Pis ad, təhqir və məxəmmətə səbəb olur
Ərəb qəbilələrinin başçılarından birinin adı "Cariyə" idi. "Əqrəbül–Məvarid" adlı lüğət kitabında "Cariyə" sözünün ərəbcə mənasında yazılır: "Cariyə", zəhərli ilan növlərindən birinin adıdır.
Qəbilə başçısı Cariyənin, güclü və yaxşı danışıq qabiliyyəti var idi. O və bir dəstə, Müaviyənin zalim hökumətindən narazı idilər. Müaviyə bu mövzunu hiss edirdi. Qərara alır ki, əhalinin gözü qarşısında onu təhqir edib, onun adını məsxərə ünvanı ilə çağırsın. Fürsət qarşıya çıxdı. Müaviyə Cariyə ilə üzbəüz gəlir. Müaviyə ona belə dedi:"Tayfan və qəbilənin yanında nə qədər alçaqsan ki, adını "ilan" qoyublar?Cariyə fikirləşmədən cavab verir: "Sən özün, tayfan və qəbilənin yanında o qədər alçaqsan ki, adını Müaviyə qoyublar. Yəni, dişi it". Müaviyə çox narahatlıqla ona deyir ki, "Sakit ol! Anasız! Cariyə cavab verir: Mənim anam var! Allaha and olsun! Sənin qəzəbini özündə yetişdirən qəlblər, bizim sinələrmizdədir. Müaviyə dedi: "Allah sənin kimilərini cəmiyyətdə çoxaltmasın."(Kudək cil 2 səh 228 )
İkinci misal, Müaviyənini dövründə yaşayan böyük bir tayfanın başçısı, "Şərik ibni Əvər" adlı bir kişi barəsindədir. Bədheybət bir görkəmi var idi. Adı Şərik idi. Bu ad, insan üçün yaxşı deyil. Atasına, "Əvər" deyirdilər. Əvər, ərəbcə bir gözü eyibli olana deyirlər.
Müaviyənin qüdrətinin ən çox tüğyan edən günlərinin birində Şərik ibni Əvər onun məclisinə daxil olur. Müaviyə ona deyir: Sənin adın Şərikdir, Allahın isə şəriki yoxdur. Sən Əvərin oğlusan. Sağlam gözlü səndən yaxşıdır. Pis üzün var. Xoş üzlü, pis üzlüdən yaxşıdır. Nəyə görə qəbilən səni özünə başçı seçib?Şərik cavabında deyir: Allaha and olsun ki, sən Müaviyəsən. Müaviyə "av-av"edən itə deyilir. Sən "av–av" etdin. Adını Müaviyə qoydular. Sən Hərbin oğlusan, halbuki, sülh müharibədən yaxşıdır. Sən Səxrin (daşı)oğlusan halbuki, düz yer, daşlıqdan yaxşıdır. Bütün bunlarla necə oldu ki, səni müsəlmanlara rəhbər seçiblər. Bu sözlər Müaviyəni məğlub edir və Şərikə and verir ki, onun məclisindən çıxsın."(Kudək cil 2 səh 228 )
Əzaların naqis və surətin çirkin olması, insanda təhqirlik hissi əmələ gətirdiyi kimi pis ad və ləqəb də insana təhqirlik hissi verir. Ona görə də, İslam tövsiyə edir ki, övladlarınıza yaxşı ad qoyun. Bu ad onların şəxsiyyətinə çox təsir edir. Onların ruhlarını təhqirlik hissindən xilas edir.
Bura kimi qısa da olsa, valideynlərin vəzifələrindən olan yaxşı ad seçmək barəsində bəhs etdik. İndi də onların iş vəzifəsi barəsində bəhs edəcəyik. İmam Səccad (əleyhissalam) bu vəzifəyə işarə edərək buyurur:
"Ata övladını yaxşı ədəblə tərbiyə etmək və Allahı ona tanıtdırmaqda məsuliyətlidir."
İndi də rəvayətlərdə övladın tərbiyə olunması barəsindəki göstərişlərə nəzər salaq.
Kitabın adı: İslamda hüquq nəzəriyyəsi
Müəllif: Qudrətullah Məşayixi