözləri yox, bunun əksini deyirik: "Sən öz Pərvərdigarının mərhəməti sayəsində cihad et, biz də sənin önündə vuruşacağıq."
Təbəri yazır: "Miqdad danışmaq üçün ayağa qalxanda Peyğəmbərin (o iki nəfərin sözlərindən narahat olduğuna görə) qəzəbdən sifəti tutulmuşdu, amma Miqdadın kömək etmək barədə ümidilə dolu olan sözləri sona çatdıqda həzrətin sifəti açıldı."
Səd Məaz da ayağa qalxıb (Qırmızı dənizə işarə edərək) dedi:–Siz haraya ayaq qoysanız, biz də sizin ardınızca hərəkət edəcəyik. Bizi hara məsləhət görürsünüzsə, ora da göndərin.
Bu vaxt Peyğəmbərin üzündə şadlıq və sevinc izləri görünməyə başladı. Onlara müjdə olaraq buyurdu:–Mən Qüreyşin qətlgahını görürəm.
Sonra islam qoşunu Peyğəmbər (s)-in rəhbərliyi ilə yola düşdü və Bədr sularının yaxınlığında özlərinə mövqe seçdilər.

Kitabın adı: Vilayət günəşi (birinci cild)
Müəllif: Ayətullah Cəfər Sübhani