Bismillahir-rəhmanır-rəhim
Əgər bir şəxs hansısa ət və yaxud hansısa qida məhsulunun haram olmasını bilsə, yəni yeməyi tanımaqla birlikdə hökmünü də bilir və belə bir halda onu yesə, onda haram və günah iş görmüşdür.
Onun bu işi Allahın göstərişlərindən boyun qaçırmaq deməkdir və onun əzabını çəkməyə layiqdir. Təbiidir ki, bu günahlar onun həyatında təsir qoyacaqdır.
İmam Sadiq (ə) günahın dünyada mənfi təsiri barəsində buyurur: "Günahın təsiri budur ki, insanı ibadətdən məhrum edir".
Bəzi vaxtlar insan bir gün günaha düşür və onun təsirindən gecəni oyaq qalıb gecə namazı qılmaqdan məhrum olur. (Cavadi Amuli, Abdullah,"Mərahile əxlaq dər Quran", səh. 153.) Yalnız o halda ki, tövbə edib öz keçmişini düzəltsin. ("Maidə" surəsi, ayə 39.)
Lakin, bilməmək üzündən bu cür yeməyi yeyərsə, iki haldan kənar deyildir:
1. Mövzudan xəbəri olmamışdır, amma onun hökmünü bilmişdir; yəni misal üçün bilir ki, donuz ətini yemək haramdır; amma onun donuz ətindən hazırlanmasını bilmir. Amma yeməkdən sonra onun donuz ətindən hazırlanmasını başa düşür. Burada üç hal vardır:
A). Haram olmasına ehtimal verməmiş və şübhəsi olmamışdır, üstəlik, halal nişanələrini hiss etmişdir. Məsələn müsəlmandan almışdır, bu zaman əgər sonradan bilsə ki, haram yeməyi yemişdir, günah etməmişdir.
B).Yemək barəsində şübhələnmişdir və haram olması barəsində nişanələr əldə etmişdir; məsələn müsəlman olmayan bir şəxsdən almışdır, belə bir halda onun vəzifəsi araşdırma aparmaqdır.
Deməli, araşdırma aparmadan yeməyi yeyərsə və sonradan məlum olsa ki, yediyi haram yemək olmuşdur, günah etmişdir.
C). Haram və halal olmasına heç bir əlamət yoxdur, belə bir halda onun haqqında heç bir araşdırmaya ehtiyac yoxdur, əgər yedikdən sonra məlum ola ki, haram yemək olmuşdur, heç bir günaha düşməmişdir. Bəli ət barəsində doğrudur ki, hökmü onun haram olmasına verib və şəri qanunlar əsasında kəsilmədiyini bildiririkbəs əgər təhqiq etmədən onu yeyərsə və sonradan məlum ola ki, haram ət olmuşdur, günah etmişdir.
2. Hökmü bilməyibdir, amma mövzudan xəbəri vardır; yəni bilmirdi ki, donuz ətini yemək haramdır, amma bilirdi ki, yemək donuz ətindən hazırlanmışdır. Vəzifəsi araşdırma olduğu halda araşdırma aparmamışdır.
Bunun üçün də günahkardır və etdiyi iş də haramdır.
Amma əgər bu yemək barəsində təhqiq etmək onun üçün mümkün deyildirsə və yaxud o hökmü öyrənmək üçün imkanı yoxdursa, belə olduqda heç bir günahı yoxdur. Onun bu əməli qarşısında ona əzab olunmayacaqdır; İslam Peyğəmbərindən (s) rəvayət olunmuşdur. Hökmü ona şamil olmadığı üçün əzab ona şamil olmur. ("Bihar əl-ənvar", cild 5.)
Əllərinin, ağzının və qabların yuyulub təmiz olmasından başqa heç bir vəzifə onun öhdəsində yoxdur. Əlbəttə bu haram yemək öz təsirini insan ruhu və cismində qoyacaqdır.
Əxlaq alimləri bu cür yeməklərin təsirlərinə işarə edərək deyirlər ki,insan üçün bu iş qarşısında bir əzab nəzərdə tutulmamasına baxmayaraq , bir çox müvəffəqiyyətlər insandan alınır və bir çox mənfi təsirləri vardır ki. Bunun üçün də bir çox rəvayətlərdə təkid olunur ki, insan öz yeməklərinə diqqət etsin.
İslam Peyğəmbərinin (s) dövründə südlə dolu bir qab o həzrət üçün gətirdilər, amma o həzrət südün halal olması barəsində məlumat əldə etməyənə kimi, o süddən meyl etmədi, və buyurdu: "Məndən əvvəlki peyğəmbərlər göstəriş almışdılar ki, halal və təmiz yeməklərdən başqa heç bir qida meyl etməsinlər və bəyənilmiş işlərdən başqa heç bir iş etməsinlər. ("Əl- dürrül- mənsur", cild 6, səh. 102; "Mizanul- hikmət", cild 3, səh. 128.)
Əhli-beytdən (ə) bizə çatan rəvayətlərdə yeməklərin təsiri barəsində xüsusilə də uşaqların bədənində olan təsiri haqqında xəbərdarlıq olunmuşdur. ("Bihar əl-ənvar", cild 100, səh. 323.)
Bunun üçün də insan həmişə öz yeməyinə diqqət etməlidir ki, yeməyi halal olsun; çünki bu yemək və onun bəzi təsirləri insanın mənəvi həyatında və Allahın razılığı yolunda təsir qoyaraq nöqsanlar yaradır. Bir şəxsin əməl və əxlaqının keyfiyyəti, dünyadakı hadisələrdə təsir qoydyğu kimi aləmdə olan hadisələr də insanın əməl və əxlaqında təsir qoyur. (Cavadi Amuli, Abdullah, "Məbadiye əxlaq dər Quran", səh 108.)
Admin: 3
Redaktor: 4
Sayt nəzarətçisi: 7
VİP: 1
İstifadəçi: 6734
Bu gün: 2
