Əhli kitab qadınları ilə evlənməyi bəyan edən ayələrin nəsxi
«Allaha şərik qərar verən [Onu inkar edən] qadınlar imana gəlməyincə onlarla evlənməyin.»(Bəqərə-221).
Bəzilərinin irəli sürdükləri nəzəriyyəyə əsasən, bu ayə ehsan ayəsi ilə nəsx olunmuşdur.
«Möminlərin, həmçinin sizdən əvvəl kitab verilmişlərin [yəhudilərin və xaçpərəstlərin] azad və ismətli [özlərini zinadan və nəfslərini haram şeylərdən qoruyan] qadınları mehrlərinizi verdiyiniz, namuslu olub zina etmədiyiniz və asina saxlandığınız təqdirdə [evlənmək üçün] sizə halaldır.» (Maidə-5).
İbni Abbas, Malik ibni Ənəs, Süfyan və Əbdürrəhman ibni Əmr Əuzai belə bir fikirdədirlər ki, Bəqərə surəsinin 221-ci ayəsi bu ayə ilə nəsx olunmuşdur. Lakin Abdulla ibni Əmr onların əksinə olaraq Tövbə surəsinin 5-ci ayəsinin qeyd olunan ilk ayə ilə nəsx olunduğuna dair fikir irəli sürmüşdür. Beləliklə müsəlmanların əhli kitab qadınları ilə evlənməsini haram etmişdir.
Müəllif:
Bu bir həqiqətdir ki, ayə nə nəsx olmuş, nə də öz qanunvericilik xüsusiyyətini itirmişdir. Əgər evlənmənin haram olduğunu bəyan edən birinci ayədə müşrik qadınlar deyildikdə, bütpərəst qadınlar nəzərdə tutulursa – belə ki, ayənin zahiri mənası bu mətləbə işarə edir – bunun haram olması ikinci ayədə əhli kitab qadınları ilə evlənməyə icazə verilməsi ilə heç bir ziddiyyət təşkil etməyir. Və belə bir halda ayələr bir-birini nəsx etməyəcəkdir. Və əgər nəsx nəzəriyyəsinin tərəfdarlarının dedikləri kimi müşrik qadınlar dedikdə, istər bütpərəst, istərsə də əhli kitab qadınları nəzərdə tutularsa birinci ayə «ümumi», ikinci ayə isə «xüsusi» xarakter daşıyacaqdır. Və həmişə olduğu kimi xüsusi (müəyyən) hökm ümumiyyət xarakteri daşıyan başqa bir hökmü nəsx deyil, əksinə olaraq onu xüsusiləşdirir. Çünki, belə bir mənaya əsasən birinci ayə (ümumi hökm) istər müşrik, istərsə də əhli kitab qadınlarına da şamil olunur. İkinci ayə isə yalnız əhli kitab qadınlarına aid olmaqla ümumi hökm verən birinci ayəyə əlavə olunacaqdır. Və nəticədə hər iki ayənin [ümumi] mənası bundan ibarət olacaqdır. Müsəlmanların bütpərəst qadınlarla evlənməsi haram [birinci ayə], əhli kitab qadınlarla isə halaldır [ikinci ayə].
Göründüyü kimi əvvəlki ayələrdə olduğu kimi nəsxə səbəb olası hər iki ayənin məna və məfhumunda ziddiyyət nəzərə çarpmır.
Lakin sual doğuran məsələlərdən biri də əhli kitab qadınları ilə müvəqqəti evlənmə məsələsidir. Şiə alimləri əhli kitab qadınları ilə müvəqqəti evlənməyi düzgün və halal hesab edirlər. Belə bir əqidəyə əsaslanmağın əsas səbəbi ayədə istifadə olunan və müvəqqəti evlənməni bəyan edən (vəlmuhsinat) ibarət və əhli kitab qadınları ilə daimi evlənmənin haram olduğunu bəyan edən nəql olmuş bir çox hədis və rəvayətlərdir.
Bu əqidənin müqabilində şiə alimlərinin bir qismi əhli kitab qadınları ilə daimi evlənmənin halal olduğuna dair öz fikir və mülahizələrini irəli sürmüşlər. Həsən və Əli Babəveyhi, həmçinin Məhəmməd ibni Babəveyhi buna misal çəkmək olar. Onlar əhli kitab qadınları ilə daimi evlənməni halal hesab etməklə bu məsələyə dair yaranmış bütün nöqsanları aradan götürmüşlər. Və biz gələcək fəsillərdə bu məsələyə dair ətraflı söhbət açacağıq.
Kitabın adı: Əl-bəyan 1-ci cild
Müəllif: Ayətullah Hacı Seyyid Əbülqasim Xoyi
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6677
Bu gün: 0
