Günahın iqtisadi amilləri
Bə’zi hallarda iqtisadi məsələlər günahın yaranmasına səbəb olur. Günahın iqtisadi amilləri iki qismdir:
1. Mal-dövlət.
2. Yoxsulluq.
Bə’zi vaxlar insan pulsuzluq üzündən tüğyan edir. Bə’zən isə mal-dövlət insanı yoldan azdırır. Lakin burada bir mətləbə diqqət yetirmək lazımdır. O budur ki, kommunistlər mal-dövlət və sərvəti tüğyan etmənin səbəbindən hesab edir və inanırdılar ki, sərvət çox olan zaman mütləq insan yolunu azmalıdır. Amma islam baxımından belə deyil. İslamda sərvət müəyyən mə’nada günaha zəmin yaradan amil kimi hesab olunur. Yə’ni sərvət çox olsa, günah ehtimalı var. Amma sərvətli olmaqla günah etməmək də olar. Allahın qoyduğu qanunlarla sərvət qazanıb, onu dinin yaşaması və yayılması yolunda xərcləyənlər də az deyil.
"Ələq” surəsinin 6-7-ci ayələrində oxuyuruq:
اِنَّ الاِْنْسانَ لَيَطْغى ـ اَنْ رَآهُ اسْتَغْنى
«Amma insan özünü ehtiyacsız hesab etdikdə azğınlığa başlayır».
Bu ayədə ki, sərvətli olmaq bir şərtlə azğınlığa səbəb olur: o da insanın özünü varlı sanan zaman. İnsan əgər mal-dövlətə bu nəzərlə baxmasa heç vaxt azğınlaşmaz.
Mətləbin izahı: Bə’zi vaxtlar sual olunur ki, mal-dövlət insanı azğınlığa və günaha tərəf çəkən amildirmi?
Cavabında deyirik: İki şərtlə mal-dövlət insanı yolundan azdırar:
1. İnsan yığdığı mal-dövləti təkcə özününkü bilsin.
2. Əqidəsi bu olsun ki, onu hansı yolla istəsə, qazanar və hansı yolda istəsə, xərcləyər.
Amma bunun müqabilində Qur’an ayələri və hədislərdə oxuyuruq ki, qazandığımız mal-dövlət bizim yox, Allahındır və onu Allah bizə ruzi veribdir. Qur’anda 7 dəfə «Biz sizə ruzi verdik» cümləsi, 13 dəfə «Biz onlara ruzi verdik» cümləsi və 5 dəfə «Allah sizə ruzi verir» cümləsi gəlmişdir.
İslam dinində mal-dövləti hansı yolla qazanmaq da müəyyən olunub. Sələm, rüşvət, yalan, zülm və s. yollarla sərvət yığmaq olmaz.
Mal-dövlət bıçaq kimidir. Bıçaq pis adamın əlində olsa, onunla cinayət törədər. Mö’min şəxs isə ondan yaxşı işlərdə istifadə edər.
Başqa bir misal. Havanın soyuq olması nəticəsində insan xəstələnir. Lakin əgər isti paltar geysəydi, xəstələnməzdi. Deməli, təkcə havanın soyuq olması insanı xəstələndirmir. İnsanın öz səhlənkarlığı və diqqətsizliyi də buna şərait yaradır.
Mal-dövlət də belədir. Firo’n və Qarun kimi zalım şəxslərin əlində olsa, cinayət törədəcəklər. Amma Davud və Süleyman kimi Peyğəmbərlərin əlində olsaydı bu var-dövlət cəmiyyətin iqtisadi və ictimai çətinliklərini həll edəcəkdir.
Qur’andan nümunələr
Qur’anda iki varlı şəxsin əhvalatı gəlibdir. Onlardan biri Süleyman peyğəmbər, digəri isə Qarun adlı bir şəxsdir. Süleyman peyğəmbər mal-dövlətini Allah tərəfindən göndərilən ruzi bilib, onu Allahın razılığına çatmaq üçün vasitə hesab edirdi. Qarun isə mal-dövlətini yalnız yeyib-içmək vasitəsi bilirdi. Süleyman peyğəmbər öz var-dövləti haqqında belə deyir:
هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّي لَيَبْلُوَنِي ءَاَشْكُرُ اَمْ اَكْفُرُ
«Rəbbimin mənə bağışladığı paydır. O məni imtahana çəkir, görsün Ona şükr edirəm, yoxsa nankorluq». («Nəml» 40) Süleyman Peyğəmbər (s) özünün bütün var-dövlətini Allah tərəfindən olan pay bilib özünü Allah dərgahında yoxsul hesab edir.
Amma daha bir varlı şəxs, yə’ni Qarun özünə çoxlu var-dövlət yığıb. Musa peyğəmbər Allahın əmri ilə ondan malının zəkatını istəyəndə, Musa peyğəmbərə cəsarətlə deyir:
اِنَّما اُوتِيتُهُ عَلى عِلْم عِنْدِي
«Bunları mən öz elmimlə qazanmışam» («Qəsəs», 78)
Yə’ni mən öz biliyimlə bu var-dövləti qazanmışam və heç kimin onda haqqı yoxdur.
«Qəsəs» surəsinin 81-ci ayəsində Allahın ona qəzəb etməsini oxuyuruq:
فَخَسَفْنا بِهِ وَبِدْارِهِ الاَْرْضَ فَما كانَ لَهُ مِنْ فِئَة يَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللهِ وَما كانَ مِنَ الْمُنْتَصِرِينَ
«Qarunu qəsriylə bərabər torpağa çəkdik. Allahın əzabı qarşısında ona kömək edən heç bir dəstə yox idi. O özü də özünə kömək edə bilmədi».
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6714
Bu gün: 1
