Günaha zəmin yaradan ictimai amillərdən biri də nalayiq rəhbərlərin hakimiyyətdə olmasıdır. Eləcə də ölkədə nalayiq işçi və icraçıların olması günahın çoxalmasına artıq tə’sir göstərir. «İsra» surəsinin 16-cı ayəsində oxuyuruq:
وَاِذا اَرَدْنا اَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً اَمَرْنا مُتْرَفِيها فَفَسَقُوا فِيها فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْناها تَدْمِيراً
«Hər hansı şəhəri məhv etmək istəsək, dövlətli başçıları doğru yola çağırırıq, əmrimizdən çıxarlar. Onlar əzab çəkməyə layiq olandan sonra bu şəhəri darmadağın edərik».
Bu ayədən belə aydın olur ki, ictimai pozğunluqların çox hissəsi Allahdan xəbərsiz varlılar tərəfindən törənir. Onlar başqalarını istismar edib öz tə’sirləri altına alırlar. Camaat da onların yolunu gedir, nəticədə ilahi əzaba düçar olurlar. Hər halda, insanlar arasında nüfuzlu şəxsiyyətlər cəmiyyətə daha çox tə’sir etməyə malikdirlər. Elə buna görədir ki, hədislərin birində oxuyuruq:
النّاسُ عَلى دينِ مُلُوكِهِمْ
«İnsanlar öz rəhbərlərinin dinindədirlər».
Başqa bir hədisdə İmam Əli (ə) buyurur:
النّاسُ بِاُمَرائِهِمْ اَشْبَهُ مِنْهُمْ بِآبائِهِمْ
İnsanlar öz atalarından çox rəhbərlərinə oxşayırlar.»
«Nəhl» surəsinin 100 –cü ayəsində oxuyuruq:
اِنَّما سُلْطانُهُ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُ وَالَّذِينَ هُمْ بِهِ مُشْرِكُونَ
«Şeytanın şərri ancaq ona (şeytana) qulaq asanlara və müşriklərə çatar».
Bu ayə onu göstərir ki, şeytansifət rəhbərlərə itaət etmək cəmiyyəti günaha tərəf çəkir, fəsadın və pozğunluğun yayılmasına səbəb olur. «Kəhf» surəsinin 28-ci ayəsində oxuyuruq:
وَلا تُطِعَ مَنْ اَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنا وَاتَّبَعَ هَواهُ وَكانَ اَمْرُهُ فُرُطاً
«Bizi unudub həvayi-nəfsinə qul olan və hər işində həddi aşan adamlara itaət etmə!»
Bu mövzuya aid bir neçə hədisi nəzərinizə çatdırırıq.
İslam Peyğəmbəri (s) buyurur:
اِنَّما اَخافُ عَلى اُمَّتي ثَلاثاً: شُحّاً مُطاعاً وَهَوىً مُتَّبَعاً وَاِماماً ضالاً
«Ümmətimin üç işindən qorxuram:
a. Paxıllıq etmələrindən.
b. Nəfsani istəklərinə itaət etmələrindən.
v. Nalayiq rəhbərlərə itaət etmələrindən.»
Başqa bir hədisdə İmam Əli (ə) buyurur:
فَلَيْسَتْ تَصْلُحُ الرِّعِيَّةُ اِلاّ بِصَلاحِ الْوُلاة
«Camaatın düz yola gəlməsi onların rəhbərlərinin düz yola gəlməsinə bağlıdır.»
İmam Sadiq (ə) buyurur:
مَنْ اِدَّعى اِمامَةً مِنَ اللهِ لَيْسَتْ لَهُ، وَمَنْ جَحَدَ اِماماً مِنَ اللهِ، وَمَنْ زَعَمَ اَنَّ لَهُما فِي الاِْسْلامِ نَصِيباً
«Allah-təala qiyamət günü üç dəstə insanla danışmaz, onların günahını bağışlamaz və onları çətin əzaba düçar edər:
1. Özlərini yalandan Allah tərəfindən tə’yin olunmuş rəhbər kimi tanıtdıran şəxslər.
2. Allah tərəfindən tə’yin olunmuş rəhbəri inkar edən şəxslər.
3. Bu iki dəstəni müsəlman bilən şəxslər.
Bir şeyə diqqətli olmaq lazımdır ki, ali rütbəli şəxslərin cəmiyyətdə böyük rolu olduğu kimi, kiçik dövlət işçiləri də öz səviyyələrinə uyğun cəmiyyətdə yer tuturlar. Deməli, onlar düz adam olsalar, rəhbərlik etdikləri cəmiyyətin də doğru yolda, düzgün inkişafını tə’min edəcəklər. Yox əksinə olsa, onların cəmiyyətdə mənfi tə’sir qoyması şübhəsizdir.
İslam Peyğəmbəri (s) buyurur:
«Mənim ümmətimin iki dəstəsi fasid (pozğun) olsa, camaat da fasid olacaqdır. Yox, saleh olsa, camaat da saleh və düz yolda olacaqlar:
اَلْفُقَهاءُ وَالاُْمَراءُ
Din alimləri və ölkə rəhbərləri.»
İslam dinində düzgün ölkə rəhbərlərinin bir xüsusiyyəti də islam qanunlarını düzgün icra etməkdir. Çünki qanunların ölkədə düzgün icrası cəmiyyətdəki hərc-mərcliyin qarşısını müəyyən qədər alır. Əksinə qanunun ümumiyyətlə icra olunmaması, yaxud düzgün icra olunmaması cəmiyyətin sağlamlığına birbaşa mənfi tə’sir göstərir.
Elə buna görədir ki, İslam Peyğəmbəri (s) buyurur:
ساعَةُ اِمام اَفْضَلُ مِنْ عِبادَةِ سَبْعِينَ سَنَةً وَحدٍّ يُقامُ للهِ فِي الاَْرْضِ اَفْضَلُ مِنْ مَطَرِ اَرْبَعِينَ صَباحاً
«Adil rəhbərin bir saat rəhbərlik etməsi, 70 ilin ibadətindən fəzilətlidir. Allahın əmrinə görə bir ilahi qanunun icrasının faydası isə 40 gün yağan yağışdan çoxdur».
İmam Əli (ə) buyurur:
اِنَّ شَرَّ النّاسِ عِنْدَ اللهِ اِمامٌ جائِرٌ ضَلَّ وضُلَّ بِهِ، فَاَماتَ سُنَّةً مَأخُوذَةً وَاَحْيا بِدْعَةً مَتْرُوكَةً
«Allah dərgahında insanların ən pisi özü pis olub, camaatı da pis yola çəkən və gözəl adət-ən’ənələri məhv edib, yerinə pis adət ən’ənələr gətirən dövlət rəhbəridir».
Kitabın adı: Günahşünaslıq
Müəllif: Möhsin Qəraəti