Məscid inşasında mühüm tövsiyələr
38. Əbu Qütadədən nəql olunur: «Allahın Rəsulu (s) ənsardan (özləri üçün məscid tikmək istəyən) bir qrup şəxslə qarşılaşdıqda‚ buyurdu: «Sahəsi geniş bir məscid tikin ki‚ gələcəkdə onu dolduracaqsınız.»
39. Həzrət Məhəmməd (s): «Dəstəmazxanaları məscidə yaxın tikin.»
Məqsurə düzəltmə
47. İmam Baqir (ə): «Bu məqsurələr keçmiş xəlifələrdən heç birinin zamanında yox idi. Zülmkarlar onu ortaya çıxardtılar. Belə bir məkanda dayanıb camaat namazı qılan pişnamaza iqtida edən şəxsin namazı düzgün deyil.»
48. Şeyx Tusi Davud ibn Qasim Cəfəridən nəql edir: «İmam Həsən Əsğərinin (ə) yanında idim. Buyurdu: «Qaim (ə.c.) qiyam etdiyi zaman məscidlərin minarələrini və məqsurələrini məhv edəcəkdir.» Öz-özümə dedim: «Axı bunun nə mənası var ki?» İmam (ə) üzünü mənə çevirib‚ buyurdu: «Mənası budur ki‚ bütün bunlar dinə sonradan artırılmış bidətlərdir. Heç bir peyğəmbər və ilahi höccəti belə şeylər tikməmişdir.»
49. Bu il (h.q. 44-cü il) Müaviyə məsciddə məqsurə tikdirdi, bayram günlərində minbərləri namaz qılınan yerlərə daşıtdırdı və bayram namazı xütbəsini namazdan qabaq oxudu. Çünki xalq namazdan sonra (tez ayağa qalxıb) gedirdilər ki‚ (carçı) Əlini (ə) söyərkən eşitməsinlər. Elə buna görə də‚ Müaviyə xütbəni namazdan öncə oxuyurdu. O‚ Peyğəmbərin ailəsini hiddətləndirmək məqsədilə Fədəyi Mərvan ibn Həkəmə bağışladı.
Mehrab tikmək
50. İmam Baqir (ə): «Həzrət Əli (ə) məscidlərdəki mehrabları müşahidə etdikdə‚ onları yerlə-yeksan edirdi. O‚ buyurur: «Bu mehrablar yəhudilərin qurban kəsdikləri yerə oxşayır.»
51. Qüdsi-hədisdə Allah-Təala Şəəya (ə) peyğəmbərə belə vəhy etdi: «Mənim üçün evləri (məscidləri) dəbdəbəli şəkildə bina edirlər və məscidləri (həddindən artıq‚ gərəksiz yerə təmtəraqlı formada) bəzəyirlər. Yaşamadığım evlərin dəbdəbəli şəkildə tikilməsinə nə ehtiyacım var?! Daxil olmayacağım məscidlərin təmtəraqlı formada bəzədilməsinə mənim nə ehtiyacım var? Mən onların möhtəşəm şəkildə tikilməsini yalnız ona görə əmr etmişəm ki‚ orada məni yad etsinlər‚ şənimə həmd oxusunlar. Amma insanlar bu məkanlarda vücudlarını‚ ağıllarını və qəlblərini korlayıb‚ viran edirlər!»
Həzrət Məhəmməd (s) buyurmuşdur:
52. (Qiyamət gününün nişanələrini buyurarkən) Ey Süleyman! O zaman məscidlər kilsələr və sinanoqlar kimi bəzədiləcəkdir.
53. Dünyanın axırı gəlib çatdıqda‚ ümmətimin arasında məscidlərini zinətli və təmtəraqlı tikən‚ amma qəlblərini xarabalığa çevirmiş şəxslər peyda olacaqlar. Onların heç biri, hətta köynəyinə əhəmiyyət verdiyi qədər belə‚ dininə əhəmiyyət verməyəcəkdir. Belə ki‚ onlar yalnız dünyəvi mənfəətləri təhlükə altına düşməyənədək‚ dinin kənarında olarlar.
54. Hər bir xalqın əməlləri‚ məscidlərin yalnız zahiri görünüşünü abadlaşdırdığı‚ (amma ilahi əmrlərinə məhəl qoymadığı) zaman dəyərsiz olar.
55. Quranların gözəl cildli (nəfis şəkildə çap) olduğu‚ məscidlərin (hədsiz dərəcədə) zinətləndirildiyi‚ minarələrin (möhtəşəm formada) ucaldıldığı‚ Quranın musiqi ilə oxunduğu‚ məscidlərin (yalnız) keçid yerinə çevrildiyi zaman‚ mömin‚ qırmızı kükürtdən də əlçatmaz olar. Bəli‚ insanların tikdiyi məscidlər çox bəzəkli‚ üst-başları təmiz‚ lakin qəlbləri isə ölmüş heyvandan daha iyrənc şəkildə qoxuyar.
56. İmam Əli (ə): «Bil ki‚ insanlar (ilahi əmrlərinə baş əyməyib) yalnız məscidlərin zahiri görünüşünü abadlaşdırdıqları zaman əməlləri korlanmış‚ yararsız olmuşdur.
57. Ömər ibn Cüməyrdən nəql olunur: «İmam Baqirdən (ə) divarları rəsm və şəkillərlə bəzədilmiş məsciddə namaz qılmaq barəsində soruşdum. Buyurdu: «Bu işi bəyənmirəm. Lakin hələ ki‚ sizə heç bir ziyanı yoxdur. Amma ədalət bərpa olduqda‚ bu haqda veriləcək hökmü anlayacaqsınız.»
58. Rəvayət olunur ki‚ məscidin hər bir tərəfindən 40 gəz
qədər məsafə məscid ərazisidir.
59. İmam Əli (ə): « Məscidin hər bir tərəfindən 40 gəz qədər məsafə məscid ərazisidir (müqəddəsliyini daşıyır). Evinin hər bir tərəfində yerləşən 40 ev isə sənin qonşundur.
Şərh: Əllamə Məclisi deyir: «Adətən, fəqihlər məscidin ərazisi haqqında bəhs etmirlər. Lakin (Şəhid) «Əd-Durus» kitabında yazır: «Şeyx Səduqun rəvayətinə əsasən, məscidin ərazisi hər tərəfdən 40 gəzdir və əkinçiliyə yararsız sahələrdə (məscidin haqqının‚ torpağı əkinə yararlı hala gətirən şəxsə nisbətən daha üstün olduğu üçün) olmalıdır. Həmçinin, bu hədis məscidin 40 ev məsafəliyində yerləşən qonşularının‚ daha yaxınlıqda yerləşən başqa bir məscid olmadığı halda‚ Allahın evində ibadətlə məşğul olmasının müstəhəb olduğuna təkid edir.»
Kitabın adı: Məscid
Müəllif: Məhəmməd Reyşəhri